شرح دعای پانزدهم صحیفه سجادیه – بخش سوم

در فراز چهارم دعای پانزدهم صحیفه سجادیه که دعا در وقت بیماری، ناراحتی و گرفتاری است، امام سجاد علیه السلام می فرماید: (خداوندا؛ نمی دانم سپاس عافیت و سلامتی را به جای آورم) یا شُکر گذار وقتی باشم که با مریضی من را از ناخالصی های گناه و معصیت پاک کردی؟ و این هدیه را به سبب سبک نمودن گناهانی که بر دوش من سنگینی می کرد و پاک کردن از بدی هایی که من را در بر گرفته بود و نیز گوشزد کردن الزام توبه واز بین بردن غفلت با به یاد آوردن نعمت سلامتی طولانی به من اهدا کردی.

و اما شرح این فراز از دعا

از نگاه حضرت زین العابدین علیه السلام که دارای مقام عصمت هستند همه رخدادهای جهان از جمله عافیت و محنت مطابق با نظمی حکمت آمیز همچون چینش مراتب عدد استوار می باشد که از مبداء آگاه و توانا نشأت می گیرد. امام به خوبی می داند که در این عالم هستی همه چیز بر اساس نظم است و بی نظمی راه ندارد و تمامی حوادث در این منظمومه دقیق محاسبه شده است.گستره این جهان در چشم امام آن چنان دارای انضباط است که در روز قیامت هیچ کم و زیاد و کوچک و بزرگی فراموش نخواهد شد و همه تحت حسابرسی قرار می گیرند.

باید به این نکته مهم اشاره کرد که جهان بینی حضرت با نگرش همه مردم تفاوتی بنیادین دارد چرا که آنچه انسان ها با ناراحتی از آن گریزان هستند امام با تمانینه و کمال آگاهی به استقبال آن می رود و با قلبی مطمئن آن را ارمغانی از سمت خدای متعال می داند که باعث رشد و تکامل می شود و سبب تطهیر روح و جان و تخفیف گناه و مانعی برای غفلت می داند.

در نگرش توحیدی هر رخدادی از جانب خداوند پیش آید نیکو است و شامل مصالح و حکمت هایی فراوانی است که بر اساس نظام کلی هستی قابل محاسبه است و بالطبع در این نظام دقیق، صلاح فساد هیچ چیز را نباید مطابق تاثیرهای متقابل جزئی رخدادها نسبت به همدیگر سنجید. این نگرش ناب درباره امام سجاد آن گونه در اوج کمال است و تمام عیار می باشد که حضرت سختی را از ناحیه محبوب همچون لذت می داند. به همین دلیل نه تنها شکایتی ندارد، بلکه آن را دلیلی برای الطاف خاص خداوند قلمداد می کند.

علاوه بر آنچه بیان شد امام سجاد علیه السلام در این بخش از دعای پانزدهم رخدادهای ناگوار را هشداری برای انسان غفلت زده معرفی کرده است. آن کس که در نعمات گوناگون و فراوان غرق شده است و با همه وجود و بدون توجه به اطراف خود عمری را به هوس رانی می گذراند و نه از تباهی حیات افراد گرفتاران با خبر است و نه از تهی دستی افراد فقیر.

در واقع فقر خود فساد آور است و برای ریشه کن نمودن آن می بایست همه هم صدا شده و با یکدیگر همگام شوند. از جهتی دیگر رفاه غیر معقول نیز در نشر فساد سهم مهمی دارد و در کنار منفعت طلبی ها و کامروایی های نشأت گرفته از توسعه، نا امنی اجتماعی و بزه های فردی به صورت تصاعدی بالا می رود که پیامدهای منفی زیادی را به دنبال دارد که قابل مقایسه با فساد ناشی از فقر نیست.

پس اگر که جامعه ای تحت تربیت الهی باشد از ثروت به شکل معقول استفاده می شود و آرامش تمامی افراد جامعه را در بر می گیرد و همه در سایه حیات عادلانه روزگار می گذرانند.اگر که گاهی فقر بروز نماید، بینش الهی آن را از مصداق های مصلحت جامعه و الطاف پنهان به حساب می آورد.

 

• تلاوت ترتیل آیه 2 سوره حمد – حذیفی علی عبدالرحمن