چرا امام حسن (ع) را معاویه شهید کرد؟ مگر حضرت صلح را نپذیرفته بود؟ پس معاویه به چه دلیل و نیتی این کار را انجام داد؟ اگر که این ها سوالات شما در ارتباط با شهادت کریم اهل بیت علیه السلام است خواندن ادامه مطلب پیشنهاد می شود.
بعد از شهادت پیامبر اکرم (ص) جامعه مسلمین دچار اختلافات بسیار شد. ادعای پیامبری برخی از سویی و طمع برخی دیگر برای کسب مقام خلافت از سوی دیگر جامعه را به آشوب کشاند. با وجود سفارش های مکرر پیامبر اکرم به جانشینی حضرت علی (ع) و اولاد پاکش، این حق از ایشان سلب شد و به دیگری رسید. بعد از شهادت امیرالمومنین علی (ع) بار دیگر این اختلافات سر باز کرد و باعث هرج و مرج هایی شد که نتیجه آن تنهایی ولی امر مسلمین، امام حسن (ع) بود. در ابتدای امر، چهل هزار نفر از مردم با ایشان بیعت نمودند؛ اما با دسیسه های معاویه کار به جایی رسید که امام را مجبور به صلح و واگذاری خلافت کرد. حضرت با مشاهده بی وفایی یاران و خطر بزرگی که جان و مال مسلمین را تهدید می نمود با ارائه شرط هایی، راضی به برقراری آتش بس موقتی شدند که به صلح امام حسن (ع) معروف شد.
برخی از شروط امام برای پذیرش صلح این بود که معاویه بر اساس قرآن و سنت رسول خدا عمل کند، برای خود جانشین انتخاب نکند و عموم مردم به ویژه شیعیان در امان باشند که البته او به هیچ یک از موارد عمل نکرد.
همانطور که گفتیم، یکی از شرط های امام برای خلافت معاویه، عدم تعیین جانشین برای بعد از خودش بود. طبق این شرط، با وفات معاویه تصمیم درباره خلافت بر عهده مسلمانان بود و این با آرزوی دیرینه معاویه برای جانشینی یزید و تداوم سلطه امویان تداخل داشت؛ بنابراین به فکر افتاد تا مهم ترین مانع سلطنت یزید را از سر راه بردارد. او برای این کار مبلغ صدهزار درهم برای جعده بنت اشعث، همسر امام، فرستاد و او را مامور به قتل امام کرد و همچنین وعده داد اگر جعده همکاری کند، او را به ازدواج یزید درمی آورد که البته به قولش عمل نکرد. با شهادت امام بزرگ ترین مانع بیعت برای یزید برداشته شده بود، ولی مخالفانی همچون امام حسین (ع)، عبدالله بن زبیر و عبدالله بن عمر و برخی شخصیت های دیگر همچنان بر سر کار بودند. با انتصاب یزید به جانشینی، نظام حکومتی به پادشاهی موروثی تبدیل شد و این در تاریخ عرب کاری بی سابقه بود.
گزارشات تاریخی در توطئه معاویه علیه جان امام (ع)
مورخان بسیاری نقش معاویه در شهادت حضرت را تایید کردند؛ چه در منابع شیعی و چه در منابع اهل سنت.
مورخ نامدار اهل سنت، ابوالفرج اصفهانی در مقاتل الطالبیین آورده است که: وقتی معاویه تصمیم گرفت برای پسرش یزید بیعت بگیرد، حسن بن علی (ع) و سعدبن ابی وقاص را دو مانع بزرگ خلافت یزید دانست، بنابراین با دسیسه هردوی آنها را مسموم کرد که به وفات شان انجامید. او جعده بنت اشعث همسر امام را مامور مسموم کردن امام نمود و وعده داد او را به ازدواج یزید درمی آورد.
ابن سعد، مورخ بزرگ دیگری از اهل سنت می نویسد: معاویه چند مرتبه حسن بن علی را مسموم کرد. بعد از رحلت حسن (ع)، اهالی مدینه همه گریان و نالان بودند. مروان همان روز قاصدی نزد معاویه فرستاد و او را از شهادت حسن (ع) باخبر کرد و گفت که بنی هاشم می خواهند او را کنار پیامبر دفن کنند ولی تا من زنده ام اجازه چنین کاری را نمی دهم.
ابن قتیبه می گوید: هنگامی که معاویه خبر شهادت حسن بن علی را شنید ابراز شادمانی کرد و به سجده افتاد و همه کسانی که با او بودند نیز به سجده افتادند.
پاسخ به یک پرسش اساسی: آیا امام حسن (ع) با مرگ طبیعی از دنیا رفتند؟
در برخی منابع تاریخی نقل شده که حضرت، بر اثر بیماری از دنیا رفته و مرگ ایشان، یک مرگ طبیعی بوده است. حال آنکه در بیشتر منابع، حتی در آثار مورخان اهل سنت دقیق به نقش معاویه در مسموم کردن و به شهادت رساندن وجود مبارک حضرت اشاره می شود. جدای از وجود چنین منابع و گزارش های روشنی، از خود حضرت امام حسن (ع) روایت است که: هیچ یک از ما امامان نیست مگر آنکه کشته یا مسموم شود. و نیز از اباصلت هروی نقل شده که از امام رضا (ع) شنیدم که فرمود: به خدا سوگند! نیست از ما مگر کشته شده به شهادت رسیده.