در ادامه چند مطلب قبلی که آیات اول تا بیست و نهم سوره مبارکه نازعات تفسیر شدند، به تفسیر آیاتی دیگر از این سوره بر اساس تفسیر نمونه آیت الله مکارم شیرازی می پردازیم. امید است که این محتوا شما را در درک بهتر آیات الهی برای نائل آمدن به سعادت ابدی کمک نماید.
تفسیر آیه هایی دیگر از سوره مبارکه نازعات
در آیه 35 سوره نازعات خداوند می فرماید: در آن روز جهنم برای هر بیننده ای نمایان می شود (و برزت الجحیم لمن یری).
جهنم الان هم هست و وجود دارد و مطابق با آیه 54 سوره عنکبوت محیط بر کافران شده است اما به دلیل حجاب های این عالم کسی آن را نمی تواند ببیند اما روز حسابرسی که تمامی حجاب ها برداشته می شوند جهنم از همه نمایان تر است.
خدای متعال از عبارت «لمن یری» استفاده کرده است. این عبارت نشان دهنده این موضوع است که جهنم را بدون استثناء هر بیننده ای خواهد دید و بر کسی پنهان نیست. البته این احتمال هم وجود دارد که این عبارت اشاره به افرادی داشته باشد که در آن روز چشمی بینا دارند. چرا که بر اساس آیه 124 سوره طه برخی از انسان ها نابینا در روز رستاخیز محشور می شوند. ناگفته نماند که معنی و تفسیر اول که عموم مفسران آن را قبول کرده اند مناسب تر است چرا که جهنم برای انسان های بدکار عذاب و مجازات مضاعفی می باشد و نابینا بودن برخی از افراد در روز قیامت در همه جا نیست و احتمال می رود که برای مواقف خاص باشد.
حق تعالی در ادامه سوره به اوضاع مجرمان و انسان های بی ایمان در روز جزا پرداخته و با چند عبارت پُر معنا به فرجام آن ها نیز اشاره می کند. البته خداوند از عوامل گرفتاری آن ها نیز سخن به میان می آورد. در آیه های 37 تا 39 آمده است: اما آن که طغیان نمود؛ و حیات دنیوی را مقدم داشته؛ بدون شک دوزخ مأوی اوست.
خداوند در آیه 37 سوره نازعات به فساد عقیدتی آن ها اشاره می کند. منشأ طغیان خود بزرگ بینی است و خود بزرگ بینی نیز از عدم معرفت به خداوند ناشی می گردد. آن که بداند خداوند عظیم است خویش را کوچک و ضعیف مشاهده می کند و هیچ گاه از مسیر عبودیت خارج نمی شود.
و اما آیه بعدی به فساد عملی اشاره دارد. طغیان باعث می شود که آدمی لذت های زودگذر جهان و زرق و برقش را والاترین ارزش تلقی کند و به همین دلیل آن را بر همه چیز مقدم بدارد. این دو علت و معلول هم هستند طغیان به علاوه فساد عقیده منشأ فساد عمل و ترجیح دادن جهان ناپایدار بر همه چیز است و سرانجام این دو آتش سوزان جهنم است. امام علی علیه السلام در حدیثی می فرماید: آن که طغیان نماید گمراه خواهد شد و دست به اعمالی خواهد زد که دلیلی برای آن وجود ندارد.
این کار نشأت گرفته از خود بزرگ بینی است که آدمی تمایلاتش را بدون هیچ علت منطقی قبول می کند و آن ها را ارج می نهد.
در ادامه خداوند به بهشتیان پرداخته و اوصافی از آن ها را بیان می کند. خداوند می فرماید: اما آن کس که از مقام پروردگار خویش بترسد و نفس خود را از هوا باز دارد؛ پس همانا بهشت جایگاه او می باشد.
نخستین شرط بهشتی شدن ترس از خداوند است که نشأت گرفته از معرفت به او و شناخت مقامش می باشد. دومین شرط که در واقع میوه درخت معرفت به الله است مسلط شدن به هوای نفس و باز داشتن آن از سرکشی و طغیان است چرا که همه معاصی و نافرمانی ها از هوای نفس سرچشمه می گیرند. یادمان باشد که بدترین بت ها که بر روی زمین همواره مورد پرستش قرار می گیرد، هوا و هوس است (ابْغَضُ الٰهٍ عُبِدَ عَلٰى وَجْهِ الْأرْضِ الْهَوٰى[1]). در حقیقت ابزار نفوذ شیطان به انسان هوای نفس او می باشد. اگر که هوای نفس که شیطان درون است با ابلیس و جنود او که شیطان برون است هماهنگ نگردد و در را بر روی آن باز نکند ورود ابلیس و سپاهیانش برای از پا انداختن انسان غیر ممکن است همانطور که در آیه 42 سوره حجر آمده است.
منبع:
[1] گفته شده که حدیث نبوی است. در تفسیر نمونه آمده است.
- سوره نازعات با تلاوت قاری عرب زبان؛ خالد الجليل