اذان عباراتی به زبان عربی است که مسلمانان جهت اعلام زمان نمازهای یومیه با صدای بلند می خوانند. علاوه بر این قبل از هر نمازی گفته می شوند. اذان آموزه های اصلی اسلام از جمله شهادت به یگانگی خدای متعال، نبوت رسول خدا (ص)، دعوت به نماز، نیک ترین عمل و رستگاری را در بر دارد. درباره اذان و فضیلت آن روایات و احادیثی از معصومین علیهم السلام نقل شده اند که در ادامه به نگارش برخی از آن ها در جهت بهره مندی از کلام آن بزرگواران در کنار قرآن مجید می پردازیم.
اذان در احادیث
رسول خدا (ص)
- روایت شده که ملائکه زمانی که اذان مردم زمین را می شنوند، می گویند: این آواز امت محمد (ص) به وحدانیت خدای متعال است به همین دلیل برای امتش تا آن زمان که از نماز فارغ می گردند، استغفار می کنند[1].
- هر آنکه فرزندی به او عطا گردید در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه گوئید چرا که این کار نوزاد را از شر شیطان مصون می دارد[2].
- ای علی! هر زمان پسر یا دختری برای تو به دنیا آمد. در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگو؛ در این صورت شیطان هیچ گاه به او گزندی نمی زند[3].
- کسی نیست که در دشتی باشد و در زمان نماز اذان گوید و نماز گزارد جز اینکه پشت سرش صفی از ملائکه که دو سمتش نا پیدا است به نماز می ایستند[4].
- همانا اهل آسمان از اهل زمین چیزی جز اذان نمی شنوند[5].
- همانا شیطان اگر که ندای دعوت به نماز را بشنود، فرار می کند[6].
امام علی (ع)
- در چهار وقت دعا را غنیمت دارید: هنگام تلاوت قرآن، در زمان اذان، هنگام نزول باران، زمان رویارویی دو سپاه مومنین و کفار برای جنگ[7]
امام حسین علیه السلام
- در مسجد نشسته بودیم که شخص مؤذن به بالای گلدسته رفت و گفت: “الله اکبر؛ الله اکبر”. امام علی (ع) گریه کرد و ما نیز از گریه او گریه کردیم. زمانی که فرد اذان گو، اذان را تمام کرد، امام فرمود: آیا می داند که مؤذن چه می گوید؟
گفتیم: خدا، پیامبر و وصی او بهتر می دانند. پس حضرت فرمود: اگر که می دانستید چه می گوید کم خندیده و بسیار گریه می کردید.
“الله اکبر” مؤذن معانی زیادی دارد از جمله این که این عبارت قدیم بودن، ازلیت و ابدیت خداوند، علم، نیرو، قدرت، حلم، کَرَم، جود، عطا و کبریای او را بیان می کند[8].
امام سجاد (ع)
- هر زمان برای یکی از شما فرزندی به دنیا آمد؛ کامش را با آب فرات بردارد و در گوش راست او اذان گوید و در گوش چپش اقامه[9].
- همانا رسول خدا (ص) هنگامی که حسن علیه السلام به دنیا آمد در گوش او اذان گفت[10].
- حق شخص اذان گو این است که آگاه باشی او پروردگار متعالت را به یاد تو می آورد و تو را به بهره ات فرا می خواند و تو را یاری می کند تا واجب اللهی را انجام دهی. پس برای این امور از او تشکر کن همانطور که اگر شخصی به تو خوبی کرد از او سپاسگزاری می کنی[11]
- اسما بنت عمیس از قول حضرت فاطمه (س) روایت می کند: (بانوی دو عالم فاطمه (س) می فرماید:) زمانی که حسن علیه السلام را حامله شدم و او را به دنیا آوردم. رسول الله (ص) آمد … و در گوش راست او اذان گفت و در گوش چپش اقامه …
یک سال بعد که حسین علیه السلام به دنیا آمد: باز پیامبر خدا (ص) آمد و فرمود: ای اسماء! فرزندم را بیاور؛ حضرت را با پارچه ای سفید به دست پیامبر (ص) دادم و آن بزرگوار در گوش راستش اذان و در گوش چپ او اقامه گفت. سپس او را بر زانوی خویش گذاشت و گریست[12].
امام صادق (ع)
- در سفر اقامه بدون اذان جایز است و کفایت می کند[13]
منابع:
[1] لوامع (صاحبقرانی)، ج 3، ص 544
[2] بحار الانوار (ط – بیروت)، ج81، ص 162
[3] تحف العقول: 13
[4] کنز العمال:20930
[5] کنزالعمال: 20934
[6] کنزالعمال: 20951
[7][7] وسائل الشیعه، ج4، ص 1114
[8] بحارالانوار: 24/131/84
[9] بحار الانوار، 62/122/104
[10] عیون اخبار الرضا: 147/43/2 – اقتباس از حدیث
[11] بحار الانوار: 1/7/74
[12] عیون اخبار الرضا: 5/ 25/2
[13] من لا یحضره الفقیه، ج1، ص 291، ح 900
- تلاوت تحقیق آیه 58 سوره مائده – کریم منصوری
وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ
آنها هنگامی که (اذان می‌گویید، و مردم را) به نماز فرا می‌خوانید، آن را به مسخره و بازی می‌گیرند؛ این بخاطر آن است که آنها جمعی نابخردند.