تخریب خانه خدا توسط حضرت مهدی (عج) یکی از اشکالاتی است که دشمنان مذهب تشیع (به ویژه وهابیون) برای نادرست نشان دادن مذهب به آن وارد کرده و می‌گویند مهدی (عج) زمانی که ظهور می‌کند بر اساس روایت‌هایی که در کتب شیعیان آمده است دست به تخریب کامل کعبه که از قداست بالایی برخوردار است می‌زند. آیا این سخن درست است؟ مگر این‌گونه نیست که تخریب خانه خدا عملی حرام است؟ پس چطور می‌شود که امام زمان (عج) که خود عالم به حلال و حرام خداوند است دست به چنین کاری بزند؟ قطعا حضرت مهدی (عج) بیش از هر کسی به حلال و حرام خداوند آگاه و به آن‌ها مقید است، پس به طور حتم عمل گناهی از ایشان که ولی معصوم هستند، سر نخواهد زد.
در ادامه تصمیم داریم برای پاسخ به این شبهه و سوالاتی که در این باره برای عامه مردم پس از شنیدن روایت پیش خواهد آمد، روایت ذکر شده را بیان نموده و از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهیم.
متن و معنای روایت ذکر شده
روایت اصلی که در کتب مختلفی چون الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد از شیخ مفید، روضة الواعظین نیسابوری، اعلام الوری باعلام الهدی طبرسی و بحار الانوار محمد باقر مجلسی آمده است به شرح زیر است.
وَرَوَی اَبُو بَصِیرٍ قَالَ قَالَ اَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) اِذَا قَامَ الْقَائِمُ (علیه‌السّلام) هَدَمَ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ حَتَّی یَرُدَّهُ اِلَی اَسَاسِهِ وَحَوَّلَ الْمَقَامَ اِلَی الْمَوْضِعِ الَّذِی کَانَ فِیهِ وَقَطَعَ اَیْدِیَ بَنِی شَیْبَةَ وَعَلَّقَهَا بِالْکَعْبَةِ وَکَتَبَ عَلَیْهَا هَؤُلَاءِ سُرَّاقُ الْکَعْبَة.
ابو بصیر از امام جعفر صادق علیه السلام نقل می‌کند که ایشان فرمودند: آن هنگام که قائم (ع) قیام نماید مسجد الحرام را ویران می‌کند تا به اصل و اساس آن برگرداند و مقام ابراهیم (ع) را به موضع و جایگاه اولش بازگرداند و دست های قبیله بنی شیبه را بریده و بر خانه کعبه آویزان نماید و بر آن ها بنویسد که این ها دزدان کعبه هستند.
البته همین روایت به شکل مرسل و به صورتی دیگر در کتاب هایی چون تهذیب الاحکام و الاصول من الکافی نقل شده است، به طور مثال در تهذیب الاحکام آمده: اَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ وُهَیْبِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ اَبِی بَصِیرٍ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ اِنَّ الْقَائِمَ (علیه‌السّلام) اِذَا قَامَ رَدَّ الْبَیْتَ الْحَرَامَ اِلَی اَسَاسِهِ وَمَسْجِدَ الرَّسُولِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اِلَی اَسَاسِهِ وَمَسْجِدَ الْکُوفَةِ اِلَی اَسَاسِهِ وَقَالَ اَبُو بَصِیرٍ اِلَی مَوْضِعِ التَّمَّارِینَ مِنَ الْمَسْجِد.
از ابو بصیر نقل شده که امام صادق (ع) می‌فرماید: در آن هنگام که قائم (ع) قیام کند، بیت الحرام، مسجد النبی و مسجد کوفه را به اصل خود باز می‌گرداند، ابو بصیر گفته که مسجدکوفه را به موضع و منطقه خرما فروشان مسجد، برمی‌گرداند.
بررسی سند روایت تخریب خانه خدا توسط حضرت مهدی (عج)
از لحاظ سندی و با بررسی هر یک از روایت های بیان شده در این باره مشخص شد که این روایات تماما به صورت مرسل (در علوم حدیث و درایه به حدیث و روایتی مرسل می‌گویند که میان راوی و امام معصوم واسطه باشد) نقل شده‌اند و هیچ سندی برای آن‌ها ذکر نشده است. چه اولین روایتی که بیان شد چه دومین روایتی که ذکر گردید.
البته در این میان روایت دیگری نیز وجود دارد که در کتاب الغیبه شیخ طوسی با سند متصل روایت شده است اما این روایت نیز از لحاظ سندی دارای اشکال است زیرا در سند متصلی که برای آن گفته‌اند نام «علی بن ابی حمزه بطائنی» مشاهده می‌شود. این فرد اولین شخصی است که فرقه واقفه را به سبب حرص و طمعی که در اموالی که از امام موسی کاظم (ع) در نزدش بودند، داشت تاسیس کرد.
بررسی روایت
در هر صورت واضح و روشن است که تخریب کامل خانه خدا (مسجد الحرام) و مسجد النبی در اسلام عمل حرامی است و امام مهدی (عج) بیش از هر کسی، به اوامر الهی معتقد و برخلاف آن‌ها عمل نخواهد کرد. البته اگر که مواردی از مسجد به صورت غصبی از مردم اخذ شده باشد و از اضافات مسجد به شمار روند، خراب کردن آن ها اشکالی نداشته و واجب خواهد بود. علاوه بر آنچه که بیان شد تخریب دیگر مساجد تنها در موارد خاص جایز خواهد بود (مثلا یکی از مساجدی که پیامبر گرامی اسلام (ص) آن را ویران ساخت، مسجد ضرار بوده که به دست منافقین ساخته شده یود).
ولی اگر که حضرت مهدی (عج) عملی این چنین را انجام دهد، به آن دلیل که همه‌ی مسلمانان بر امامت ایشان یک نظر بوده و معتقدند که ایشان جهان را پُر از عدل و داد می‌کند بدون شک عمل حضرت را طبق اوامر الهی و بر اساس رضایت او می‌دانند.
البته می‌توان این احتمال را داد که دلیل امام برای ویران کردن مساجدی که گفته شده، در صورت درستی روایات، تخریب و ویران ساختن آثار سلاطین است که در اعصار مختلف به قصد ریا و با اموالی آغشته به حرام آن‌ها را بنا نهاده‌اند چرا که یکی از وظایف حضرت از میان برداشتن آثار ظالمان و ستمگران است.