نازعات از سوره های مکی قرآن کریم است. این سوره متشکل از 46 آیه است و هشتاد و یکمین سوره بر اساس ترتیب نزول می باشد. این سوره با سوگند آغاز شده و نام آن نیز که به معنای ملائکه ای است که جان ها را می ستانند از آیه اول گرفته شده است. در سوره نازعات خدای متعال به توصیف قیامت و معاد پرداخته و اشاره ای نیز به داستان حضرت موسی علیه السلام و فرعون نموده است. همچنین در انتها از این موضوع سخن به میان آورده که هیچ کس از زمان وقوع قیامت با خبر نمی باشد …
تفسیر سوره نازعات
روز قیامت تنها با یک صیحه بزرگ اتفاق می افتد. در آیه های اول تا پنجم سوره نازعات خداوند با سوگندهای موکد وقوع قیامت را به عنوان یک امر حتمی بیان می کند. حال و در ادامه همان آیات الله تعالی از برخی از نشانه ها و رخدادهای آن روز عظیم سخن به میان می آورد.
خداوند در آیه ششم می فرماید: در روزی که زلزله های وحشتناک باعث لرزش همه چیز می شوند (یوم ترجف الراجفه). در ادامه نیز پرده از دومین رخداد بزرگ بر می دارد. حق تعالی می فرماید: و به دنبالش لرزه ای دیگر می افتد (آیه هفتم).
واژه «راجفه» از «رجف» بر وزن کشف است و به معنای اضطراب و لرزه با شدت بسیار است. و به سبب آنکه اخبار فتنه انگیز موجب اضطراب جامعه می گردد به اراجیف شهرت دارند.
واژه «رادفه» از «ردف» بر وزن حرف به معنای فرد یا شیء است که به دنبال دیگری قرار می گیرد. به همین دلیل است که به فردی که دنبال سر دیگری بر مَرکب سوار می گردد ردیف گویند.
تعداد زیادی از مفسران قرآن بر این باور هستند که مقصود از راجفه، همان صیحه اول (نفخ صور اول) است که شیپوری است برای نابودی عالم دنیا. رادفه نیز نفخ صور دوم است که صیحه زندگی مجدد و رستاخیز است.
پس آیه شبیه به آن چیزی است که در آیه شصت و هشتم سوره زمر ذکر شده است.
البته برخی نیز بیان کردند که واژه راجفه به زلزله ای اشاره دارد که زمین را متلاشی می سازد و رادفه لرزه ای است که آسمان ها را در هم می ریزد. اما در هر صورت تفسیر نخست درست تر به نظر می آید.
سپس خدای متعال (در آیه 8) می فرماید: قلب هایی که در آن روز به شدت مضطرب هستند (قلوب یومئذ واجفة). در روز رستاخیز قلوب مجرمین، گنهکاران و آنان که در این عالم فانی طغیان کرده اند همه شدید به لرزه در می آید. آنان نگران کیفری هستند که خداوند بر اساس اعمال و رفتارشان برایشان در نظر می گیرد.
کلمه «واجفه» از ماده «وجف» بر وزن حذف است که در معنای سرعت سیر می باشد. و از آن جا که سیر و حرکت سریع لرزه و اضطراب را موجب می گردد این واژه در معنی شدت اضطراب نیز استفاده می شود.
اضطراب و نگرانی درونی که آدمی در آن برحه دچارش می گردد به اندازه ای شدت دارد که آثارش در همه وجود فرد گنهکار آشکار می شود. پس به همین دلیل در آیه بعد (آیه 9) حق تعالی می فر ماید: و چشمانشان از شدت ترس فرو افتاده اند.
در روز رستاخیز چشم ها گود شده و خیره می شوند و از حرکت باز می ایستند؛ انگار که دیدشان را از شدت خوف از دست داده اند.
در ادامه خداوند متعال سخن را از رستاخیز به دنیا کشانده و می فرماید: (با این همه آنان) در این دنیا می گویند آیا ما باری دگر به زندگی بر می گردیم؟ (یقولون ائنا لمردودون فی الحافرة).
کلمه «حافرة» از ماده «حفر» به معنای کندن زمین است و اثری که از آن بر جای می ماند (حفره) است. سُم اسب را «حافر» گویند زیرا زمین را حفر می کند. سپس کلمه «حافره» به عنوان کنایه در حالت نخستین استعمال شده، چرا که آدمی از مسیری کع می رود زمین را به کمک پای خود حفر می کند و جای پایش باقی می ماند و زمانی که از آن مسیر بر می گردد در همان حفره های نخستین قدم می گذارد و به همین دلیل است که این واژه در معنی (حالت نخستین) به کار رفته است.