خضاب به رنگ کردن موی سر و صورت و همچنین دست و پا با موادی همچون حنا اطلاق می شود. البته گاهی خضاب کردن صرفا به معنا حنا بستن نیز استفاده می شود چرا که ریشه «خ ض ب» در معنای حنا و کتم و همچون این ها است که برای رنگ استفاده می شود. خضاب قبل از اسلام نیز رواج داشته است و احادیثی درباره خضاب کردن و استحباب آن از رسول خدا (ص) و ائمه علیهم السلام نقل شده است به گونه ای که برخی آن را به عنوان سنت موکد می شناسند. با ما باشید در ادامه به برخی از این روایت ها اشاره خواهیم کرد.
احادیثی درباره خضاب
- یک درهم برای خضاب نمودن از انفاق هزار درهم در راه خدا بهتر است و خضاب کردن دارای 14 خاصیت است. از دو گوش باد را می راند، از تاری چشم جلوگیری می کند، از خشکی نرمه بینی ممانعت می کند، دهن را خوشبو می نماید، لثه را محکم می سازد، لاغری را برطرف می کند، وسوسه شیطان را کم می کند، ملائکه را شاد می کند، مومن را خوش رو می نماید، کافر را عصبانی می کند؛ خضاب خود آرایشی است و هم بوی خوش را به دنبال دارد و موجب دوری از شکنجه در قبر می گردد و نکیر و منکر از آن شرم می نمایند[1].
- رسول خدا (ص): از سنن انبیاء یکی خضاب به حنا می باشد[2].
- دوست داشتنی ترین خضاب ها در پیش خداوند رنگ سیاه است.
- رسول خدا (ص): بر شما باد به بهترین خضاب ها؛ این کار نیروی آمیزش را زیاد می کند و پوست را با طراوت می سازد. ایشان همچنین فرمودند: بهترین چیزها برای رنگ مو سفید، حنا و برگ نیل می باشد.
- امام علی (ع): خضاب نمودن و رنگ کردن هدیه محمد (ص) است و از سنت است.
- روایت شده که امام حسین علیه السلام با وسمه خطاب می نمود و سر را می بست و دستمالی که بر سر می بست در پیش ماست.
- امام باقر (ع): گروهی بر امام سجاد علیه السلام وارد شدند و مشاهده کردند که ایشان رنگ سیاه زده است، دلیل را سوال کردند، حضرت دست به ریش های خود کشیده و فرمودند: رسول خدا (ص) در یکی از غزوات به اصحاب خویش امر نمود که رنگ سیاه ببندند تا در مقابل مشرکان قوی دیده شوند.
- از امام صادق علیه السلام سوال می شود: رنگ بستن مو چگونه است؟ امام فرمودند: پیامبر، حسین و محمد باقر علیهم السلام با وسمه رنگ می کردند.
- امام صادق (ع): هر نوع خضاب استفاده نمایی بدون اشکال است.
- امام صادق علیه السلام: چهار چیز از سنت انبیاء هستند؛ مسواک کردن، حنا کردن، عطر زدن، ازدواج کردن[3].
- امام صادق (ع): رنگ کردن مو، زن ها را به همسران مانوس نموده و بر دشمن هیبت آورد[4].
- امام کاظم علیه السلام: در خضاب سه خصلت وجود دارد که عبارتند از: هیبت در زمان جنگ، محبوب گشتن در میان بانوان و افزودن بر قوه باه.
- نقل شده از امام رضا علیه السلام سوال شد: خضاب کردید؟ حضرت فرمود: بله با حنا و (کتم نیل)، مگر اطلاع نداری که این امر فایده بسیار دارد که زن دوست دارد در تو همان زینتی را مشاهده کند که تو در او ببینی و زنانی از عفت خارج شده و فاسد گشتند و اینگونه نشدند جز به واسطه کم توجهی همسران به آرایش خویش.
- امام رضا علیه السلام می فرماید: پدر من از پدران خویش خبر داد که زنان یهود از عفت خارج شده و به فساد کشیده شده اند و اینگونه نگشت جز به کم توجهی کردن شوهران به آرایش و تمیزی خود و همچنین فرمودند: زن از تو همان را میل دارد که تو از آن میل داری.
- امام رضا (ع): کراهت دارد که آدمی در حال جنابت خضاب نماید. ایشان همچنین بیان کردند: هر که در جنابت خضاب نماید یا در حال خضاب جنب گردد از بدی شیطان در امان نخواهد بود.
شخصی به نزد امام رضا (ع) رفته و سوال کرد: دختری که حیض او بند آمده را چه کنیم؛ امام فرمود: سر او را با حنا خضاب نما به زودی باز می شود. آن شخص چنین کرد و آن دختر پریود شد.
منابع:
[1] خصائل، ج3، ص 497
[2] خصال شیخ صدوق، ص 242
[3] مکارم اخلاق، 41
[4] لئالی الاخبار، ج4، ص 179