بدون تردید واقعه غدیر خُم که در آن ولایت و امامت مولا علی علیه السلام از سوی رسول خدا که بر اساس دستور اکید پروردگار قادر متعال بوده به مردم در ماه ذی حجه سال دهم هجری قمری ابلاغ شده است، یکی از وقایع مهم و سرنوشت ساز در تاریخ اسلام است. درباره این اتفاق بزرگ و اهمیت آن پیامبر خدا (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام سخن ها گفته اند، همچنین حدیث غدیر توسط بسیاری از صحابه و همچنین تابعین نقل شده و در بسیاری از کتب علمای شیعه و اهل تسنن به صورت های مختلفی به آن پرداخته شده است.
در این مطلب بر آن شدیم به احادیث نقل شده از رسول خدا (ع) و امامان معصوم (ع) درباره موضوع غدیر و اهمیت آن بپردازیم.
احادیث نقل شده از رسول خدا (ص)
- یَومُ غَدیر خُم أفضَل أعیادِ امَتی [1].
روز غدیر خُم برترین عید امت من است.
- يا مَعْشَرَالْمُسْلِمينَ لِيُبَلِّغِ الشّاهِدُ الْغَائِبَ، اُوصى مَنْ آمَنَ بِى وَ صَدَّقَنِى بِوِلايَةِ عَلىٍّ، اَلا اِنَّ وِلايَةَ عَلِىٍّ وِلايَتى وَ وِلايَتى وِلايَةَ رَبِّى، عَهْدا عَهِدَهُ اِلىَّ رَبِّى وَ أمَرَنِى أنْ أبَلِّغُكُمُوهُ [2].
ای مسلمانان، حاضران به غائبان ابلاغ کنند، سفارش می دهم کسی را که به من ایمان آورده و من را تصدیق نموده است به ولایت علی علیه السلام. همانا ولایت علی ولایت من است و ولایت من ولایت خدای من است. این عهدی است از جانب پروردگارم که به من امر شده است تا به شما ابلاغ کنم.
- وِلايَةُ عَلِىِّ بْنِ اَبىطالِبٍ وِلايَةُ اللّهِ وَ حُبُّهُ عِبادَةُ اللّهِ وَاتِّباعُهُ فَرِيضَةُ اللّهِ وَ اَوْلياؤُهُ اَوْلِياءُ اللّهِ وَ اَعْداؤُهُ اَعْداءُ اللّهِ وَ حَرْبُهُ حَرْبُ اللّهِ وَ سِلْمُهُ سِلْمُ اللّهِ عز و جل [3].
ولایت علی ابن ابی طالب ولایت خداوند است و دوست داشتن او عبادت پروردگار است و تبعیت و پیروی از آن واجب خدا است و دوستان او دوستان خداهستند و دشمنانشان دشمنان خدا. جنگ و خصومت با او جنگ با خدا و صلح با او صلح با پروردگار قادر متعال است.
- مَنْ يُريدُ اَنْ يَحْيى حَياتِى، وَ يَمُوتَ مَماتِى، وَ يَسْكُنَ جَنَّةَ الْخُلْدِ الَّتى وَعَدَنى رَبّى فَلْيَتَوَلِّ عَلِىَّ ابْنَ اَبِى طالِبٍ، عليه السلام فَاِنَّهُ لَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ هُدىً، وَلَنْ يُدْخِلَكُمْ فى ضَلالَةٍ [4].
هر که می خواهد همانند من زندگی کند و مرگی همانند مرگ من داشته باشد و در بهشت برین و جاویدان که خدایم به من وعده داده است ساکن شود، پس ولایت علی ابن ابی طالب (ع) را انتخاب نماید زیرا او هیچ گاه شما را از مسیر و راه هدایت خارج نخواهد کرد و به گمراهی و ضلالت نخواهد کشاند.
