در ادامه سلسله مطالبی که در جهت بهره مندی از سیره اولیاء الهی با هدف گام برداشتن درست در مسیر تقرب به خداوند و عاقبت به خیری دنیوی و اخروی شروع کردیم در این نوشتار به سیره عبادی امام صادق علیه السلام اشاره خواهیم کرد. به این امید که در اعمال عبادی خود به عنوان شیعه، آن ها را اسوه قرار دهیم.
سیره عبادی امام صادق علیه السلام
- نقل شده که به امام صادق علیه السلام گفتند: کار خویش را بر چه اساسی استوار نموده ای؟ حضرت فرمود: بر چهار چیز: دانستم که عمل من را شخص دیگری انجام نمی دهد پس سعی و تلاش کردم؛ دانستم که خداوند بر من آگاه است پس حیا نمودم؛ سوم اینکه دانستم روزی ام را شخص دیگری نمی خورد پس آرام شدم؛ و در آخر دانستم که پایان کارم مرگ است پس برایش مهیا شدم[1].
- امام در زمان مصیبت و مشکلات می فرمودند: حمد خداوندی را که مصیبتم را در دینم قرار نداد و حمد خدایی را که اگر می خواست مصیبتم را بیش از این قرار دهد (می توانست) و شُکر خدایی را بر آنچه که او خواست و همان نیز انجام گرفت[2].
- امام صادق (ع) فرمود: عبادت کننده ها سه گروه هستند؛ گروهی خداوند را عبادت می کنند به امید و گروهی از ترس عبادت می کنند. اما من او را عبادت می کنم بواسطه آن که به او عشق می ورزم و این نوع عبادت، عبادت کریمان است[3].
- مالک (پیشوای فرقه مالکیه از اهل تسنن) می گوید: من مدتی را به خدمت امام رفت و آمد داشتم، او را هیچ گاه در غیر این سه حالت مشاهده نکردم: یا نماز می خواند، یا سکوت می کرد یا قرآن تلاوت می نمود و در آنچه که سودی نداشت سخن نمی گفت و او از اندیشمندان و بندگان خدا بود آنان که از خداوند در هراس هستند[4].
- من هیچ گاه آب سرد نخوردم جز آنکه از امام حسین علیه السلام یاد کردم[5].
- از یاران امام جعفر صادق علیه السلام در حدیثی طولانی بیان می کند: آن حضرت همواره می گفتند: سرورم (مقصود امام مهدی (عج) است) غیبتت خواب از چشم من ربوده است و خوابگاه را بر من تنگ کرده و راحتی قلب را از من گرفته است[6].
- شخصی به نام حلبی که از یاران حضرت صادق (ع) بود می گفت: از امام در ارتباط با نماز شب و نماز وتر سوال کردم آیا در زمان سفر، ترس از سرما و یا وجود بیماری، در ابتدای شب می توان آن را ادا کرد؟ امام فرمود: آری موردی ندارد و من نیز این چنین می کنم[7].
- حضرت دو لباس خشن داشت که در خانه با آن ها نماز می خواند و چون از خداوند حاجتی می خواست آن دو را به تن می کرد[8].
- همانا امام زمانی که حاجت مهمی داشت بدون نماز و رکوع سجده می کرد و هفت مرتبه می گفت: یا ارحم الراحمین؛ سپس حاجتش را از خداوند طلب می نمود[9].
- یکی از اصحاب امام نقل می کند: امام کیسه ای ابریشمین و زرد داشت که در آن خاک کربلای حسین علیه السلام بود. پس زمانی که وقت نماز می رسید آن خاک را بر سجاده اش می ریخت و بر آن سجده می نمود[10].
- یکی دیگر از یاران حضرت می گوید: امام (ع) را مشاهده کردم که همه ی گوشه های کعبه را استلام می نمود (به این معنا که به ارکانش دست می کشید)[11].
- امام صادق (ع) زمانی که روزه می گرفت بوی خوش به کار می برد و می فرمود: بوی خوش هدیه روزه دار می باشد[12].
- حضرت زمانی که از پیامبر (ص) یاد می کرد می فرمود: پدرم، مادر، جانم، قبیله و خاندان من فدایت تو باشند[13].
منابع:
[1] بحار الانوار، 78: 228 ح 100
[2] کافی 3: 262 ح 42
[3] وسائل الشیعه 1: 45 ح 2
[4] بحار الانوار 17: 32 ح 14
[5] وسائل الشیعه 17: 216 ح 1
[6] اثبات الهداة 6: 414 ح 162
[7] کافی 3: 441 ح 10
[8] دعائم الاسلام 2: 159 ح 565
[9] بحار الانوار 95: 164 ح 18
[10] وسائل الشیعه 3: 608 ح 3
[11] کافی 4: 408 ح 9
[12] کافی 4: 113 ح 3
[13] تفسیر البرهان 1: 307 ح 4