حدیث با موضوع رفتار با والدین | احادیث موضوعی

احترام به پدر و مادر

نیکی و احسان به پدر و مادر یکی از دستورات موکد و توصیه شده در قرآن کریم است که خداوند بزرگ و متعال پس از امر به یکتاپرستی و شرک نورزیدن به احسان به والدین فرمان داده است. پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام نیز درباره احترام به پدر و مادر، اهمیت آن و پرهیز از آزار و اذیت آن ها بسیار سخن گفته اند. در این مطلب به احادیث نقل شده از بزرگان دینی در این باره پرداخته می شود.

خانواده ، والدین ، فرزندان
خانواده ، والدین ، فرزندان

احادیثی از رسول اکرم (ص)

  • مَنْ بَرَّ بِوَالِدَيْهِ زَادَ اللَّهُ فِي عُمُرِه ‏[1]

هرکس به پدر و مادر خویش نیکی کند خداوند متعال بر عمر او می افزاید.

  • اَحَبُّ الاعمالِ اِلَی اللهِ الصَّلاةُ لِوَقتِها ثُمَّ بِرُّ الوالِدَین ثُمَّ الجِهادُ فی سَبیلِ اللهِ [2]

بهترین اعمال در پیشگاه خدا نماز به وقت، سپس نیکی به والدین و پس از آن جهاد در راه خدا می باشند.

  • یُقالُ لِلعاقِّ إعمَل مَا شَئتَ فانّی لا أغفِرُ لک [3].

به فردی که از طرف پدر و مادر عاق شده باشد گفته می شود: هر چه را که دوست داری انجام بده من تو را نخواهم بخشید.

احترام به پدر و مادر
احترام به پدر و مادر

احادیثی از امام علی (ع) در ارتباط با والدین

  • ثَلاثٌ لايُستَحيى مِنهُنَّ: خِدمَةُ الرَّجُلِ ضَيفَهُ وَ قيامُهُ عَن مَجلِسِهِ لأَبيهِ وَ مُعَلِّمِهِ و َطَلَبُ الحَقِّ وَإن قَلّ [4].

از سه کار نباید خجالت کشید و حیا کرد: خدمت مرد به مهمان، از جای برخاستن به احترام پدر و آموزگار خود و طلب حق حتی اگر که کم باشد.

  • برالوالدین اکبر فریضه [5].

بزرگ ترین و مهم ترین تکلیف الهی نیکی به پدر و مادر می باشد.

  • حَقُّ الوالِدِ عَلَی الوَلدِ أَن یطیعَهُ فی كُلِّ شَیءٍ اِلاّ فی مَعصِیةِ اللهِ سُبحانَه [6].

حق پدر بر فرزند این است که از او در هر چیزی اطاعت کند جزء در گناه و معصیت پروردگار.

  • ثَلاثَهٌ مِنَ الذُّنُوبِ تُعَجَّلُ عُقُوبَتُها وَ لا تُؤَخَّرُ إلى الاخِرَهِ: عُقُوقُ الْوالِدَیْنِ، وَ الْبَغْیُ عَلَى النّاسِ، وَ كُفْرُ الاْحْسانِ [7].

سه گروه از گناهان کیفرشان خیلی سریع به آدم می رسد و تا روز قیامت به تاخیر نمی افتد: عاق پدر و مادر، تجاوز و ستم به انسان ها، ناشکری و کفران نیکی و احسان.

احادیثی از دیگر ائمه اطهار (ع)

  • امام صادق (ع) می فرماید:

اِن اَحبَبتَ اَن يَزيدَ اللّه‏ُ فى عُمُرِكَ فَسُرَّ اَبَـوَيكَ [8].

اگر که دوست داری خداوند بر عمر تو بیفزاید پدر و مادر خود را شادمان کن.

  • در حدیثی دیگر از امام جعفرصادق (ص) آمده است:

لاتَمْلَأْ عَیْنَیْكَ مِنَ النَّظَرِ اِلَیْهِما اِلاّ بِرَحْمَةٍ وَرِقَّةٍ، وَلا تَرْفَعْ صَوْتَكَ فَوْقَ اَصْواتِهِما، وَلا یَدَیْكَ فَوْقَ اَیْدِیهِما وَلا تَتَقَدَّمْ قُدّامَهُما [9].

چشمانت را جز به نگاه پر از رحمت و مهربانی و عطوفت به والدین خود پر نکن و صدایت را بلندتر از صدایشان قرار نده (صدایت را بالا نبر) و دو دست خویش را بر روی دست هایشان نگذار و جلویشان قدم مزن.

