در این مطلب به تفسیر آیاتی دیگر از سوره نازعات با 46 آیه خواهیم پرداخت. این سوره مکی است و هشتاد و یکمین سوره ای است که بر رسول خدا (ص) نازل شده است. در این سوره خداوند به قیامت اشاره نموده و خبرهای موکدی در این باره بیان فرموده است. درباره فضیلت این سوره همین بس که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: هر که این سوره را تلاوت نماید توقف و حساب آن در روز قیامت به اندازه وقت نماز واجب است تا به بهشت داخل شود.
تفسیر آیات
در آیه سی ام سوره نازعات خداوند میفرماید: و زمین را پس از آن گسترش داد (و الارض بعد ذلک دحاها).
واژه «دحا» از ماده «دحو» بر وزن محو است و به معنای گستردن است. برخی نیز این کلمه را در معنای تکان دادن چیزی از محل اصلی آن تفسیر نموده اند و به سبب آن که این دو معنا لازم و ملزوم هم هستند به یک ریشه بر می گردند.در هر صورت مقصود از دحو الارض این است که در ابتدا همه سطح زمین را آب های حاصل از باران های سیلابی نخستین در بر گرفته بود. این آب ها به تدریج در گودال های زمین قرار گرفتند و خشکی ها از زیرشان هویدا شدند. پس از گسترده شدن زمین و مهیا گشتن برای حیات و زندگی خداوند متعال از آب و گیاه سخن به میان می‌آورد.خداوند میفرماید: در زمین آبش را خارج نمود و همچنین چراگاه‌هایش را.
این تعابیر نشان دهنده این امر هستند که آب در لابلای قشر نفوذ پذیر زمین مخفی بوده است ه شکل چشمه‌ها و رودخانه‌ها جاری شده و حتی دریا و دریاچه‌ها را تشکیل داده است.
واژه مرعی که در این آیه از آیات سوره نازعات آمده است اسم مکان می‌باشد و به معنای چراگاه است و در اصل از واژه رعی که در معنای حفظ و مراقبت حیوان خواه از طریق تغذیه یا از مسیرهای دیگر است. به همین دلیل است که کلمه مراعات برای حفاظت، مراقبت و تدبیر امور به کار گرفته شده است.
اما به علت آنکه دلایل مختلفی چون جزر و مد موثر از جاذبه آفتاب و مهتاب، زمین لرزه های موثر از مواد مذاب و طوفان های عظیم می‌توانند آرامش زمین را بر هم بزنند خداوند کوه ها را آقرید و به شکل شبکه‌ای متصل و قوی در تمامی زمین گستراند تا این اتفاقات به حداقل رسیده و زمین آرام گیرد.خداوند متعال در آیه ۳۲ سوره می فرماید: و کوه ها را در زمین ثابت و دارای استحکام قرار داد.
و در آخر بیان میدارد که تمامی این کارها را برای تمتع انسان‌ها و چهارپایانشان انجام داده است (متاعا لکم و لانعامکم). خداوند متعال آسمان را برافراشت و زمین را گستراند و گل و گیاه و چهار پایان را قرار داد و کوه ها را محکم کرد تا آدمی حیاتی آرام را در سایه حق تعالی تجربه نموده، مسیر تکامل را بپیماید و به پاس آن از اوامر الهی تبعیت کند. ناگفته نماند که تمامی این موارد علاوه بر اینکه نشانه های قدرت الهی بر موضوع معاد هستند نشانه های وجود او در مسیر توحید و عظمت و علل عظمت و بزرگی خداوند هستند.
خدای متعال در آیات بعدی دوباره به موضوع قیامت و فرجام خداترسان و آنان که از هوای نفس پیروی می کنند اشاره می کند. در آیه 34 آمده است: زمانی که آن حادثه بزرگ اتفاق می افتد (فاذا جائت الطامةالکبری).
کلمه «طامة» از ماده طم بر وزن فن است و به معنای پُر کردن می باشد. این واژه به هر چیزی که در حد اعلی قرار گیرد اطلاق می گردد. به همین دلیل برای رخدادهای سخت و مصائب عظیم که لبریز از مشکلات هستند، استفاده می شود.در این آیه نیز به قیامت اشاره دارد که از رخدادهای هولناک لبریز می باشد.علاوه بر این توصیف طامة به کبری، تاکیدی بیشتر در ارتباط با اهمیت و بزرگی این رخداد بی نظیر است.
حق تعالی در ادامه می فرماید: در آن روز آدمی به یاد سعی و تلاشهایش می افتد.
در واقع آن هنگام که رستاخیز اتفاق می افتد و همه انسان ها حاضر می شوند و پرده غفلت از چشم هایشان می افتد تلاش های خود و تمامی اعمال نیک و بدی که انجام داده اند را به یاد می آورند.اما این یادآوری برای آدمی چه نفعی دارد؛ او نه می تواند به دنیا بازگردد نه درب توبه بر او در آن وقت گشوده شده است. پس تنها آه و افسوس نصیبش می گردد.باید به این موضوع توجه کرد که «یتذکر» فعل مضارع است و عمدتا بر استمرار دلالت دارد؛ به این معنا که در آن روز آدمی همواره تمامی اعمال خود را به یاد می آورد و این بدان جهت است که در آن روز حجاب از قلب و روح آدمی زدوده می شود و حقایق آشکار می گردند.
- تلاوت ترتيل «سوره نازعات» با صدای استاد البنا