و چه درد آور است آن زمان که رسول خدا (ص) در عرصه قیامت به خداوند متعال می‌فرماید که پروردگارا همانا قوم من قرآن را مجهور ساخته و رها کردند (برگرفته از آیه 30 سوره فرقان). این روزها مهجوریت قرآن را بیش‌تر شاهد هستیم. تلاوت نکردن قرآن، گوش نسپردن به آیات روشن، حفظ نکردن آن، تدبر ننمودن، توجه نکردن به تفسیر و در نهایت عمل نکردن به آن‌چه خداوند فرموده است، تماما نشانه‌های مهجوریت قرآن است. برای بسیاری از مسلمانان عادت شده تنها در زمان حاجت یا در ماه مبارک رمضان قرآن را باز کرده و به تلاوت آن مشغول شوند. این در حالی است که قرآن به عنوان کتاب زندگانی باید در متن زندگی افراد قرار گیرد و تمامی امور مبتنی بر آیات قرآنی، تفسیر و روایات باشد. در راستای نائل آمدن به این هدف قصد داریم در این مطلب به بیان راهکارهای زندگی موفق در جزء نهم قرآن کریم بپردازیم. بدون شک که تمامی آیات مملوء از نکات و راهکار هستند، اما به جهت محدودیت به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهد شد.
راهکارهای زندگی موفق در جزء نهم قرآن کریم
جزء نهم قرآن کریم در بردارنده 158 آیه از دو سوره قرآن است. در این جزء 118 آیه انتهایی سوره اعراف و 40 آیه ابتدایی سوره انفال قرار گرفته‌اند. سوره اعراف از سوره‌های مکی قرآن است. این سوره بر اساس ترتیب نزول 39 مین سوره به شمار می‌رود و متشکل از 206 آیه کوتاه و بزرگ است. اما سوره انفال دارای 75 آیه است و به عنوان یکی از سوره‌های مدنی شناخته می‌شود. این سوره پس از جنگ بدر بر پیامبر (ص) نازل شد و بر اساس ترتیب نزول 88 مین سوره است که قبل از سوره آل عمران و بعد از سوره بقره نازل گردیده است.
- ایمان آوردن و پرهیزکاری پیشه نمودن اهالی شهر‌ها و آبادی‌ها باعث نزول رحمت و برکات الهی می‌شود[1].
- نتیجه معصیت و شرک به خداوند متعال خشکسالی و کم شدن محصولات است[2]. البته این تنها یکی از دلایل است. دلیل دیگر خشکسالی و کم شدن محصولات متنبه ساختن انسان‌ها است. در واقع برای تربیت انسان خدای متعال گاهی از اهرام فشار استفاده می‌کند.
به عنوان نمونه کرونا ویروس که چند سال زندگی مردم را مختل کرد و یا زلزله‌های اخیری که در شهر خوی و کشورهای ترکیه و سوریه رخ داده‌اند می‌توانند زنگ بیدار باشی از سوی خداوند باشند.
- درباره اثرات چله گرفتن روایات فراوانی وجود دارد. در آیه 142 سوره اعراف با بیان چله گرفتن حضرت موسی علیه السلام به اهمیت آن اشاره شده است. در عدد چهل اسراری نهفته است. این عدد در فرهنگ‌ها و دیگر آئین‌ها نیز مشاهده می‌شود.
- از خدای متعال بیش از توان خود درخواست نکنید چرا که عاقبت خوبی ندارد. این پیام از آیه 143 سوره اعراف گرفته شده است. آن‌جا که بنی اسرائیل از موسی (ع) خواستند تا خداوند را مشاهده کنند. این در حالی است که خدا را با چشم ظاهر نمی‌توان دید. او در آفریده‌ها تجلی دارد.
- آن‌کس که تکبر پیشه کند نه تنها به حق ایمان نمی‌آورد بلکه مسیر درست را نیز انتخاب نمی‌کند[3]. در واقع خدای متعال آن‌ها را از هدایت ایمان به آیات الهی محروم می‌سازد. البته که این محرومیت بی دلیل از سوی خدا نیست و منشاء آن عملکرد آدمی است.
- خدای متعال آدمی را در خوشی و ناخوشی آزمایش می‌کند[4]. در واقع تنها ابتلا به ناخوشی آزمایش الهی نیست. گاهی خداوند آدمی را غرق نعمت و شادی می‌گرداند. در آن نعمت فراوان نیز امتحان است.
- هیچ کس جز خدای متعال نمی‌تواند یاری دهنده انسان باشد. پس آنان که شرک نموده غیر خداوند را می‌پرستند و درخواست خود را به درگاهی، غیر از درگاه الهی عرضه می‌کنند بدانند که یاری گری جز خداوند نیست. بت‌ها خود توانی ندارند پس چگونه یاری کنند[5].
- همواره باید از وسوسه‌های شیطان به خداوند پناه برد[6]. شیطان دشمن قسم خوردۀ آدمی است. او لحظه‌ای دست از وسوسه نکشیده و با امور کوچک و بزرگ ذهن انسان را درگیر می‌کند. پس برای در امان ماندن از دامی که او پهن نموده به قادر متعال باید پناه آورد.
- زمانی‌که قرآن تلاوت می‌شود، بهتر است که آدمی در مفاهیم آن توجه کند[7]. قرآن کتابی برای زیستن است نه تنها خواندن و رد شدن! قرآن کتاب دعا نیست. قرآن کتاب پُر درسی است که توجه به دروس آن نه تنها کامروایی در این دنیا بلکه سعادت آخرت را به دنبال دارد.
- در آیه 204 که در مورد 9 به آن اشاره شد تدبر و نحوه تلاوت قرآن بیان شد. در آیه پس از آن یعنی 205 از آداب ذکر و دعا سخن به میان آمده است. دعا به درگاه احدیت می‌بایست با تضرع، خشوع، بیم و همچنین امید همراه باشد و صبحگاهان و شامگاهان خدای متعال یاد شود. البته همیشه و در تمامی ساعات روز نباید از یاد خداوند غافل شد.
- تقوا مهم است. در قرآن فراوان به این امر اشاره شده و خداوند به انسان‌ها امر نموده که تقوا پیشه کنند. تقوا آثار فراوانی دارد. یکی از آن آثار قوه تشخیص حق و باطل است[8].
- از امور توصیه شده توسط خداوند که ائمه معصوم علیهم السلام نیز در احادیث به آن اشاره نموده‌اند، استغفار است. بهتر آن است که آدمی همواره به درگاه خداوند استغفار نماید. طلب غفران و توبه (در مطلب «حدیث با موضوع توبه» کلام ائمه (ع) نگارش شده است) راهگشا خواهد بود و بر اساس آیه 33 سوره انفال باعث می‌شود که عذاب الهی بر انسان‌ها نازل نشود.
منابع:
[1] سوره اعراف، آیه 96
[3] همان، آیه 146
[4] همان، آیه 168
[5] همان، آیه 197
[6] همان، آیه 200
[7] همان، آیه 204
[8] سوره انفال، آیه 29
- تلاوت ترتیل آیه 38 سوره توبه – ماهر المعیقلی
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ ۚ أَرَضِيتُمْ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الْآخِرَةِ ۚ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! چرا هنگامی که به شما گفته می‌شود: «به سوی جهاد در راه خدا حرکت کنید!» بر زمین سنگینی می‌کنید (و سستی به خرج می‌دهید)؟! آیا به زندگی دنیا به جای آخرت راضی شده‌اید؟! با اینکه متاع زندگی دنیا، در برابر آخرت، جز اندکی نیست!