اشراط الساعه در روایتی از رسول خدا (ص)

عبارت اشراط الساعه اصطلاحی قرآنی و حدیثی است که در معنای نشانه ها و علامت های قیامت یا همان آخر الزمان است. این علائم مجموعه رخدادها و اتفاقاتی را شامل می شود که قبل از روز جزاء و در واقع حاضر شدن مردم در صحرای محشر در زمین و آسمان رخ می دهند. البته در بعضی از منابع حدیثی علائم قیام با نشانه های ظهور در هم آمیخته شده اند. در آیه 18 سوره محمد خداوند به اشراط الساعه اشاره شده است که به بیان علامه طباطبایی بعضی مفسران آن را بعثت پیامبر اکرم (ص) گفته اند و اظهار داشته اند که معجزه شق القمر و نزول قرآن از جمله این علامات هستند. با معراج النبی همراه باشید در این مقاله به یکی از روایت های منقول از رسول اکرم (ص) در این باره اشاره نموده و برخی از این اشراط را بیان خواهیم کرد.

اشراط الساعه در حدیث پیامبر (ص)

حَجَجْنَا مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ حَجَّةَ اَلْوَدَاعِ فَأَخَذَ بِحَلْقَةِ بَابِ اَلْكَعْبَةِ وَ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ عَلَيْنَا فَقَالَ مَعَاشِرَ اَلنَّاسِ أَلاَ أُخْبِرُكُمْ بِأَشْرَاطِ اَلسَّاعَةِ؟ قَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اَللَّهِ قَالَ مِنْ أَشْرَاطِ اَلسَّاعَةِ إِضَاعَةُ اَلصَّلَوَاتِ وَ اِتِّبَاعُ اَلشَّهَوَاتِ وَ اَلْمَيْلُ مَعَ اَلْأَهْوَاءِ وَ تَعْظِيمُ اَلْمَالِ وَ بَيْعُ اَلدِّينِ بِالدُّنْيَا فَعِنْدَهَا يَذُوبُ قَلْبُ اَلْمُؤْمِنِ فِي جَوْفِهِ كَمَا يَذُوبُ اَلْمِلْحُ فِي اَلْمَاءِ مِمَّا يَرَى مِنَ اَلْمُنْكَرِ فَلاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يُغَيِّرَهُ فَعِنْدَهَا يَلِيهِمْ أُمَرَاءُ جَوَرَةٌ وَ وُزَرَاءُ فَسَقَةٌ وَ عُرَفَاءُ ظَلَمَةٌ وَ أُمَنَاءُ خَوَنَةٌ فَيَكُونُ عِنْدَهُمُ اَلْمُنْكَرُ مَعْرُوفاً وَ اَلْمَعْرُوفُ مُنْكَراً وَ يُؤْتَمَنُ اَلْخَائِنُ فِي ذَلِكَ اَلزَّمَانِ وَ يُصَدَّقُ اَلْكَاذِبُ وَ يُكَذَّبُ اَلصَّادِقُ وَ تَتَأَمَّرُ اَلنِّسَاءُ وَ تُشَاوَرُ اَلْإِمَاءُ وَ يَعْلُو اَلصِّبْيَانُ عَلَى اَلْمَنَابِرِ وَ يَكُونُ اَلْكَذِبُ عِنْدَهُمْ ظَرَافَةً فَلَعْنَةُ اَللَّهِ عَلَى اَلْكَاذِبِ وَ إِنْ كَانَ مَازِحاً وَ أَدَاءُ اَلزَّكَاةِ أَشَدُّ اَلتَّعَبِ عَلَيْهِمْ خُسْرَاناً وَ مَغْرَماً عَظِيماً وَ يُحَقِّرُ اَلرَّجُلُ وَالِدَيْهِ وَ يَسُبُّهُمَا وَ يَبْرَأُ [مِنْ] صَدِيقِهِ وَ يُجَالِسُ عَدُوَّهُ وَ تُشَارِكُ اَلرَّجُلُ زَوْجَهَا فِي اَلتِّجَارَةِ وَ يَكْتَفِي اَلرِّجَالُ بِالرِّجَالِ وَ اَلنِّسَاءُ بِالنِّسَاءِ وَ يُغَارُ عَلَى اَلْغِلْمَانِ كَمَا يُغَارُ عَلَى اَلْجَارِيَةِ فِي بَيْتِ أَهْلِهَا وَ تَشَبَّهُ اَلرِّجَالُ بِالنِّسَاءِ وَ اَلنِّسَاءُ بِالرِّجَالِ وَ تَرْكَبَنَّ ذَوَاتُ اَلْفُرُوجِ عَلَى اَلسُّرُوجِ وَ تُزَخْرَفُ اَلْمَسَاجِدُ كَمَا تُزَخْرَفُ اَلْبِيَعُ وَ اَلْكَنَائِسُ وَ تُحَلَّى اَلْمَصَاحِفُ وَ تُطَوَّلُ اَلْمَنَارَاتُ وَ تَكْثُرُ اَلصُّفُوفُ وَ يَقِلُّ اَلْإِخْلاَصُ وَ يَؤُمُّهُمْ قَوْمٌ يَمِيلُونَ إِلَى اَلدُّنْيَا وَ يُحِبُّونَ اَلرِّئَاسَةَ اَلْبَاطِلَةَ فَعِنْدَهَا قُلُوبُ اَلْمُؤْمِنِينَ مُتَبَاغِضَةٌ وَ أَلْسِنَتُهُمْ مُخْتَلِفَةٌ وَ تَحَلَّى ذُكُورُ أُمَّتِي بِالذَّهَبِ وَ يَلْبَسُونَ اَلْحَرِيرَ وَ اَلدِّيبَاجَ وَ جُلُودَ اَلسَّمُّورِ وَ يَتَعَامَلُونَ بِالرِّشْوَةِ وَ اَلرِّبَا وَ يَضَعُونَ اَلدِّينَ وَ يَرْفَعُونَ اَلدُّنْيَا وَ يَكْثُرُ اَلطَّلاَقُ وَ اَلْفِرَاقُ وَ اَلشَّكُّ وَ اَلنِّفَاقُ وَ لَنْ يَضُرُّوا اَللَّهَ شَيْئاً وَ تَظْهَرُ اَلْكُوبَةُ وَ اَلْقَيْنَاتُ وَ اَلْمَعَازِفُ وَ اَلْمَيْلُ إِلَى أَصْحَابِ اَلطَّنَابِيرِ وَ اَلدُّفُوفِ وَ اَلْمَزَامِيرِ وَ سَائِرِ آلاَتِ اَللَّهْوِ أَلاَ وَ مَنْ أَعَانَ أَحَداً مِنْهُمْ بِشَيْءٍ مِنَ اَلدِّينَارِ وَ اَلدِّرْهَمِ وَ اَلْأَلْبِسَةِ وَ اَلْأَطْعِمَةِ وَ غَيْرِهَا فَكَأَنَّمَا زَنَى مَعَ أُمِّهِ سَبْعِينَ مَرَّةً فِي جَوْفِ اَلْكَعْبَةِ فَعِنْدَهَا يَلِيهِمْ أَشْرَارُ أُمَّتِي وَ تُنْتَهَكُ اَلْمَحَارِمُ وَ تُكْتَسَبُ اَلْمَآثِمُ وَ تُسَلَّطُ اَلْأَشْرَارُ عَلَى اَلْأَخْيَارِ وَ يَتَبَاهَوْنَ فِي اَللِّبَاسِ وَ يَسْتَحْسِنُونَ أَصْحَابَ اَلْمَلاَهِي وَ اَلزَّانِيَاتِ فَيَكُونُ اَلْمَطَرُ قَيْظاً وَ يَغِيظُ اَلْكِرَامُ غَيْظاً وَ يَفْشُو اَلْكَذِبُ وَ تَظْهَرُ اَلْحَاجَةُ وَ تَفْشُو اَلْفَاقَةُ فَعِنْدَهَا يَكُونُ أَقْوَامٌ يَتَعَلَّمُونَ اَلْقُرْآنَ لِغَيْرِ اَللَّهِ فَيَتَّخِذُونَهُ مَزَامِيرَ وَ يَكُونُ أَقْوَامٌ يَتَفَقَّهُونَ لِغَيْرِ اَللَّهِ وَ يَكْثُرُ أَوْلاَدُ اَلزِّنَى وَ يَتَغَنَّوْنَ بِالْقُرْآنِ فَعَلَيْهِمْ مِنْ أُمَّتِي لَعْنَةُ اَللَّهِ وَ يُنْكِرُونَ اَلْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَلنَّهْيَ عَنِ اَلْمُنْكَرِ حَتَّى يَكُونَ اَلْمُؤْمِنُ فِي ذَلِكَ اَلزَّمَانِ أَذَلَّ مِنَ اَلْأَمَةِ وَ يُظْهِرُ قُرَّاؤُهُمْ وَ أَئِمَّتُهُمْ فِيمَا بَيْنَهُمُ اَلتَّلاَوُمُ وَ اَلْعَدَاوَةُ فَأُولَئِكَ يُدْعَوْنَ فِي مَلَكُوتِ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضِ اَلْأَرْجَاسَ وَ اَلْأَنْجَاسَ وَ عِنْدَهَا يَخْشَى اَلْغَنِيُّ مِنَ اَلْفَقِيرِ أَنْ يَسْأَلَهُ وَ يَسْأَلَ اَلنَّاسَ فِي مَحَافِلِهِمْ فَلاَ يَضَعُ أَحَدٌ فِي يَدِهِ شَيْئاً وَ عِنْدَهَا يَتَكَلَّمُ مَنْ لَمْ يَكُنْ مُتَعَلِّماً فَعِنْدَهَا تُرْفَعُ اَلْبَرَكَةُ وَ يُمْطَرُونَ فِي غَيْرِ أَوَانِ اَلْمَطَرِ وَ إِذَا دَخَلَ اَلرَّجُلُ اَلسُّوقَ فَلاَ يَرَى أَهْلَهُ إِلاَّ ذَامّاً لِرَبِّهِمْ هَذَا يَقُولُ لَمْ أَبِعْ وَ هَذَا يَقُولُ لَمْ أَرْبَحْ شَيْئاً فَعِنْدَهَا يَمْلِكُهُمْ قَوْمٌ إِنْ تَكَلَّمُوا قَتَلُوهُمْ وَ إِنْ سَكَتُوا اِسْتَبَاحُوهُمْ يَسْفِكُونَ دِمَاءَهُمْ وَ يَمْلَئُونَ قُلُوبَهُمْ رُعْباً فَلاَ يَرَاهُمْ أَحَدٌ إِلاَّ خَائِفِينَ مَرْعُوبِينَ فَعِنْدَهَا يَأْتِي قَوْمٌ مِنَ اَلْمَشْرِقِ وَ قَوْمٌ مِنَ اَلْمَغْرِبِ فَالْوَيْلُ لِضُعَفَاءِ أُمَّتِي مِنْهُمْ وَ اَلْوَيْلُ لَهُمْ مِنَ اَللَّهِ لاَ يَرْحَمُونَ صَغِيراً وَ لاَ يُوَقِّرُونَ كَبِيراً وَ لاَ يَتَجَافَوْنَ عَنْ شَيْءٍ جُثَّتُهُمْ جُثَّةُ اَلْآدَمِيِّينَ وَ قُلُوبُهُمْ قُلُوبُ اَلشَّيَاطِينِ فَلَمْ يَلْبَثُوا هُنَاكَ إِلاَّ قَلِيلاً حَتَّى تُخُورُ اَلْأَرْضُ خَوْرَةً حَتَّى يَظُنَّ كُلُّ قَوْمٍ أَنَّهَا خَارَتْ فِي نَاحِيَتِهِمْ فَيَمْكُثُونَ مَا شَاءَ اَللَّهُ ثُمَّ يَمْكُثُونَ فِي مَكْثِهِمْ فَتُلْقِي لَهُمُ اَلْأَرْضُ أَفْلاَذَ كَبِدِهَا قَالَ ذَهَباً وَ فِضَّةً ثُمَّ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى اَلْأَسَاطِينِ قَالَ فَمِثْلُ هَذَا فَيَوْمَئِذٍ لاَ يَنْفَعُ ذَهَبٌ وَ لاَ فِضَّةٌ ثُمَّ تَطْلُعُ اَلشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا مَعَاشِرَ اَلنَّاسِ إِنِّي رَاحِلٌ عَنْ قَرِيبٍ وَ مُنْطَلِقٌ إِلَى اَلْمَغِيبِ فَأُوَدِّعُكُمْ وَ أُوصِيكُمْ بِوَصِيَّةٍ فَاحْفَظُوهَا إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ اَلثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا أَبَداً مَعَاشِرَ اَلنَّاسِ إِنِّي مُنْذِرٌ وَ عَلِيٌّ هَادٍ وَ اَلْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ اَلْعَالَمِينَ .

