در آستانه مبعث حضرت محمد (ص) بر آن شدیم تا به وظایف مسلمانان نسبت به رسول خدا (ص) به عنوان پدر امت بپردازیم. بدون شک هر مسلمانی نسبت به ایشان وظایفی دارد که میبایست با آنها آشنا شده و جامه عمل بر آنها بپوشاند[1]. این وظایف عبارتند از : تکریم نام رسول خدا (ص)، سیره و سنت پیامبر در کنار قرآن کریم، همراهی با پیامبر (ص) نه تندتر و نه کندتر از ایشان، سلام و درود پیامبر، به زائران مدینه، صلوات در هنگام شنیدن نام حضرت، انفاق به نیازمندان در کنار امور واجب مالی و ایمان کامل نه پنجاه درصدی.
تکریم نام پیامبر (ص)
در آیه 63 سوره نور آمده است: صدا کردن رسول خدا را در مبان خویش همچون صدا کردن یکدیگر قرار ندهید .این به آن معنا است که در زمان گفتگو پیامبر با بقیه فرق دارد. لازم است حساب و حریم قائل شد. زمانی که قرار است پیامبر صدا زده شود همچون آدم عادی نباید صدا زد. «محمد» نباید گفت. بهتر است همچون قرآن ایشان را با القاب پُر افتخار صدا زد. «یا ایها النبی»، «یا ایها الرسول» برخی از این القاب هستند. البته در قرآن دو اسم «محمد» و «احمد» آمده است اما قبلتر از آن حرف و کلمه مرتبط آمده است. مثلا در آیه ششم سوره صف آمده است: « اسْمُهُ أَحْمَدُ» و خود اسم احمد به تنهایی ذکر نشده است.
برخی از افراد در نوشتن صرفه جویی میکنند. آنها از مخفف (ص) یا (س) استفاده میکنند. حدیث است که هر کس در کنار پیامبر صلوات را به طور کامل بنویسید تا زمانی که آن کلمه بر روی صفحه است ملائکه برای او آمرزش میطلبند[2].
توجه به سیره پیامبر در کنار قرآن کریم
این سوال را حتما شنیدهاید که برخی میگویند: در کجای قرآن گفته شده ؟ چیزهای زیادی در دین وجود دارند که در قرآن گفته نشدهاند. به عنوان مثال در قرآن فراوان گفته شده که نماز به پا دارید، اما هیج جا مقدار آن که دو رکعت یا سه رکعت است را بیان نکرده است و میزان رکعتها در حدیث آمده است. نمونهای دیگر آیه 29 سوره حج است. در آن آیه گفته شده که طواف خانه خدا کنید اما نگفته هفت بار. مقدار مشخص طواف در احادیث و سیره نبوی و ائمه آمده است.
در سوره حشر آیه هفتم خداوند فرموده است که هر چه رسول خدا گفت به آن عمل کنید (نقل به مضمون). پس بر این اساس تنها سند مسلمانان قرآن نیست و قرآن و روایات است. در آیه 24 سوره انفال نیز خداوند به استجابت کردن دعوت پیامبر مردم را امر کرده است.
همراهی با رسول خدا (ص)، نه تندتر و نه کُندتر
در سوره حجرات آیه اول آمده است: ای کسانی که ایمان آوردهاید (در هیچ کاری) بر خدا و رسول او تقدم نجویید. نقل شده که رسول خدا (ص) در سفری بودند. پس رو به همراهان خود کرد و فرمود: سفر روزه ندارد. آدمی که مسافر است باید روزهاش را بخورد این آب است. پس آن را برداشت و فرمود: من پیامبر شما هستم، چون مسافر هستیم روزهام را میخورم. در این میان یکی از همراهان گفت: آقا ما احتیاطا روزه میگیریم! (نقل به مضمون[3]). این همان ضرب المثل «کاسه داغتر از آش است» یا به تعبیر امروزیها «کاتلیکتر از پاپ». از خداوند و پیامبر او نباید جلو زد، هر چه آمده و هر چه رسول الله (ص) گفته است را آدمی انجام دهد نه زیاده روی کند و نه کم گذارد.
به عنوان نمونه میتوان به آب اشاره کرد. خداوند در قرآن بیان فرموده که بخورید و بیاشامید اما اسراف نکنید. اسراف برای نوشیدن آب نصف لیوان است. به این معنا که آدمی به مقدار رفع تشنگی آب میخورد. حال اگر نصف لیوان بیش از آن آب بنوشد اسراف کرده و مرتکب گناه بزرگی شده است.
به طور کلی افراط و تفریط در هر امری نکوهش شده است و آدمی اگر که به این موضوع توجه کند و بداند که خداوند این دو کار را دوست ندارد، میتواند زندگی آسودهتری داشته باشد.
ادامه دارد …
منابع:
[1] برگرفته از سخنرانی حجت الاسلام قرائتی در برنامه درسهایی از قرآن
[2] بحار الانوار، ج 91، ص 71
[3] وسائل الشیعه، ج10، ص176
- تلاوت ترتیل آیه 63 سوره نور – مصطفی اسماعیل
لَا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ بَعْضِكُمْ بَعْضًا ۚ قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنْكُمْ لِوَاذًا ۚ فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
صدا کردن پیامبر را در میان خود، مانند صدا کردن یکدیگر قرار ندهی؛ خداوند کسانی از شما را که پشت سر دیگران پنهان میشوند، و یکی پس از دیگری فرار میکنند میداند! پس آنان که فرمان او را مخالفت میکنند، باید بترسند از اینکه فتنهای دامنشان را بگیرد، یا عذابی دردناک به آنها برسد!