اگر که بگوییم دین اسلام دین اخلاق و پاکیزگی است اغراق نکرده ایم. در قرآن به این دو مورد بسیار اشاره شده است. علاوه بر این، احکام و قوانینی برای داشتن اخلاق نیکو و پاکیزگی در شرع مقدس ذکر شده است و در کنار این دو، روایات و احادیث متعددی در ارتباط با بخش های مهم این دو حوزه از ائمه اطهار علیهم السلام نقل شده است که اهمیت آن ها را نشان می دهد. از جمله این موارد، توجه به مسواک زدن در ارتباط با طهارت و پاکیزگی دهان و دندان است. ائمه بزرگوار نه تنها در کلام که پیش از آن در عمل و با اهتمام به این کار، اهمیت این کار را نشان داده اند. مسواک زدن نه تنها سلامت دندان را به دنبال دارد که از ایجاد بوی نامطبوع در دهان جلوگیری می کند و این کار نه تنها به سود فرد است بلکه در ارتباط اجتماعی تاثیر گذارده و عدم ایجاد احساس ناخوشایند در شخص مقابل در هنگام مکالمه را باعث می شود. با ما باشید در ادامه احادیثی درباره مسواک زدن که در کتب معتبر بیان شده اند را برای بهره مندی درست آورده ایم.
احادیثی درباره مسواک زدن
رسول خدا (ص)
- لَولا أن أشُقَّ على اُمَّتي لأَمَرتُهُم بِالسِّواكِ مَع كُلِّ صلاةٍ[1] .
اگر که ترس از سخت گرفتن بر امتم نبود، فرمان می دادم که با هر نمازی مسواک کنند.
- علَيكَ بالسِّواكِ عِندَ كُلِّ وُضوءٍ[2].
پیامبر اکرم (ص) در سفارش به امام علی (ع) فرمودند: بر تو باد به مسواک زدن با هر وضو.
- يا عليُّ ، علَيكَ بالسِّواكِ ، و إن استَطَعتَ أن لا تُقِلَّ مِنهُ فافعَلْ ، فإنَّ كُلَّ صلاةٍ تُصَلِّيها بالسِّواكِ تَفضُلُ على التي تُصَلِّيها بغَيرِ سِواكٍ أربَعينَ يَوما[3].
ای علی! بر تو باد به مسواک کردن. و اگر که توانستی از این کار کم نکنی این چنین کن؛ چرا که هر نمازی که با مسواک زدن بخوانی از چهل روز نمازی که بی مسواک کردن ادا نمایی برتر است.
- الوُضوءُ شَطرُ الإيمانِ ، و السِّواكُ شَطرُ الوُضوءِ[4]
وضو نصف (جزئی از) ایمان است و مسواک کردن نصف وضو.
- طَيِّبُوا أفواهَكُم بِالسِّواكِ؛ فإنّها طُرُقُ القُرآنِ[5]
دهان های خویش را با مسواک کردن خوشبو نمایید؛ چرا که دهان هایتان گذرگاه های قرآن است.
- نَظِّفُوا أفواهَكُم ؛ فإنّها طُرُقُ القرآنِ[6]
دهان هایتان را پاکیزه نمایید چرا که گذرگاه های قرآن می باشند.
- ما زالَ جَبرئيلُ يُوصِيني بالسِّواكِ حتّى خَشِيتُ أن اُدرَدَ أو اُحفِيَ[7].
جبرئیل امین همواره من را به مسواک زدن سفارش می نمود تا آن جا که ترسیدم دندان هایم از ریشه در آمده یا ساییده گردند.
- ما زالَ جَبرئيلُ يُوصِيني بالسِّواكِ حتّى ظَنَنتُ أنّهُ سَيَجعَلُهُ فَريضَةً[8]
جبرئیل (فرشته امین وحی) پیوسته من را به مسواک کردن دندان ها سفارش می کرد، آن چنان که گمان نمودم به زودی این عمل را واجب می نماید.
- مَنِ استَعمَلَ الخَشَبَتَينِ أمِنَ مِن عَذابِ الكَلبَتَينِ[9]
آن که دو چوب (مقصود مسواک است) را استفاده کند از درد گاز انبر در امان می ماند.
- السِّواكُ يَزِيدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً[10]
مسواک کردن بر زبان آوری مرد اضافه می کند.