معنای حدیث

در واقعه حج الوداع رسول خدا (ص) درباره علامت های قیامت سخنی بیان نمود که ابن عباس آن را در داستان حجه الوداع نقل نمود. او بیان کرد: در حج همراه رسول خدا (ص) بودیم که ایشان حلقه درب کعبه را در دست گرفت و رو به ما کرد و فرمود: ای مردم! آیا شما را به اشراط الساعه با خبر نکنم؟ گفتند: بله ای پیامبر خدا (ص) ما را با خبر نما.

پیامبر فرمود: از اشراط الساعه ضایع شدن نماز و تبعیت از شهوات است؛ میل به هوا پرستی و بزرگ داشت مال و فروش دین به دنیا! پس در این هنگام است که قلب مومن به دلیل دیدن منکر و عدم توانایی در تغییر آن، همچون حل شدن نمک در آب، ذوب می گردد. پس در آن وقت حاکمان ستمگر، وزیران فاسق، عارفان ظالم و افراد مطمئن خیانتکار بر آن ها سلطه یافته و حکومت می کنند. در نزد آن ها منکر، معروف و معروف منکر می شود و در آن زمان به فرد خائن ایمان می آورند و سخن دروغگو باور می شود و کلام راستگو تکذیب می گردد. همچنین زنان حکومت می کنند و کنیزان به جایگاه مشاوره خواهند رسید. کودکان بر منبر می نشینند؛ کذب به نکته سنجی و ظرافت و مکر تبدیل می شود؛ پس لعنت خداوند بر دروغگو، هر چند به شوخی باشد. پرداخت زکات برای آنان بسیار سخت است و زیان و غرامت انگاشته می شود.

شخص پدر و مادر خود را تحقیر کرده و آن ها را نفرین می کند و از دوست خود بیزاری می جوید و همنشین دشمن خود می شود. زن هم در تجارت با همسرش شریک می گردد و مردان به مردان و زنان به زنان بسنده می کنند (جنبش LGBT). همانطور که با کنیزان در خانه مالکان آن ها رابطه جنسی برقرار می شود غلامان نیز مورد تجاوز قرار خواهند گرفت. مردان خود را شبیه زنان و زنان خود را به مانند مردان در می آورند. و زنان بر زین سوار می گردند. مساجد همچون کلیساها و کنیسه ها آذین بندی می شوند و قرآن ها آراسته شده و منارات بلند ساخته می شوند. صف های نماز طولانی می شوند و اخلاص کم می شود. و آنان را کسانی هادی هستند که به دنیا متمایل هستند و ریاست باطل را دوست دارند. پس در آن زمان قلب های مومنان به هم و زبانشان ناسازگار است (ریا کار هستند). مردان امتم خویش را به طلا آراسته می کنند و حریر، دیباج و پوست سمور می پوشند. با رشوه و ربا معامله می کنند و دین بی ارزش و دنیا ارزشمند می شود. طلاق، فراق، شک و نفاق زیاد می شود و هیچگاه به خداوند ضرر نمی رسانند. آلات موسیقی برای اهل طبل و تنبور و دف و دیگر آلات لهو ظاهر می شود. هرکه به یکی از آن ها به چیزی از دینار و درهم و لباس و غذا و غیر از آن کمک کند گویی هفتاد مرتبه در جوف کعبه کار ناشایستی با مادر خویش کرده است!

