در این مطلب از سری مطالب تفسیری قرآن کریم که بر گرفته از تفسیر نمونه است، به تفسیر آیات انتهایی سوره مطففین خواهیم پرداخت
آیات 32 تا 36 سوره
وَ إِذَا رَ‌أَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَـٰؤُلَاءِ لَضَالُّونَ ﴿٣٢﴾ وَ مَا أُرْ‌سِلُوا عَلَيْهِمْ حَافِظِينَ ﴿٣٣﴾ فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ ﴿٣٤﴾ عَلَى الْأَرَ‌ائِكِ يَنظُرُ‌ونَ ﴿٣٥﴾ هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ ﴿٣٦﴾
تفسیر آیات 32 تا 36 سوره مطففین
در آیه 32 سوره مطففین خدای متعال از چهارمین شرارتی که فاجران در برابر ابرار انجام می‌دادند، سخن به میان آورده و می‌فرماید: و زمانیکه آنان را (اهل ایمان) می‌دیدند، می‌گفتند: همانا این‌ها کمراهان هستند.
این حرف را به آن سبب می‌زدند که مومنان آئین آنها را که بت پرستی و خرافه بود و در بین آنها رواج داشت و آن را مسیر درست می‌دانستند، رها کرده بودند و به سمت ایمان به خداوند متعال و توحید ناب بازگشته‌اند. کافران گمان می‌کردند که اهل ایمان لذت و خوشی نقد دنیا را رها نموده و به نعمات نسیه آخرت چسبیده‌اند.
این احتمال وجود دارد که تعبیر استفاده شده در این آیه برای مراحلی باشد که موضوع از مسخره کردن گذشته است و خود را ناچار می‌دیدند که نسبت به مومنان شدت عمل بیش‌تری از خود نشان دهند. این گمان بدان سبب بیان شده که همواره و در طول تاریخ، زمان ظهور انببیاء و آمدن دین جدید آنان که عناد می‌ورزیدند ابتدا با استهزاء و شوخی گرفتن دین جدید، مخالفت خود را نشان می‌دادند. انگار که دین جدید را در حد و اندازه‌ای نمی‌دیدند که به مقابله جدی با آن بپزدازند. اما زمانی که به نفوذ آیین جدید پی می‌بردند و افراد زیادی را پیرو دین جدید می‌دیدند احساس خطر کرده و به مقابله و مبارزه جدی می‌پردازند. آنها مبارزه را مرحله به مرحله شدت می‌دهند. آیه 32 نخستین مرحله از برخورد جدی آنان است.
عموما اهل ایمان افرادی بودهاند که از موقعیت خوب اجتماعی یا ثروت فراوان برخوردار نبودند. از این رو کافران آنها را حقیرانه نگاه می‌کردند و ارزشی برای ایمان آنها قائل نبودند.
خدای متعال در آیه 33 می‌فرماید: این گروه کافران هیچ‌گاه حافظ، نگهبان و متکفل زندگی آنها نبوده‌اند.
حال که چنین است آنها به چه حقی و بر اساس چه منطقی خرده می‌گیرند؟
در آیه 27 سوره مبارکه هود آمده که افراد ثروتمند و همچنین مستکبران قوم نوح به او می‌گفتند: ما آنان را که از تو تبعیت کرده‌اند را جز گروهی ساده لوح مشاهده نمی‌کنیم. نوح پیامبر در پاسخ گفت (آیه 31): من هیچ گاه نمی‌گویم آنان که در نظرتان خوار می‌آیند خدای متعال خیری به آنان نخواهد داد، خداوند از آن‌چه که در دل دارند، آگاه‌تر است.
این در واقع جوابی است به افراد مدعی و خودخواه که به شما ربطی ندارد که اهل ایمان کدام گروه هستند. شما به متن دعوت پیامبر نگاه کنید و در محتوای آن بیاندیشید.
در ادامه خداوند حال دو گروه فجار و ابرار را در قیامت ترسیم می‌کند. در قیامت مسئله بر عکس می‌شود. در آیه 34 خدای متعال می‌فرماید: امروز مومنان از کافران می‌خندند.
قیامت بازتابی از عمل انسان در این دنیا است. در آن‌جا عدالت الهی اجرا می‌گردد. و بر اساس عدالت مومنان بر کافران می‌خندند. در واقع این خود نوعی عذاب به شمار می‌رود. در برخی روایات از پیامبر اکرم (ص) ذکر شده که در روز قیامت دری از درب‌های بهشت بر روی کافران باز می‌شود. آنها احتمال آزادی از دوزخ می‌دهند پس به سوی درب می‌روند. آن‌گاه که به در بهشت می‌رسند. در بسته می‌شود. این اتفاق چندین بار رخ می‌دهد. مومنان که از بهشت نظاره‌گر این رخداد هستند به آنها می‌خندند.
به همین جهت در آیه 35 آمده است: آنان بر تخت‌های تزئین شده نشسته‌اند و به این صحنه‌ها نگاه می‌کنند.
چه صحنه‌هایی را نظاره‌گر هستند؟ آنها به نعمات نامتناهی الهی، مواهب بزرگی که خداوند عطا فرموده، به آرامش و احترام و به عذاب‌هایی که کفار در نهایت حقارت می‌کشند، نگاه می‌کنند.
در نهایت خداوند در آخرین آیه که به شکل جمله‌ای استفهامی است می‌فرماید: آیا کافران ثواب اعمال و جزای کار خود را خوب گرفتند؟!
این سخن از ناحیه خدای متعال باشد یا ملائکه یا مومنین، نوعی تمسخر نسبت به ادعاها و افکار کافران که مغرور و مستکبر بودهاند، است. آنها انتظار داشتند در برابر کردار زشت خود پاداشی از خداوند دریافت کنند. پس در برابر این خیال خام آنها این آیه بیان شده است.
بسیاری از تفسیرکنندگان آیه 36 را جمله‌ای مستقل دانسته‌اند، اما برخی بر این باورند که این آیه دنباله آیه 35 است. به این معنا که مومنان بر تخت‌های تزئین شده نشسته و نظاره می‌کنند تا ببینند آیا کافران پاداش اعمال خلاف خود را دریافت نموده‌اند یا نه.آنان اگر که قرار باشد پاداشی بگیرند می‌بایست آن را از شیطان بگیرند. آیا شیطان که خود بینوا و گرفتار است می‌تواند پاداشی بدهد؟
واژه «ثوب» از ماده «ثوب» بر وزن جوف است که در اصل به معنی بازگشتن چیزی به حالت اول است و ثواب پاداشی است که به آدمی در برابر اعمالی که انجام داده است می‌دهند چرا که نتیجه عملش به او باز می‌گردد. این واژه علاوه بر جزای نیک برای جزای بد نیز کاربرد دارد هر چند اغلب برای کار نیک استفاده می‌شود. به همین دلیل می‌توان آیه 36 را نوعی طعنه به کفار گفت و باید اینگونه باشد چرا که آنان همیشه مسخره می‌کردند و باید جزای عمل خود را ببینند.
- تلاوت ترتیل سوره مبارکه «مطففین» با صدای استاد «ابراهیم الاخضر»