نهج البلاغه کتابی است که دربردارنده گزیده ای از سخنان امام علی علیه السلام می باشد. این سخنان در سه بخش خطبه ها، نامه ها و حکمت ها که سخنانی قصار اما پُر پند هستند توسط سید رضی (نهج البلاغه به کوشش این فرد جمع آوری شد) دسته بندی شده اند و موضوعات مختلف اخلاقی، سیاسی و اجتماعی را شامل می شوند. این کتاب فصاحت و بلاغت بالایی دارد و به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شد. همچنین برای آن شرح ها و تفاسیری گفته شده است … با ما باشید در این مطلب قصد داریم برخی از این سخنان را در قالب احادیثی از نهج البلاغه برای بهره مندی بیشتر شما عزیزان از کلام مولای متقیان در ادامه آورده ایم.
نکته: در سلسله مطالب مرتبط با نهج البلاغه (اینجا کلیک کنید) به شرح کلام امیر بر اساس شروح موجود پرداخته ایم.
احادیثی از نهج البلاغه
- ظلمی که بخشیده نمی شود، شرک به خداوند است. خدای متعال فرمود: همانا خداوند شرک را مورد غفران و بخشش قرار نمی دهد[1].
- هر که خود بین (یا خود پسند) باشد خشم کننده بر او زیاد می شود و صدقه دارویی است مفید و نجات دهنده و کردار بنده ها در دنیایشان در آخرتشان (قیامت) جلوی چشمهایشان است[2].
- انسان را مُلک قناعت و نعمت خُلق نیک کافی است[3].
- آن که از قضای تو ناخشنود است امر تو را باز نمی گرداند (اوامر تو را اجرا نمی کند و فرمانبردار نیست)[4]
- با هر آدمی دو مَلک است که او را حفظ می کنند (به امر و مشیت پروردگار) و چون تقدیر خداوند برسد او را یکه و تنها می گذارند[5].
- توحید آن است که خدای متعال را در وهم و خیال نیاوری[6].
- شر جامع تمامی عیوب زشت است[7].
- همانا عاقلان با آداب پند گیرند و بهائم (و افراد جاهل) جز با زدن پند نمی گیرند[8].
- خدای متعال پیامبران را با گرسنگی آزمایش کرد و به سختی ها مبتلا ساخت و با انواع خوف آنان را امتحان کرد و در بوته ناملایمات آنان را زیر و رو نمود[9].
- خدای متعال روزه را واجب نمود تا به وسیله آن اخلاص خلق را مورد آزمایش قرار دهد[10].
- خداوند را بر آن چه که قضای او می باشد و هر کاری را که تقدیر فرموده ، حمد می کنم[11].
- هر که به عیب خویش بنگرد از پرداختن به عیوب دیگران باز می ماند (باز می ایستد)[12].
- خوشا به حال آنکه قیامت را یاد کند و برای روز حساب کار کند و به کفاف زندگی قناعت نماید و از خداوند راضی و خشنود باشد[13].
- هیچ گنجی از قناعت سرشارتر (غنی تر) نیست[14]. (به این معنا که از لحاظ غنا و برتری، قناعت برتر است)
- آن که صبح کند در حالی که بر دنیا اندوهگین و ناراحت است (غم دنیا را می خورد)، پس در حالی صبح نموده است که از قضای پروردگار ناخشنود است[15].
- خویش را به امور زیبا (خدا پسندانه) عادت بده که اگر به آن ها عادت کنی برای تو لذت بخش خواهند بود[16].
- تقوای الهی پیشه کند هر چند اندک و میان خویش و خدا پرده ای قرار ده گر چه نازک باشد[17].
- بدانید و آگاه باشید که با تقوا نیش گناهان کنده می شود[18].
- آن که مخاصمه نماید نمی تواند تقوای الهی پیشه کند (از خدا پروا داشته باشد)[19].
- آن کس که نفس خویش را گرامی دارد، شهوات در پیش او بی ارزش خواهند بود[20].
- و بر شما باد به ارتباط گرفتن و بذل و بخشش و دوری نمودن از جدایی و پشت به هم کردن[21].
- نگاه کردن به سبزه باعث شادابی است[22].
- هر آنکس که خود رای شد نابود می شود و هر که با افراد صاحب نظر مشورت نماید در عقلشان شریک می گردد[23]
منابع:
[1] خطبه 176 (به آیه 48 سوره نساء در این آیه اشاره شده است)
[2] حکمت 7 نهج البلاغه (در جایی حکمت ششم ذکر شده است)
[3] حکمت 229
[4] خطبه 109
[5] حکمت 201
[6] حکمت 470
[7] حکمت 371
[8] نامه 31
[9] خطبه 192
[10] حکمت 252
[11] خطبه 180
[12] حکمت 349
[13] حکمت 229
[14] حکمت 371
[15] حکمت 282
[16] خطبه 178
[17] حکمت 242
[18] خطبه 157
[19] حکمت 298
[20] حکمت 449
[21] نامه 47
[22] حکمت 400
[23] حکمت 161