-
احادیث گفته شده از امامان معصوم علیه السلام
امام علی(ع) می فرمایند:
- إنَّ هذا يَوْمٌ عَظيمُ الشَّأْنِ، فيهِ وَقَعَ الْفَرَجُ، وَ رُفِعَتِ الدُّرَجُ وَ وُضِحَتِ الْحُجَجُ وَ هُوَ يَوْمُ الاْيضاحِ وَالاِْفْصاحِ مِنَ الْمَقامِ الصُّراحِ، وَ يَوْمُ كَمالِ الدّينِ وَ يَوْمُ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ … [5]
همانا این روز (روز غدیر) روز بسیار بزرگی است، در این روز گشایش ایجاد شد و منزلت و درجات (افرادی که شایسته آن بودند) بالاتر رفتند و براهین آشکار گشتند و آن روزی است که از مقام پاک با صراحت سخن گفته شد و روز اکمال دین و روز عهد و پیمان است.
امام جعفر صادق (ع) می فرمایند:
- اِنَّهُ تَسْتَحِبُّ الصَّلوةُ فى مَسْجِدِ الْغَديرِ لاَِنَّ النَّبِىَّ صلي الله عليه و آله اَقامَ فيهِ اَميرَالْمُؤْمِنينَ عليه السلام وَ هُوَ مَوْضِعٌ اَظْهَرَاللّه ُ عز و جلفيهِ الْحَقَّ [6].
نماز خواندن در مسجد غدیر مستحب می باشد زیرا رسول خدا (ص) در آن جا امیر المومنین (ع) را معرفی و منصوب نمود و آن موضع و مکانی است که خدای متعال حق را آشکار نمود.
در حدیثی دیگر از امام جعفرصادق (ع) آمده است:
- وَالْعَمَلُ فيهِ يَعْدِلُ ثَمانينَ شَهْرا، وَ يَنْبغى اَنْ يَكْثُرَ فِيهِ ذِكْرَاللّه ِ عز و جل، وَالصّلَوةَ عَلَى النَّبِىِّ صلي الله عليه و آله، وَيُوَسِّعَ الرَّجُلُ فيهِ عَلَى عِيالِهِ [7].
ارزش عمل در روز غدیر برابر با هشتاد ماه است و شایسته است که در آن روز ذکر خدا و صلوات بر محمد و آل محمد بیشتر گردد و مرد بر خانواده خود توسعه دهد.
امام باقر (ع) می فرمایند:
- بُنِىَ الاِْسْلامُ عَلى خَمْسٍ: اَلصَّلوةِ و الزَّكوةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوِلايَةِ وَ لَمْ يُنادَ بِشَىءٍ مانُودِىَ بِالْوِلايَةِ يَوْمَ الْغَديرِ [8].
اسلام بر پنج چیز بنا شده است: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت، و به هیچ یک از این ها به اندازه آن چه که درباره ولایت در روز غدیر ندا داده شده، ندا داده نشده است.
امام کاظم (ع) می فرمایند:
- وِلايَةُ عَلِىٍّ عليه السلام مَكْتُوبَةٌ فى صُحُفِ جَميعِ الاَْنْبياءِ وَلَنْ يَبْعَثَ اللّهُ رَسُولاً اِلاّ بِنُبُوَّةِ مُحَمَّدٍ وَوَصِيَّةِ عَلىٍّ عليه السلام [9].
ولایت علی (ع) در تمامی کتب انبیاء نوشته شده و ثبت گردیده است و هیچ پیامبری را پروردگار مبعوث نکرد مگر با میثاق نبوت محمد(ص) و امامت علی (ع).
امام رضا (ع) درباره غدیر فرموده است:
- مَنْ زارِ فيهِ مُؤْمِنا أَدْخَلَ اللّه ُ قَبْرَهُ سَبْعيِنَ نُورا وَ وَسَّعَ فى قَبْرِهِ وَ يَزُورُ قَبْرَهُ كُلَّ يَوْمٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَيُبَشِّرُونَهُ بِالْجَنَّةِ [10].
