ما خود را شیعه می دانیم؛ اما آیا شیعه واقعی هستیم؟ درست است که پیرو پیامبر خدا (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام می باشیم ولی این پیروی و تبعیت به عنوان یک پیرو تا چه حد به آنچه که انتظار می رود نزدیک است؟ اگر که این مورد نیز دغدغه شما به شمار می رود، با ما باشید تا در ادامه به بررسی ویژگی های شیعه در کلام امام محمد باقر علیه السلام بپردازیم. ایشان در حدیثی چنین فرموده اند: «يَا مُيَسِّرُ أَلاَ اُخْبِرُكَ بِشِيعَتِنَا؟ قُلْتُ: بَلى جُعِلْتُ فِداكَ قَالَ: إِنَّهُمْ حُصُونٌ حَصِينَةٌ و صُدُورٌ أمِيْنَةٌ وَ أَحْلاَمٌ وَ زِيْنَةٌ لَيْسُوا بالمَذِيعِ البَذِرِ وَ لاَ بِالجُفَاتِ المُرَاعِيْنَ رُهْبَانٌ بِالْلَيلِ اُسُدٌ بِالْنَهارِ»«يَا مُيَسِّرُ أَلاَ اُخْبِرُكَ بِشِيعَتِنَا؟ قُلْتُ: بَلى جُعِلْتُ فِداكَ قَالَ: إِنَّهُمْ حُصُونٌ حَصِينَةٌ و صُدُورٌ أمِيْنَةٌ وَ أَحْلاَمٌ وَ زِيْنَةٌ لَيْسُوا بالمَذِيعِ البَذِرِ وَ لاَ بِالجُفَاتِ المُرَاعِيْنَ رُهْبَانٌ بِالْلَيلِ اُسُدٌ بِالْنَهارِ». امام بافر (ع) فرمود: ای میسر آیا تو را از شیعیانمان باخبر سازم (آنان را به تو معرفی کنم؟)، میسر گفت: بلی فدایتان گردم. امام فرمود: آنان دژهای مستحکم و سینه هایی امانت دار و صاحبان عقل های وزین و متین می باشند. آنان شایعه پراکنی نمی نمایند و اسرار را آشکار نمی سازند و انسان های خشک، خشن و ریاکار نیز نیستند، آن ها راهبان شب (شب زنده داران) و شیران روز هستند.
پیش از پرداختن به ویژگی های شیعیان از اقسام شیعه سخن به میان می آوریم. شیعیان را می شود در پنج گروه زیر گنجاند. هر یک از این گروه ها مرتبه ای از شیعه را به خود اختصاص داده است که آخرین گروه بالاترین مرتبه را به خود اختصاص داده و به عنوان شیعه واقعی شناخته می شوند.
- اولین گروه «شیعه جغرافیایی» هستند. این افراد نام شیعه را به این دلیل به دوش می کشند که در منطقه شیعه نشین متولد شده اند و از نظر آماری جزو افراد آن منطقه به شمار می روند.
- گروه دوم «شیعه ارثی» است. این افراد وراثتی و به دلیل اینکه پدر و مادرشان شیعه هستند خود نیز این لقب را به دوش می کشند.
- و اما دسته سوم «شیعه لفظی» هستند. این افراد به زبان اقرار کرده اند که ما شیعه علی بن ابی طالب علیه السلام هستیم اما متاسفانه این اشخاص در عمل خلاف سیره حضرت و امامان که برگرفته از سنت حضرت رسول (ص) است عمل می کنند.
- در درجه بالاتر «شیعه سطحی» قرار دارد. این گروه دارای عمل سطحی هستند اما به عمق معنای تشیع دست پیدا نکرده اند. آن ها از شیعه تنها توسل ها، عزاداری ها و … را می دانند اما ویژگی های واقعه یک شیعه که رازداری، تقوا، امانت داری و شجاعت است در آن ها دیده نمی شود.
تذکر: بیان این امر کم جلوه دادن اموری چون توسل و عزاداری و مانند این ها نیست. هدف تلنگری است برای زینت دادن خود به مهم ترین ویژگی های یک فرد شیعه که خود می تواند باعث جذب افراد بسیاری شود و ویترینی واقعی از تشیع باشد.
- و اما بالاترین مرتبه تشیع «شیعه واقعی» است. این گروه با معارف الهی و مکتب اهل بیت علیهم السلام آشنایی کافی را دارند و ویژگی هایی همچون خصوصیاتی که در ادامه به آن ها اشاره می شود در آن ها نهادینه شده اند.
ویژگی های شیعه در کلام امام باقر (ع)
شیعیان واقعی دژهای محکم هستند.
