شرح و تفسیر حکمت هفتم نهج البلاغه

در این مطلب به شرح و تفسیر حکمت هفتم نهج البلاغه خواهیم پرداخت.

حکمت هفتم نهج البلاغه : صدقه و بازتاب عمل در آخرت

قال عليه السلام: الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ،وَ أَعْمَالُ الْعِبَادِ فِي عَاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْيُنِهِمْ فِي آجِلِهِمْ.

امام علی علیه السلام می فرمایند: صدقه دارویی است شفابخش، آنچه بندگان در دنیا می کنند در آخرت جلوی چشمانشان خواهد بود [1].

شرح و تفسیر حکمت هفتم

مولای متقیان امام علی (ع) در این حکمت پر محتوا به بیان دو موضوع پرداخته است که هر یک از این دو موضوع در حیات دنیوی و اخروی تاثیر گذار می باشند. در ابتدا ایشان می فرمایند: صدقه دارویی است شفا بخش.

همانطور که می دانید هم در قرآن کریم و هم در روایات منقول از بزرگان دین به انفاق در راه خدا بسیار سفارش شده است و درباره اهمیت این موضوع به طور گسترده و وسیع سخن گفته شده است و آن را یکی از تاثیر گذارترین و مهم ترین نیکی ها و حسنات برشمرده اند.

در این بخش از کلمات قصار مولای متقیان، صدقه به دارویی موثر و شفا بخش تعبیر شده است که به خوبی نشان می دهد صدقه و انفاق علاوه بر درمان بیماری های فردی دارویی برای بیماری های اجتماعی نیز می باشد.

البته به هر بخششی صدقه نمی گویند و تنها بخشش هایی که به نیت قربت باشند چه واجب و مستحب همچون زکات و انفاق در راه خدا و چه جنبه ی خصوصی یا عام داشته باشند نظیر کمک به ایتام یا ساخت بیمارستان، صدقه به شمار می آیند.

حال سوال این جاست که صدقات چطور می توانند داروی شفا بخشی باشند. گفته می شود که بخشی از آن جنبه حسی دارد و می توان آن را با چشم مشاهده کرد مانند: درمان بیماران محروم، مرهم نهادن بر درد و آلام نیازمندان و بخش دیگر آن جنبه معنوی دارد همانطور که در حدیثی از رسول خدا (ص) آمده است: بیمارانتان را با صدقه درمان کنید و درهای بلا را با دعا ببندید [2].

همچنین در روایتی آمده است که شخصی به نزد امام موسی کاظم (ع) رفت و عرض کرد فرزندان و همسر من ده نفر می باشند که همه آن ها بیمار هستند. امام کاظم (ع) فرمود: آنان را با صدقه درمان کن زیرا چیزی سریع الاجابه تر و مفیدتر و سودمندتر از صدقه برای بیمار نیست [3].

در ادامه این حکمت امام علی (ع) بیان فرمودند: آنچه بندگان در دنیا می کنند در آخرت جلوی چشمانشان خواهد بود.

برخی از مفسران نهج البلاغه گفته اند که این سخن امام علی (ع) به تجسم اعمال و کارها در روز قیامت اشاره دارد.

معنا و مفهوم تجسم اعمال این است که کارها و اعمال نیک و بد انسان ها در روز قیامت به صورتی در می آیند که کاملا قابل درک باشند مثلا عمل نماز به مانند یک انسان زیبا و صالح در می آید و ظلم به صورت دودی سیاه نمایان می گردد و آدمی در کنار اعمال و کارهای خود خواهد بود. در واقع انسان ها بخشی از پاداش و جزای خود در روز قیامت را اینگونه دریافت می کنند.

آیات بسیاری همانند آیه های هفت و هشت سوره زلزال به تجسم اعمال در آن دنیا اشاره دارند می توان با خواندن این آیات و تفسیر آن ها معنا و مفهوم آن را بهتر متوجه شد.

منابع:

[1] حکمت هفتم نهج البلاغه، ترجمه علی شیروانی

[2] مستدرک الوسائل، ج 7، ص 7، ح 1

[3]  وسائل الشیعه، ج 2 ص 648، ح 4

منبع: سایت موسسه معراج النبی

 

• تلاوت ترتیل آیه 7 سوره زلزال – استاد عباس امام جمعه