هر کس در روز غدیر مومنی را زیارت کند (به دیدار مومنی برود)، خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد می کند و قبرش را توسعه می دهد و هر روز هفتاد هزار فرشته قبرش را زیارت کرده و بشارت بهشت را به او می دهند
در حدیثی دیگر از امام رضا (ع) آمده است:
- … وَهُوَ يَوْمُ التَهْنِئَةِ يُهَنِّئُ بَعْضُكُمْ بَعْضا، فَاِذا لَقِىَ الْمُؤْمِنُ أخاهُ يَقُولُ: «اَلْحَمْدُللّه ِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ أميرِالْمُؤْمِنينِ وَالاَْئِمَّةِ عليهم السلام» وَ هُوَ يَوْمُ التَّبَسُّمِ فى وُجُوهِ النّاسِ مِنْ اَهْلِ الاِْيمانِ… [11].
عید غدیر روز تبریک و تهنیت است، هر یک از شما به دیگری تبریک گوید، پس هنگامی که مومنی برادرش را زیارت و دیدار کند اینگونه گوید: سپاس خدایی را که ما را توفیق داد تا به ولایت امیرمومنان و امامان معصوم (ع) چنگ زنیم. آری عید غدیر روز تبسم و لبخند زدن به چهره اهل ایمان است …
امام هادی (ع) درباره روز غدیر به فردی به نام ابو اسحاق فرمودند:
- وَ يَومَ الْغَديرٍ فيهِ اَقامَ النَّبىُّ صلي الله عليه و آله أَخاهُ عَلِيّا عَلَما لِلنّاسِ وَ اِماما مِنْ بَعْدِهِ، [قالَ] قُلْتُ: صَدَقْتَ جُعِلْتُ فِداكَ، لِذلِكَ قَصَدْتُ، اَشْهَدُ اَنَّكَ حُجَّةُ اللّه ِ عَلى خَلْقِهِ [12].
در روز غدیر رسول خدا (ص) برادرش علی (ع) را پرچمدار و امام بعد از خود قرار داد. ابو اسحاق گفت: عرض کردم، فدایت گردم راست گفتی، به همین دلیل به زیارت و دیدارتان آمدم، شهادت می دهم که تو حجت خدا بر مردم هستی.
منابع:
[1] بحار الانوار، ج97، ص110
[2] بحارالانوار 37: 141، ح 35
[3] امالی صدوق: 32
[4] الغدیر 10: 278
[5] بحارالانوار، 97: 116
[6] وسائل الشیعه 3: 549
[7] وسائل الشیعه 7: 325، ح 6
[8] کافی 2، 21، ح 8
[9] سفینة البحار 2: 691
[10] اقبال الاعمال: 778
[11] اقبال: 464
[12] وسائل الشیعه 7: 324، ح 3
منبع: سایت موسسه معراج النبی
- تلاوت ترتیل آیه 3 سوره مائده – شیخ ابوبکر شاطری
حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ ۗ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
گوشت مردار، و خون، و گوشت خوک، و حیواناتی که به غیر نام خدا ذبح شوند، و حیوانات خفهشده، و به زجر کشته شده، و آنها که بر اثر پرتشدن از بلندی بمیرند، و آنها که به ضرب شاخ حیوان دیگری مرده باشند، و باقیمانده صید حیوان درنده -مگر آنکه (بموقع به آن حیوان برسید، و) آن را سرببرید- و حیواناتی که روی بتها (یا در برابر آنها) ذبح میشوند، (همه) بر شما حرام شده است؛ و (همچنین) قسمت کردن گوشت حیوان به وسیله چوبههای تیر مخصوص بخت آزمایی؛ تمام این اعمال، فسق و گناه است -امروز، کافران از (زوال) آیین شما، مأیوس شدند؛ بنابر این، از آنها نترسید! و از (مخالفت) من بترسید! امروز، دین شما را کامل کردم؛ و نعمت خود را بر شما تمام نمودم؛ و اسلام را به عنوان آیین (جاودان) شما پذیرفتم- امّا آنها که در حال گرسنگی، دستشان به غذای دیگری نرسد، و متمایل به گناه نباشند، (مانعی ندارد که از گوشتهای ممنوع بخورند؛) خداوند، آمرزنده و مهربان است.