  • امام هادی (ع) می فرمایند:

اَلعُقوقُ يُعقِبُ القِلَّةَ و يُؤَدِّي إلَى الذِّلَّةِ [10]

عاق و نارضایتی پدر و مادر نداری و تنگدستی می آورد و آدمی را به سوی خواری می کشاند.

  • امام رضا (ع) می فرمایند:

اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ اَمَرَ بِثَـلاثَةٍ مَقْرُونٌ بِها ثَـلاثَةٌ اُخْـرى: اَمَرَ بِالصَّلاةِ وَالزَّكاةِ، فَمَنْ صَلّى وَلَمْ يُزَكِّ لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ صَلاتُهُ وَاَمَرَ بِالشُّـكْرِلَهُ وَلِلْـوالِـدَيْنِ، فَمَـنْ لَمْ يَشْـكُرْ والِدَيْهِ لَمْ يَشْـكُرِ اللّهَ، وَاَمَرَ بِاِتّقـاءِ اللّهِ وَصِلَةِ الرَّحِـمِ، فَمَنْ لَمْ يَصِـلْ رَحِـمَهُ لَمْ يَـتَّقِ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ [11].

خداوند عزوجل امر فرموده است که سه چیز همراه سه چیز دیگر انجام شود: به نماز و زکات فرمان داده است، پس هر که نماز گزارد و زکات و صدقه ای ندهد نمازش مورد قبول نخواهد بود. همچنین به سپاس و شکرگزاری از خود و پدر و مادر امر کرده است، پس هر که از والدین خود تشکر نکند شکرگزاری خدا را نیز انجام نداده است، علاوه بر این دو خداوند متعال به تقوا و صله رحم نیز دستور داده است پس هر کس صله رحم نکند تقوای الهی را نیز به جا نیاورده است.

  • امام موسی کاظم (ع) درباره حق پدر و مادر می فرمایند:

سَأَلَ رَجُلٌ رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله: ما حَقُّ الْوالِدِ عَلى وَلَدِهِ؟ قالَ: لايُسَمّيهِ بِاسْمِهِ، وَلايَمْشى بَيْنَ يَدَيْهِ، وَلايَجْلِسُ قَبْلَهُ وَلايَسْتَسِبُّ لَهُ [12].

مردی از پیامبر اکرم (ص) سوال کرد: حق پدر بر فرزند چه می باشد؟ او را به نام نخواند، در راه رفتن از او جلو نزند، پیش از پدر ننشیند و عملی را انجام ندهد که به سبب آن پدرش را لعن و فحش دهند.

احسان به والدین
احسان به والدین
  • امام محمد باقر (ع) می فرمایند:

ثَلاثٌ لَمْ يَجْعَلِ اللّهُ (عَزَّوَجَلَّ) لاِحَدٍ فِيهِنَّ رُخْصَةً اَداءُ الاْمانَةِ اِلَى الْبَرِّ وَالْفاجِرِ وَالْوَفاءُ بِالْعَهْدِ لِلْبَرِّ وَالْفاجِرِ وَبِرُّ الْوالِدَيْنِ بَرَّيْنِ كانا اَوْ فاجِرَيْنِ [13].

خداوند متعال اجازه ترک سه چیز را به هیچ کس نداده است: ادای امانت به نیکوکار و فاجر، وفای به عهد نسبت به نیکوکار و بدکار، احسان و نیکی به پدر و مادر چه نیکوکار باشند چه بدکار و فاسق.

منابع:

[1] مشکاه الانوار فی غرر الاخبار ص 162

[2] نهج الفصاحه ص 167

[3] بحار الانوار(ط-بیروت) ج 71، ص 80

[4] شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحكم و دررالحکم  ج 3، ص338، ح 4666

[5] میزان الحکمه، ج۱۰،ص ۷۰۹

[6] نهج البلاغه، حکمت 391

[7] بحار الانوار، ج 74، ص 74

[8] بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 71 ، ص 81

[9] عیاشی، تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۲۸۵

[10] بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 71 ، ص 84

[11] بحار الانوار، ج 74، ص 77

[12] بحار الانوار، ج 74،ص 45

[13] بحار الانوار، ج 74،ص 56

 

  • تلاوت تحقیق آیه 24 سوره اسراء – شیخ خلیل حصری

وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا

و بالهای تواضع خویش را از محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر! و بگو: «پروردگارا! همان‌گونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده!»

 

دانلود

منبع: سایت موسسه معراج النبی استان خوزستان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *