یکی از سوالاتی که در حوزه مهدویت و در ارتباط با موعود آخر الزمان حضرت مهدی ارواحنا له الفداء وجود دارد سوال درباره صفت منتقم است. این صفت منحصر برای امام دوازدهم در ادعیه به کار رفته است و به هیچ یک از دیگر معصومین نسبت داده نشده است. دلیل چیست؟ با معراج النبی همراه باشید در ادامه به این سوال مهدوی پاسخی در خور خواهیم داد.
چرا به امام زمان (عج) منتقم می گویند؟ – سوال مهدوی
اول از همه باید گفت که هر یک از ائمه اطهار علیهم السلام دارای صفاتی خاص و منحصر به فرد هستند که با آن ها معرفی شده و توصیف می‌شوند. به عنوان مثال امام حسین علیه السلام به سید الشهدا بودن یا حضرت علی علیه السلام به امیر مومنان بودن شهرت دارند و معرفی می شوند. این معرفی ها و ویژگی ها تماما بر خواسته از احادیث و روایات منقول در این باره است. صفت منتقم هم به دلایلی و بر اساس روایاتی تنها برای حضرت قائم (عج) به کار می رود. چرا که دیگر ائمه اطهار علیهم السلام در دورانی روزگار می گذراندند که فرصتی برای روی کار آمدن اسلام واقعی و یا خونخواهی نبود. برخی از امامان در خفقان روزگار می گذراندند و برخی گاه مجبور به تقیه بودند. در واقع هر یک از آن بزرگواران بر اساس شرایط خاص زمان خود، رفتار کرده و برای شناساندن اسلام حقیقی تلاش می کردند.
در این بین زمانی که حضرت ظهور می کنند نه تنها انتقام تمامی خون های ریخته شده به ویژه خون امام حسین علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها را می گیرند بلکه حلال دین خدا را حلال و حرام آن را حرام اعلام کرده و یک جامعه اسلامی تام بر اساس عدل الهی بنا می نهند.
البته نحوه انتقامی که امام می گیرد و میزان آن مشخص نیست و نمی توان در این باره اطلاعات درستی داد. در واقع نمی توان گفت که آنان که در حق ائمه جفا کردند همه رجعت می کنند و انتقام از خود آن ها گرفته می‌شود. یا میزان انتقامی که در این دنیا برایشان در نظر گرفته شده است از کیفرشان در آخرت کم می کند. منتقم بودن امام مهدی (عج) و انتقام در وقت ظهرو مقوله ای است متفاوت و پیچیده که ممکن است از آنچه که در ذهن داریم دور باشد و به صورتی دیگر رخ بدهد.
به هر حال حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ظهور می‌کند. او پس از ظهور به جنگ با دشمنان خدا می رود. توطئه ها را خنثی کرده و ریشه ظلم را بر می کَند. مردم در سایه عدل الهی زندگی کرده و روزگار می گذرانند در حالی که خشنود از نبود جنگ، غارت، تجاوز و در کل ظلم هستند.
حال بیایید برخی از روایات و احادیث وارد شده درباره منتقم بودن امام زمان (عج) را با هم مرور کنیم.
روایات نقل شده درباره منتقم بودن امام مهدی (عج)
- از رسول الله (عج) در خطبه معروف غدیر خم و در توصیف امام مهدی (عج) آمده است: الَا اِنَّهُ المُنتَقِمُ مِنَ الظَّالِمِینَ؛ الَا اِنَّهُ مُدرِکٌ بِکُلِّ ثَارٍ لِاَولِیَاءِ الله.بدانید که امام مهدی (عج) انتقام گیرنده از ظالمان است؛ آگاه باشید که او به دست آورنده خون تمامی دوستان خدا است (مقصود خون خواه و ولی دَم بودن امام مهدی (عج) است).
- احمد بن اسحاق نقل می کند: روزی در نزد امام حسن عسکری (ع) بودم که توفیق شد تا فرزندشان امام مهدی (عج) را ببینم. در آنجا شنیدم که ایشان فرمودند: انا بقیه الله فی ارضه و المنتقم من اعدائه …؛ من بقیه الله در روی زمین خدا هستم و انتقام گیرنده از دشمنان او …
- دربخشی از دعای ندبه آمده است: اين الطالب بذحول الانبياء و ابناء الانبياء اين الطالب بدم المقتول بكربلا. کجاست آن منتقم و مطالبه گر خون پیامبران و اولاد پیامبران؛ کجاست طالب و خون خواه کشته شده در کربلا.
- از امام علی علیه السلام نیز روایت شده که فرمودند: به خداوند سوگند من و این دو فرزندم (مقصود امام حسن و امام حسین علیهم السلام است) شهید می شویم. خدا در آخر الزمان مردی از فرزندانم را به خونخواهی ما بر می انگیزد. او مدتی را غایب می شود تا مردم آزمایش شده و گمراهان جدا شوند. تا آن جا که انسان های نادان می گویند: خدا دیگر به آل محمد کاری ندارد.
- از جمله نداهایی که قائم آل محمد (عج) میان رکن و مقام سر می دهد این ندا است: الا یا اهل العالم انا الصمصام المنتقم؛ ای اهل عالم! من شمشیر بُران انتقام گیرنده هستم.
- تلاوت ترتیل آیه 5 سوره اسراء – عبدالباسط
فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَنَا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُوا خِلَالَ الدِّيَارِ ۚ وَكَانَ وَعْدًا مَفْعُولًا
هنگامی که نخستین وعده فرا رسد، گروهی از بندگان پیکارجوی خود را بر ضدّ شما میانگیزیم (تا شما را سخت در هم کوبند؛ حتی برای به دست آوردن مجرمان)، خانه‌ها را جستجو می‌کنند؛ و این وعده‌ای است قطعی!