از مولا علی علیه السلام احادیث کوتاه و بلند فراوانی نقل شده است. این احادیث در کتب مختلفی همچون غرر الحکم و درر الکلم از ابوالفتح آمدی دانشمند قرن پنجم قمری جمع آوری شده و به ثبت رسیده اند. غرر الحکم و درر الکلم شامل بالغ بر هزار اندرز و حدیث کوتاه از امام علی علیه السلام است. اندرزهایی کوتاه که همچون دُر اگر که به کار گرفته شوند زیبایی خلق و خو و باطن را به همراه خواهند داشت. از این رو و برای بهره مند شدن از کلام نور ائمه اطهار علیهم السلام در این مقاله به حدود 40 اندرز کوتاه از امام علی (ع) اشاره خواهیم کرد. این اندرزها درباره رأس و اساس چیزهای مختلف است. به این معنا که اگر آن رأس (سر) نباشد بدون شک دیگر اجزاء معنا و مفهومی نخواهند داشت. به عنوان مثال رأس ایمان راستی و صداقت است. پس آنکه صادق نباشد ایمانش می لنگد و گویی بی ایمان است …
احادیثی از مولا علی علیه السلام
- رأس الإيمان الصّدق.
رأس ایمان راستی و صداقت است.
- رأس الحكمة لزوم الحقّ.
ملازمت با حق سرآمد حکمت است.
- رأس العلم الرّفق.
اساس علم و دانایی نرمی است.
- رأس الجهل الخرق.
اساس نادانی، درشتی و بدخویی است.
- رأس الإسلام الأمانة.
رأس اسلام امانت (خیانت نکردن و امین بودن) است.
- رأس النّفاق الخيانة.
رأس نفاق خیانت است.
در این باره آمده که مقصود از خیانت، خیانت به مردم و همانند آن و یا خیانت به خداوند با عصیان و نافرمانی است. همچنین مقصود از نفاق دو رویی است که هم سو نبودن باطن و ظاهر را نسبت به مردم می رساند.
- رأس الدّين صدق اليقين.
اساس دین راستی یقین است.
به این معنا که باور به آنچه به آن یقین باید داشت همچون اصول دین.
- رأس الإحسان ألإحسان إلى المؤمنين.
رأس احسان، نیکی کردن به مومنان است.
- رأس المعايب الشّره.
رأس عیوب غلبه کردن حرص و آز است.
- رأس کلّ شرّ القحة.
اساس هر بدی بی حیایی می باشد.
- رأس الإستبصار الفکر.
اساس استبصار تامل و فکر است.
- رأس العلم الحلم
رأس علم بردباری و صبر است.
- رأس الحلم الکظم
سر بردباری کظم غیض یا همان فرو بردن خشم است
- رأس الفضائل العلم
رأس فضیلت ها علم است.
- رأس التقوی ترک الشهوة
رأس تقوا ترک کردن شهوت است.
- رأس الفضائل مِلک الغضب و امانة الشهوة
رأس فضائل مالک بودن خشم است و از بین بردن شهوت.
- رأس الجهل الجور
رأس جهالت ستم می باشد.
- رأس الایمان الصبر
رأس ایمان، صبر است.
- رأس السخف العنف
سر سبکی و تنکی عقل درشتی کردن با مردم است.
- رأس الورع غص الطرف
سر پرهیزکاری، چشم پوشی است.
- رأس الرذائل الحسد
سر رذیلت ها حسد است.
- رأس العیوب الحقد
رأس عیب ها کینه و عناد است.
- رأس الآفات الوله باللذات
سر آفات شیفتگی به لذت ها است.
- رأس الدین اکتساب الحسنات
سر دین به دست آوردن نیکی ها است
- رأس العقل التودد الی الناس
رأس عقل و دانایی مهربانی با مردم است
- رأس الجهل معاداة الناس
رأس جهل و نادانی دشمنی با مردم است.
- رأس الورع ترک الطمع
رأس پرهیزکاری، ترک نمودن طمع است.
- رأس السخاء تعجیل العطاء
رأس سخاوت، تعجیل نمودن در عطا و بخشش است.
- رأس النجاة الزهد فی الدنیا
سرلوحه نجات زهد در دنیا است.
- رأس الایمان الاحسان الی الناس
رأس ایمان نیکی کردن به مردم است.
- رأس الطاعة الرضا
سر طاعت، رضا و خشنودی است.
- رأس الدین مخالفة الهوی
رأس دین مخالفت با هوای نفس است.
- رأس الحکمة لزوم الحق و طاعة المحق
رأس حکمت ملازمت با حق و فرمانبرداری از محق می باشد.
- رأس الایمان حسن الخلق و التحلی بالصدق
رأس ایمان خوش خلقی و آراسته شدن به صداقت و راستی است.
- رأس الکفر الخیانة
سر کفر، خیانت می باشد.
- رأس الایمان الامانة
سر لوحه ایمان امانت است.
- رأس القناعة الرضا
رأس قناعت رضا می باشد.
- رأس الاسلام لزوم الصدق
سر اسلام لزوم راستی و صدق است.
- رأس السیاسة استعمال الرفق
سرلوحه سیاست استعمال مدارا و رفق است.
- رأس العلم التمییز بین الاخلاق و اظهار محمودها و قمع مذمومها
رأس دانش، تمیز دادن اخلاق ها از هم و اظهار نمودن پسندیده آن ها و در هم کوبیدن نکوهیده آن می باشد.
- تلاوت ترتیل آیه 3 سوره آل عمران – محمد ایوب
نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ
(همان کسی که) کتاب را بحق بر تو نازل کرد، که با نشانه‌های کتب پیشین، منطبق است؛ و «تورات» و «انجیل» را.