در آن زمان شرورترین افراد بر امت من حکومت می کنند. و محارم و مقدسات هتک حرمت می شوند، گناه انجام می شود و بدان بر نیکان تسلط می یابند. و در پوشش به هم مباهات کرده و فخر می فروشند. صاحبان و افراد شاغل به امور لهو و لعب و فاحشه ها شایسته دانسته می شوند و باران شدید می گردد و افراد شریف از شدت خشم عصبانی می شوند. دروغ رواج پیدا می کند و نیازمندی ها آشکار می گردد و گسترش می یابد.

پس در آن زمان اقوامی وجود دارند که قرآن را برای غیر خدا یاد می گیرند و آن را مزامیر می گیرند. همچنین گروه هایی وجود دارند که برای غیر خدا تفقه می کنند. اولاد زنا زیاد می شوند. (در آن زمان) قرآن را غنایی می خوانند پس بر آنان لعنت خدا باد (نویسنده: در موضوعیت غنا در قرآن و حرمت آن بحث بسیار است).

امر به معروف و نهی از منکر را انکار می کنند تا آنجا که فرد مومن در آن زمان از کنیز نیز پایین تر است و در آن وقت قاریان و ائمه آنان هم را سرزنش می کنند. در آسمان ها و زمین چنین اشخاصی پلید و نجس خوانده می شوند. و در آن وقت ثروتمند از اینکه فقیر از او درخواستی نماید می ترسد. و (فقیر) از مردم در محافلشان درخواست (کمک) می کند، پس هیچ کس در دست او چیزی قرار نمی دهد. پس در آن زمان آنکه نمی توانست سخن بگوید به اظهار نظر (درباره امور مردم) می پردازد و سخن می گوید. در آن زمان برکت از بین می رود و بارش باران در غیر فصل آن اتفاق می افتد.

و آن گاه که مردی وارد بازار می شود، مردمش را (اهل بازار) نمی بیند مگر اینکه به مذمت پروردگار خود مشغول هستند. این یکی می گوید نفروختم، دیگری می گوید سودی نکردم. سپس قومی بر آنان حکومت می کند که اگر سخنی بگویند آن ها را خواهند کشت و اگر سکوت کنند (تجاوز به مال و ناموس آن ها) حلال اعلام می شود.! خونشان را می ریزند و دل هایشان را از ترس لبریز می کنند. پس کسی آن ها را نمی بیند جز اینکه ترسیده اند و وحشت زده اند.

پس در آن زمان قومی (یا چیزی) از مشرق و قومی از مغرب می آیند (که امت من را متلون می نماید)، پس وای بر مستضعفان امت من از آن ها و وای بر آن ها از خداوند. آنان به هیچ کوچی رحم نمی کنند و حرمت بزرگان را نگاه نمی دارند و آنان از هیچ چیزی اجتناب نمی کنند. آنان بدنی همانند بدن انسان ها دارند اما دل های آنان شیطانی است.

پس از مدتی از زمین صدایی بر می خیزد و مردم هر منطقه فکر می کنند تنها از آن بخش صدا بیرون آمده است. پس از آن زمانی سپری می گردد تا آن که زمین پاره های جگر خود را برایشان خارج می سازد. سپس فرمود: طلا و نقره. در ادامه پیامبر به ستون ها اشاره نموده و می فرماید: بدین شکل طلا و نقره هایی با این حجم از زمین بیرون می آیند. اما در آن روز طلا و نقره سودی نبخشد.

سپس خورشید از مغرب طلوع می کند. من به زودی (از میانتان) می روم و به سوی عالم غیب رهسپار می شوم. پس با شما وداع گفته و به شما وصیتی می کنم که آن را حفظ کنید. من در میان شما دو چیز گرانبها را می گذارم، کتاب خداوند و عترت من اهل بیتم؛ همانا اگر که به آنان تمسک نمایید هیچ گاه گمراه نمی شوید. ای مردم من بیم دهنده هستم و علی هدایتگر و عاقبت برای اهل تقوا است و الحمدلله رب العالمین ….

• تلاوت ترتیل آیه 18 سوره محمد – عبدالله مطرود