امروزه بالا بردن میزان اطلاعات در حوزه مهدویت از مهم‌ترین اموری است که یک دوستدار و شیعه اهل بیت در کنار شناخت اصول دین می‌بایست به آن بپردازد چرا که در عصر تکنولوژی و با سرازیر شدن حجم نامحدودی از اطلاعات (درست و نادرست)، در کنار شبهاتی که از سوی معاندان و دشمنان دین به جامعه تزریق می‌شوند، شناختن امام عصر (ع) و شناساندن آن به مردم سخت خواهد بود و تله‌های موجود همچون وجود افرادی که مدعی دروغین هستند و خود را امام زمان (ع) و یا نائب ایشان در دوره غیبت کبری معرفی می‌کنند، گروهی از شیعیان و منتظران را به دام می‌اندازند. پس لازم است اطلاعات درست مبتنی بر قرآن و روایات معتبر را به دست آورد تا علاوه بر به دام نیافتادن خود از به دام افتادن دیگران نیز جلوگیری کرد. در همین راستا و در سلسله مطالبی تصمیم گرفتیم تا فرهنگ نامه مهدوی را که بر گرفته از منابع خوبی نظیر موعودنامه مجتبی تونه‌ای است و مرجعی برای دانستنی‌ها و مفاهیم مرتبط با حوزه مهدویت می‌باشد را به نگارش در آوریم. امید که مفید بوده باشد.
فرهنگ نامه مهدوی- حرف الف
- آخرین پیشوا
آخرین پیشوا، یا آخرین امام لقبی منتسب به امام دوازدهم شیعیان، حضرت مهدی (عج) فرزند امام حسن عسکری است. ایشان در سنین کودکی (پنج سالگی) به امامت رسیدند و بنا به مشیت الهی در غیبت به سر می‌برند تا آن هنگام که ظهور به اراده خدای متعال محقق شده و جهان به ید ایشان مملوء از عدل و داد شود.
- آدینه
آدینه همان جمعه است که آخرین روز هفته در میان مسلمانان می‌باشد. این روز به امام مهدی (عج) منتسب شده است و در روایات آمده که روز ظهور حضرت جمعه می‌باشد انتظار برای فرج در این روز بیش از روزهای دیگر است و این روز به سبب آن‌که در آن شرک و کفر به دست امام از بین می‌رود، جزو اعیاد چهارگانه است. در فضیلت و اهمیت روز جمعه احادیثی نقل شده‌اند که در مطلب «جمعه در احادیث» به آن‌ها پرداخته شده است.
- آثار امام مهدی (عج)
آن چه که از امام نقل و ثبت گردیده از توقیعات گرفته تا احادیث و سخنان (روایات و احتجاج ها در دوران حیات امام حسن عسکری (ع)، ادعیه و نمازها، زیارت نامه‌ها، توقیعات و بیانات) را آثار امام مهدی (عج) گفته‌اند. با توجه به این امر که ایشان در کودکی به امامت رسیدند و تنها از طریق نواب اربعه ارتباط با ایشان در دوره غیبت صغری ممکن بود آثاری که از ایشان به جای مانده‌اند محدود می‌باشند
- آغاز جنبش سفیانی
سفیانی از جمله افرادی است که در هنگامه ظهور حضرت مهدی (عج) قیام کرده و جنبش خود را بر ضد امام زمان (عج) که حق است آغاز می‌کند. به طور تقریبی در تمامی روایات آمده سفیانی جنبش خود را از منطقه حوران یا درعا در مرز میان سوریه و اردن آغاز می‌کند و از وادی یابس و اسود خروج می‌کند.
- آستانه سامرا
این مکان در 120 کیلومتری شمال شهر بغداد، در شهر سامرا و در شرق رود دجله واقع شده است و مدفن امامین شریفین عسکریین، مادر امام مهدی (عج) و حکیمه خاتون در آن واقع شده است. همچنین سرداب معروف که محل غیبت امام عصر است نیز در ضلع غربی آن قرار دارد.
- آیین جدید
در روایت‌های مرتبط با مهدویت و ظهور این چنین بیان شده است که در دوران غیبت بدعت‌ها، انحرافات، تحریف‌ها و تاویل‌هایی دین را تهدید کرده و به عنوان اعتقادات دینی رواج پیدا می‌کنند. پس زمانی که امام ظهور می‌کنند همچون رسول خدا (ص) که هر آن‌چه که پیش از او بود (جاهلیت) ویران نمود و اسلام را آورد عمل می‌کند. در واقع حضرت هوا پرستی را به خدا پرستی باز می‌گرداند و رأی‌ها را به قرآن برمی‌گرداند بعد از آن‌که قرآن را به آرا خود بازگرداندند[1].
- آمادگی برای غیبت
پس از امام رضا (ع)، دیگر امامان برای همه افراد ظاهر نمی‌شدند و تنها آن‌هایی که جزو خواص به شمار می‌رفتند، با آنان ملاقات می‌کردند و حتی پاسخگویی به پرسش‌ها و رفع نیازمندی‌ها عموما از پشت پرده انجام می‌شد تا شیعیان کم کم با مفهوم غیبت آشنا شده و برای غیبت امام مهدی (عج) آمادگی لازم را به دست آورند. بیان شد که هر چه دوره غیبت صغری نزدیک‌تر می‌شد میزان استتار امامان معصوم (ع) بیشتر می‌گردید.
- آل اَعیَن
این خاندان از خواص امامان بوده و از بزرگ ترین قبایل علمی کوفه به شمار می‌رفتند. آل اعین از زمان امام چهارم تا انتهای غیبت صغری سابقه روایت حدیث را بر عهده گرفته بودند.
- آشوب‌های جهانی
از علائم آخر الزمان آشوب‌هایی است که در سطح جهان رخ می‌دهند و باعث ویرانی‌های بسیار می‌شوند. از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمودند: بر امت من بلایی نازل می‌گردد که سخت‌تر از آن شنیده نشده است؛ زمین با این همه گستردگی بر آنان تنگ می‌گردد[2]
- آس
آس درختی در بهشت است که عصای موسی پیامبر از شاخه آن است که جبرئیل برای او آورد. امام مهدی (عج) در زمان ظهور همان عصا را به همراه دارد[3]. این درخت از درخت انار بزرگ‌تر بوده و گل و برگی معطر دارد، تخم آن نیز سیاه رنگ است.
- آرماگدون
این واژه اصالتا یونانی است و در معنای نبرد نهایی حق و باطل در آخر الزمان است. علاوه بر این شهری در منطقه عمومی شام می‌باشد که بر اساس آن‌چه که در عهد جدید[4] آمده است نبردی بزرگ در آن اتفاق می‌افتد و مرحله‌ی حاضر زندگی انسان‌ها در آن هنگام به پایان می‌رسد. در واقع آن را می‌توان مقدمه تحولی بزرگ برشمرد. (آرماگدون موضوع مهمی است که نوشتن کامل از آن در این مقال نمی‌گنجد)
- آخرین دیدار عمومی
آخرین دیدار عمومی امام مهدی (عج) با شیعیان در زمان شهادت امام حسن عسکری علیه السلام در سال 260 هجری قمری است؛ زمانی که حضرت بر روی پیکر پاک پدر خود نماز خواند تا حقانیت وجود خویش به عنوان امام دوازدهم را برای حاضران به اثبات برساند.[5]
منابع:
[1] برگرفته از خطبه 138
[2] روزگار رهایی، ج2، ص891
[3] نجم ثاقب، باب دوم
[4] عهد جدید، باب شانزدهم، مکاشفات یوحنا
[5] روزگار رهایی، ج1، ص287