امام علی (ع)
- السِّواكُ يَجلُو البَصَرَ[11]
مسواک کردن نور چشم را زیاد می کند.
- اِستاكُوا عَرضا و لا تَستاكُوا طُولاً[12]
دندان های خود را از عرض (به شکل عمودی) و نه از طول (به صورت افقی) مسواک کنید.
- اِكتَحِلُوا وَترا، و استاكُوا عَرضا[13]
تعداد سرمه کشیدن شما فرد باشد (سه بار، پنج بار و …) و دندان های خود را از عرض مسواک کنید.
امام باقر (ع)
- لَو يَعلَمُ الناسُ ما في السِّواكِ لأَباتُوهُ مَعهُم في لِحافٍ[14]
اگر که مردم بدانند که مسواک کردن (دندان ها) چه سودی دارد در زمان شب مسواک را با خویش به بستر می بردند.
- إنّ السِّواكَ في السَّحَرِ قَبلَ الوُضُوءِ مِنَ السُّنَّةِ[15]
همانا مسواک کردن در وقت سحر قبل از وضو گرفتن از سنت است.
امام صادق (ع)
- ألْقِ مِنهُمُ التارِكَ للسِّواكِ[16]
حضرت صادق علیه السلام در پاسخ به این سوال که آیا این خلایق همگی در شمار آدمیان هستند؟ فرمود: از میان آن ها اشخاصی که مسواک نمی کنند را از شمار بینداز.
- مِن أخلاقِ الأنبياءِ السِّواكُ[17]
مسواک زدن (دندان) از خلق و خوی انبیاء است.
- السِّواكُ يَذهَبُ بِالدَّمعَةِ ، و يَجلُو البَصَرَ[18]
مسواک کردن آبریزش چشم را از میان برده و نور آن را زیاد می نماید.
- في السِّواكِ اثنَتا عَشرَةَ خَصلَةً : هُو مِنَ السُّنَّةِ ، و مَطهَرَةٌ لِلفَمِ ، و مَجلاةٌ لِلبَصَرِ ، و يُرضِي الرحمنَ ، و يُبَيِّضُ الأسنانَ ، و يَذهَبُ بِالحَفرِ ، و يَشُدُّ اللِّثَّةَ ، و يُشَهِّي الطَّعامَ ، و يَذهَبُ بِالبَلغَمِ ، و يَزيدُ في الحِفظِ ، و يُضاعَفُ بهِ الحَسَناتُ ، و تَفرَحُ بهِ المَلائكةُ[19]
مسواک کردن (دندان ها) دارای دوازده ویژگی است: از سنت است، دهان را تمیز می کند، نور چشم را زیاد می گرداند، خداوند رحمان را راضی می سازد، دندان ها را سفید می نماید، پوسیدگی شان را از میان می برد، لثه را محکم می کند، اشتها را باز می کند، بلغم را از بین می برد، باعث افزایش حافظه می شود، نیکی ها را دو برابر می کند و ملائکه را خوشحال می سازد.
- علَيكُم بالسِّواكِ ؛ فإنّهُ يُذهِبُ وَسوَسَةَ الصَّدرِ[20]
بر شما باد بر مسواک کردن، چرا که این عمل وسوسه دل را از میان بر می دارد.
امام رضا (ع)
- السِّواكُ يَجلُو البَصَرَ ، و يُنبِتُ الشَّعرَ ، و يَذهَبُ بِالدَّمعَةِ[21]
مسواک کردن نور چشم را زیاد می سازد، مو را پر پشت می نماید و آب ریزش چشم را از بین می برد.
منابع:
[1] الکافی: 1/22/3
[2] بحار الانوار: 8/69/77
[3] همان: 48/137/76
[4] کنز العمال: 26200
[5] همان: 2753
[6] همان: 2804
[7] بحار الانوار: 26/131/76
[8] بحارالانوار: 2/126/76
[9] همان: 291/62
[10] همان: 48/135/76
[11] بحار الانوار: 4/145/62
[12] الدعوات للروندی: 445/161
[13] بحار الانوار: 48/137/76
[14] بحار الانوار: 17/130/76
[15] من لا یحضره الفقیه: 1390/480/1
[16] بحار الانوار: 11/128/76
[17] همان: 131/76/25
[18] بحار الانوار: 5/145/62
[19] الخصال: 53/481
[20] بحار الانوار: 52/139/76
[21] بحار الانوار: 48/137/76