در این مقاله به بیان استفتائات عزاداری از آیت الله مکارم شیرازی خواهیم پرداخت. استفتائاتی که می توانند مبین احکام عزاداری برای ائمه اطهار علیهم السلام به ویژه سید و سالار شهیدان امام حسین (ع) باشند. همانطور که می دانید این روزها عزاداری برای اهل بیت ارواحنا لهم الفداء رنگ و بوی متفاوتی گرفته است. بعضی از افراد بدون آنکه در فقه یا اجتهاد تبحر داشته باشند، خویش را صاحب نظر دانسته و در ارتباط با عزاداری و احکام آن رأی و نظر صادر می کنند. رأی و نظری که ممکن است باعث شود عزاداری اصولی برای اهل بیت به دستاویزی برای امور مخالف شریعت اسلام تبدیل شود. اموری که می توانند موجب وهن مذهب و دین شوند. پس می بایست با توجه و عمل به احکام شرعی عزاداری درست را انجام داد تا به عنوان پیرو واقعی آن بزرگوان در جهت تقرب به خداوند قرار گرفت.
در ابتدای این مقاله از معراج النبی به حدیثی از امام باقر علیه السلام اشاره می کنیم و در ادامه برخی از استفتائات را بیان خواهیم نمود.
حدیثی از امام باقر علیه السلام
ای جابر!محبت ما اهل بیت تنها کافی نیست؛ به خداوند سوگند شیعه ما کسی است که از خدای متعال پروا کرده و او را اطاعت کند. ای جابر آنان جز با فروتنی، خشوع، امانت، فراوانی یاد خدا، روزه، نماز، نیکی به والدین، مراعات همسایه های فقیر و مسکین، آنان که قرض دارند و یتیمان، صدق کلام، تلاوت کلام الهی (قرآن)، بازداشتن زبان از مردم جز از خوبی آن ها و آن ها امانت دار فامیل خود هستند. جابر گفت: ای پسر پیامبر خدا! امروز کسی را بدین صفات نمی شناسیم. حضرت پاسخ داد:ای جابر! به راه های گوناگون مرو، آیا برای مرد بس است که بگوید: من علی را دوست دارم و از او پیروی می کنم با این وجود فعالیتی (دینی) ندارد؟! پس اگر که بگوید: من پیامبر خدا را دوست دارم، پیامبر بهتر از علی علیه السلام است، سپس از رفتارش پیروی نکرده و به سنت او عمل نکند، محبت او به رسول خدا برایش هیچ سودی ندارد؛ پس تقوای الهی پیشه کنید و برای آنچه نزد خداوند است عمل نمایید، خدای متعال با هیچ کس نسبت خویشاوندی ندارد، دوست داشتنی ترین بندگان در نزد خدای عز و جل و گرامی ترین آن ها در نزدش با تقواترینشان و مطیع ترین آن ها است. ای جابر سوگند به خداوند جز با اطاعت به خداوند متعال نمی توان تقرب کرد و همراهمان برات آزادی از دوزخ نیست و هیچ کس بر خدا حجت ندارد هر که فرمانبردار اوست دوست ما و هر که نافرمانی او را نماید دشمن ما خواهد بود ولایتمان جز با عمل به ورع به دست نخواهد آمد[1]
استفتائات عزاداری از آیت الله مکارم شیرازی
- پاره کردن و چاک زدن لباس در عزاداری امام حسین علیه السلام دارای چه حکمی است؟
این کار در روایت ها منع شده است. برای عزاداری راه های بهتری وجود دارد.
- استفاده از برق به شکل غیر قانونی در کشورهای دیگر همچون هندوستان برای عزاداری جایز است؟
این کار جایز نمی باشد.
- شب های دهه محرم در شهرهای کوچک هیئت های عزاداری در خیابان ها هستند از این رو مساجد خالی می شوند. چنین کاری شرعا صحیح است؟
بهتر آن است ابتدا در مجلس سخنرانی که در مسجد تشکیل می شود، شرکت کرد و پس ا آن به عزاداری در خارج مسجد پرداخت.
- گل مالیدن به سر، صورت و لباس در دسته های عزادارای دارای چه حکمی است؟
به میزان کم اشکال ندارد اما به شکلی که در برخی از مناطق صورت می گیرد و مردم در حوضچه ای از گل وارد می شوند، جایز نیست.
- هوسه و پا کوبیدن بر زمین در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟/
این کار برای زنان مناسب نیست اما هوسه یا همان یزله برای مردان مشروط به اینکه باعث وهن مذهب نشود اشکالی ندارد.
- اگر که به نیت امام حسین علیه السلام مراسم سینه زنی برای جوانی از دست رفته بگیرند و برای خود جوان روضه بخوانند و بیان مصیبت سید الشهداء بخوانند دارای چه حکمی است؟
در واقع سینه زنی و روضه برای امام حسین (ع) است هر چند به شخص متوفا اشاراتی شود.
- اگر که شخص فالگیر یا فردی که قطعا درآمد حرام دارد (درآمد دیگری ندارد) برای امام حسین علیه السلام روضه بگیرد و دعوت کند، حکم چیست؟
در فرض سوال شرکت نکنید.
- حرکت بانوان با وضع نامناسب به دنبال هیئت های عزاداری که باعث بروز گناهان و آلودگی می شود چه حکمی دارد؟
عزاداری برای امام حسین علیه السلام و دیگر ائمه (ع) از افضل قربات است و شرکت زنان مانعی ندارد اما نباید به شکلی رفتار نمایند که با خلاف شرع در آمیخته شود.
- حکم زنحیر زنی بانوان چیست؟
این کار از قدیم الایام نبوده است. پس بهتر آن است که ترک شود.
- عکس های نقاشی شده که به امام علی، امام حسین و حضرت ابوالفضل علیهم السلام و … نسبت داده می شوند، حقیقت دارند؟ نصب آن ها در خانه، مساجد و دیگر مکان ها دارای اشکال است؟
این تصاویر واقعیت ندارند اما اگر که تصاویر نامناسب نباشند و در آن ها اهانتی نباشد و نسبت قطعی به آن بزرگواران داده نشوند، اشکال ندارد اما در مساجد لازم است پرهیز شود.
- معنی ضجه بر امام حسین علیه السلام که در روایت ها ذکر شده چیست؟ آیا ناله و ضجه بر ایشان حدی دارد؟ از حال رفتن به سبب زیادی گریه بر ابا عبدالله (ع) عصیان است؟
ناله و ضجه دارای حد نیست اما نعره زدن در مجالس عمومی در صورتی که باعث وهن گردد کار درستی نیست.
- برخی شب ها مجالس عزاداری آن چنان طول می کشد که نماز صبح به خطر می افتد. حکم چیست؟
این عزیزان می بایست برنامه ها را به گونه ای تنظیم کنند که نماز صبحشان به خطر نیافتد.
منبع:
[1] اصول کافی، جلد 3، ص 118