نخستین ویژگی که امام برای شیعه برشمرده است، دژهای محکم است. دژ سازه ای محکم برای دفاع و غیر قابل نفوذ ساختن جایی است. زمانی که امام می گوید شیعه دژ محکم است به این معنا خواهد بود که نباید تبلیغات دشمن بر یک شیعه واقعی موثر واقع شده و بر باورهای درست او تاثیر منفی بگذارد. یک شیعه واقعی لازم است در جهت تقویت باورهای خود تلاش کند و با تقویت آن ها میزان نفوذ دشمن را به حداقل ممکن رسانده و حملات دشمن را خنثی سازد.
این روزها اوضاع فرهنگی دنیا رو به وخامت رفته و گرایش ها و باورهای نادرستی گسترش پیدا کرده اند که جوان و نوجوان مسلمان را تهدید می کنند. علاوه بر این ها شبهات بسیاری مطرح شده اند که عدم ارائه پاسخ درست برای آن ها، سست کننده میزان باور و اعتقاد در شیعیان خواهد بود. از این رو تلاش در این باره باید به حداکثر مقدار خود برسد.
شیعه سینه امانت دار دارد و اسرار را آشکار نمی کند.
امانت داری از مهم ترین دستورات الهی به شمار می رود و یکی از مصادیق تقوا نیز می باشد. یک شیعه باید سینه ای امانت دار داشته باشد به این معنا که اسرار را آشکار نسازد. حال این اسرار خواه اسراری مرتبط با ائمه و مقاماتشان باشد و یا اسرار دیگر افراد جامعه. یک شیعه واقعی باید بداند که همه چیز را در ارتباط با مقامات امامان نظیر برخورداری از علم غیب، معجزات و شفاعت ائمه نباید بگویند چرا که مخالفان و یا افراد عادی قادر به درک آن ها نبودند و این افشاء اختلاف و عداوت می آورد. به طور کلی پیروان ائمه می بایست بدانند که نه تنها قلوب آن ها بلکه دستشان نیز باید امانت دار باشد و در وقت مقرر اداء امانت کنند و هر چیزی را که به آن ها می سپارند از حرف تا مال را باید به بهترین نحوه در پیش خود نگه دارند.
شیعه عاقل است و شایعه پراکنی نمی کند.
یک شیعی واقعی از عقل و خرد خود به بهترین شکل استفاده می کند و تلاشش می کند که با کارهایی که از سر بی عقلی است ضربه ای به اسلام، تشیع و مردم نزند. گاه پیش آمده برخی از افراد با بهانه ولایت امور و تعبیرات نامربوط و بسیار زشتی را به امامان و اهل بیت و شهیدان و اسیران کربلا نسبت می دهند و یا برای بیان ارادت ویژه خود صفات خداوند را به امامان نسبت می دهند. امامانی که خود را عبد و بنده الله تعالی می دانند و به این امور راضی نیستند. این کارها نشانه بی عقلی است و نه تنها به گسترش تشیع کمک نمی کند بلکه در این برهه از تاریخ که جهان همسان دهکده ای است که اگر اتفاقی در جایی بیافتد تنها طی چند دقیقه به آن سر دنیا خبرش می رسد، سمی مهلک و نابود کننده است. پس شیعه واقعی باید با تدبر، تفکر و تعقل اموری را انجام دهد که در راستای سعادت و نشر درست تشیع واقعی باشند.
شیعه محبت می کند و خشن و خشک نیست.
شیعه واقعی خشن نیست. او با همنوعان خود خشک رفتار نمی کند. او دارای روح لطیفی است که همین امر بر رفتار و کردار او نسبت به هم نوع تاثیر مثبت می گذارد. یک شیعه واقعی همچون امامان خود رفتار می کنند. آن ها با دشمنان خود نیز رفتاری محبت آمیز داشتند. البته این امر به معنای عدم برخورد آنان با افراد ظالم نیست! ائمه اطهار در برابر ظلم سکوت نمی کردند ولی محبت و مهربانی با جان و روحشان عجین شده است و همین محبت و اخلاق خوب چه افراد سنگدلی را نرم خو کرده و به اسلام هدایت کرده است.
شیعه ریاکار نیست؛ شب زنده دار و شجاع است.
شیعه واقعی نه ریاکار است و نه نفاق دارد. او به خوبی هم دنیا و هم آخرتش را مدیریت می کند. رفتار او در راستای رضایت الله تعالی است. یک شیعه در دل شب همچون طفلی که در آغوش مادر جای گرفته به راز و نیاز با خدا می پردازد و در طول روز به امور زندگی و حیات اجتماعی و اقتصادی خود می رسد و همچون یک شیر، شجاع ظاهر می شود چرا که او قدرتی بی نهایت را در کنار خود احساس می کند و آن نگاه خدا و اهل بیت او علیهم السلام است.