فلسفه خواندن نماز میت و دستور آن

زمانی که فرد مسلمانی از دنیا می رود بر روی پیکر که غسل داده شده و کفن شده است نماز میت می خوانند. فلسفه خواندن نماز میت چیست؟ آیا جزو واجبات به شمار می رود یا امری مستحب است؟ و چگونه خوانده می شود؟ اگر این پرسش ها در ذهن شما نیز وجود دارند خواندن این مطلب به شما پیشنهاد می شود.

مقدمه ای بر نماز میت

نماز میت از واجبات کفایی دین مبین اسلام است. این نماز از پنج تکبیر تشکیل شده است و رکوع و سجده ندارد. به همین دلیل برخی آن را نماز نمی دانند و دعا می گویند چرا که علاوه بر رکوع، سجده، تشهد و سلام برخی دیگر از شروط صحت نماز نظیر طهارت برای آن شرط نمی باشد. نماز بر پیکر فرد مسلمان را هم می توان به شکل فرادا ادا کرد و هم به صورت جماعت خواند اما اگر که به شکل جماعت خوانده شود ماموم نیز باید همه تکبیرها و دعاهای موجود را بخواند.

نماز میت بر مرده پس از غسل و کفن کردن و پیش از به خاک سپردن رو به قبله خوانده می شود.

از جمله احکام فقهی گفته شده برای این نماز می توان به نماز نخواندن بر پیکر کافر و ناصبی، لازم نبودن طهارت از حدث اکبر و حدث اصغر، امکان خواندن یک نماز برای چند میت و امکان خواندن آن با کفش و کراهت ادای آن در مساجد (برخی مسجد الحرام را برای این حکم استثناء دانسته و برخی دیگر این استثناء را قبول نکرده اند) اشاره کرد.

فلسفه خواندن نماز بر پیکر فرد مسلمان پیش از تدفین

درباره فلسفه خواندن نماز بر پیکر مسلمان می توان به این کلام از امام رضا (ع) بسنده کرد. ایشان فرمودند: اگر که شخصی سوال نماید؛ چرا مامور هستیم که بر مردگان خویش نماز بخوانیم، گفته خواهد شد: به این دلیل که شفیع شخص مرده به درگاه الهی گردیم و آمرزش او را از خداوند طلب کنیم چرا که هیچ زمانی شخص مرده نیازمندتر از لحظه بعد از مرگ نیست که مورد شفاعت قرار گیرد و برایش طلب مغفرت شود[1].

در واقع برای آن کس که از دنیا رفته و به سمت آخرت که ابدیت است راهی شده طلب آمرزش از اهم ترین موضوعات است و همین امر علت تشریع این نماز است. نمازی که نمازگزاران بعد از تکبیر سوم برای مردان و زنان با ایمان دعا می کنند و بعد از تکبیر چهارم به طور ویژه شخصی که مرده است مورد دعا قرار می گیرد.

دستور و شیوه ادا آن

در آخر به شیوه ادا کردن نماز می پردازیم. برای ادای نماز میت، پیکر رو به قبله قرار داده می شود. به صورتی که سر فرد در سمت راست و پاهای فرد در سمت چپ خواهد بود. سپس نمازگزار رو به قبله قرار می گیرد. باید در نظر داشت که فاصله میان پیکر و شخص نمازگزار زیاد نباشد.

این نماز به شکل ایستاده ادا می شود. شخص نمازگزار بعد از نیت نماز، پنج تکبیر می گوید. برای چهار تکبیر اول دعاهایی وجود دارد. در واقع بعد از هر یک از چهار تکبیر نخست نمازگزار باید دعای مخصوصی بخواند و با پنجمین تکبیر نماز تمام می شود.

بعد از تکبیر اول شهادتین گفته می شود. پس از شهادتین دوباره تکبیر گفته می شود و پشت بند آن صلوات بر محمد و آل محمد فرستاده می شود. سپس تکبیر سوم گفته می شود. پس از تکبیر سوم مغفرت و غفران برای مومنین و مومنات خواسته می شود (مثلا: اللهم اغفر للمومنین و المومنات). سپس تکبیر چهارم گفته می شود و ادامه آن طلب استغفار برای فرد مرده انجام می گیرد به این مضمون: «اللهم اغفر لهذا المیت / لهذة المیته». تکبیر پنجم گفته می شود و نماز به اتمام می رسد.

تذکر: نماز میت ذکر شده طبق چیزی است که علمای شیعه بیان کرده اند. در میان اهل سنت اما چنین نیست. نماز بر پیکر فرد مسلمان توسط آن ها چهار تکبیر دارد. با اولین تکبیر نماز شروع می شود. بعد از آن حمد خداوند گفته می شود. در ادامه تکبیر دوم ذکر می شود و صلوات فرستاده می شود. نوبت به تکبیر سوم می رسد. در ادامه تکبیر سوم برای شخصی که به رحمت خدا رفته، دعا میشود و با گفتن تکبیر چهارم و خواندن سلام این نماز تمام میشود. البته که اختلاف نظر نیز در این باره وجود دارد.

منبع:

[1] عیون اخبار الرضا (ع)

 

• تلاوت ترتیل آیه 84 سوره توبه – عبدالباسط