در این مطلب و در ادامۀ مطالب پیشین که بخشی از دعای پُر فیض ندبه با موضوع استغاثه به امام مهدی ارواحنا له الفداء بر اساس آنچه حجت الاسلام قرائتی بیان نمودند، شرح داده شد، شرح و تفسیری از عبارات دیگر این دعا بیان می گردد. امام صادق (ع) در این دعا می فرماید: و برخی را برای خویش خلیل و دوست صمیمی گرفتی و از تو طلب نام نیک در بین آیندگان نمود و تو حاجتش را اجابت کردی و اسم او را بلند آوازه کردی.
نکات و شرح فراز هفتم دعای ندبه
این عبارات نیز همچون عبارات قبلی به یکی دیگر از انبیاء الهی اشاره دارند. در این عبارات مقصود ابراهیم خلیل الرحمان است. حضرت ابراهیم علیه السلام را خدای متعال مورد آزمایش قرار داد و او به وسیلۀ همان آزمایش‌ها به درجاتی رسید. او به درجه بندگی خداوند، یا همان عبدالله بودن، به مقام نبوت، به جایگاه رسالت و در نهایت و با آزمایش آخر به درجه دوست صمیمی یا همان خلیل الله رسید. سپس و با پشت سر گذاشتن تمامی آزمایش ها به شکل موفقیت آمیز با جمله «أنی جاعلک للناس اماما» یعنی راهبر تمامی مردم در طول تاریخ گردید.
عبارت «وَ سَأَلَكَ لِسانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ فَأَجَبْتَهُ، وَ جَعَلْتَ ذَلِكَ عَلِیّاً» در دعای ندبه به بخش دیگری از زندگی این پیامبر اولوالعزم اشاره می نماید که در قرآن به آن پرداخته شده است. زمانی که این پیامبر بزرگ از خداوند طلب می کند که پروردگارا به من حکمت و دانش عطا نما و من را به صالحان ملحق کن و در بین آیندگان اسمی نیکو برایم قرار ده. خدای متعال در جواب به ایشان می فرماید: و از رحمت خود ه آنان عطا نمودیم و برای آن ها اسمی نیکو قرار دادیم.
قابل ذکر است مقام هایی که به ابراهیم پیامبر عطا شدند همه به سبب مجاهدت ها و تلاش هایش در امر رسالت و دعوت مردم به حق، تحمل سختی ها و آزار و اذیت ها بود.
بر اساس آنچه که در قرآن آمده است سیمای این نبی خدا را می توان اینچنین بیان کرد:
- او از آنچه که مردم می پرستیدند یعنی، ماه، ستاره و خورشید دل برید و به خدای متعال رسید.
- ابراهیم خلیل الله عموی منحرف خویش را رها نمود و او خود به ارادۀ خداوند پدر تمامی مردم شد.
- عمویش آذر به او بی مهری کرد اما خداوند با آوردن کلمه «حفیا» از مهربانی خود نسبت به حضرت ابراهیم سخن گفت.
- او برای خداوند از آنان که بت می پرستیدند کناره گیری کرد پس شهره آفاق شد.
- ابراهیم خلیل الله از خانه بت ها فرار کرد و سازنده خانه توحید یعنی کعبه شد.
- او جان خویش را فی سبیل الله تسلیم کرد، آتش به مشیت خداوند برایش گلستان شد.
- ابراهیم علیه السلام، فرزندش اسماعیل را برای ذبح مهیا کرد، پس نه تنها ذبح نشد بلکه سنت قربانی در جایگاه او واجب گردید (در مطلب «ذبح حضرت اسماعیل علیه السلام | داستان قرآنی» می توانید این قصه قرآنی را بخوانید).
- حضرت ابراهیم (ع) تا اواخر عمر خود فرزندی نداشت اما به رضای خداوند خوشنود بود. خداوند در پایان نبوت را در دودمانش قرار داد (صاحب فرزند شد).
- کعبه را در مکانی بسیار خلوت بنا کرد. پس پُر جاذبه ترین مناطق جهان شد.
- در بیابان (صحرای عربستان) یکه و تنها فریاد برآورد؛ پس از تمامی جهان لبیک گو رسید (اشاره به حج).
- اسماعیل را در بیابان تشنه لب همراه با هاجر رها کرد، آب زمزم برای همیشه جاری شد.
- در مقابل تهدید عموی بت پرست خود سلام کرد. پس خداوند نیز بر او سلام فرستاد.
- او یک نفر بود. اما امروزه تمامی مکاتب آسمانی خود را ابراهیمی می دانند.
- همه با حضرت ابراهیم (ع) دشمنی نمودند. خداوند اما او را دوست صمیمی یا همان خلیل گرفت.
- تلاوت ترتیل آیه 12 سوره ممتحنه – احمد دباغ
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءَكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَىٰ أَنْ لَا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ ۙ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
ای پیامبر! هنگامی که زنان مؤمن نزد تو آیند و با تو بیعت کنند که چیزی را شریک خدا قرار ندهند، دزدی و زنا نکنند، فرزندان خود را نکشند، تهمت و افترایی پیش دست و پای خود نیاورند و در هیچ کار شایسته‌ای مخالفت فرمان تو نکنند، با آنها بیعت کن و برای آنان از درگاه خداوند آمرزش بطلب که خداوند آمرزنده و مهربان است!