ارتداد به بیرون رفتن از دین اسلام و رویگردان شدن از آن اطلاق میگردد. به شخصی که از اسلام رویگردان شده نیز مرتد میگویند. ارتداد با وقوع اموری محقق میشود. این امور عبارتند از: منکر شدن خداوند، انکار حقانیت رسول خدا (ص)، منکر شدن دین مبین اسلام امور اساسی آن و توهینی آشکار به مقدسات. همچنین افراد مرتد در دو گروه مرتد فطری و مرتد ملی جای میگیرند. مرتد فطری کسی است که پدر و مادر مسلمانی داشته و او تا بلوغ مسلمان بوده و پس از آن رویگردان شده است. مرتد ملی اما کسی است که هنگام انعقاد نطفه پدر و مادر او کافر بودهاند. او پس از بلوغ اسلام آورده و دوباره از اسلام خارج شده است. برای ارتداد در صورت تحقق شرایط، مجازاتهای سنگینی قرار داده شده است. برخی اعتقاد دارند که مجازات گفته شده برای جلوگیری از تضعیف باورهای دینی عامه مردم توسط افراد مرتد است. همچنین میتواند دلیلی بر این باشد که غیر مسلمان با توجه بیشتری اسلام آورد و این خود مانع ایمان آوردن سرسری است.
درباره ارتداد و شخص مرتدد سخن زیاد است که در این مقال نمیگنجد. در این مطلب قصد داریم به برخی از پرسشهای انجام شده در این باره و پاسخهای آیت الله مکارم شیرازی به آنها بپردازیم.

پرسش و پاسخ درباره ارتداد
- اگر که فرد مسلمانی به تحریف قرآن معتقد باشد، حکم آن چیست؟ آیا باور به تحریف، انکار ضروری دین به شمار میرود؟
افراد کمی از عالمان مذاهب گوناگون اسلامی به تحریف قائل هستند، هر چند اهل تحقیق هیچگاه تحریف را نپذیرفتهاند. حکم ارتداد جاری نمیگردد. چنین شخصی مرتکب اشتباه بزرگی شده است.
- اگر که مردی به ائمه معصومین علیهم السلام توهین نماید و همسر او یقین داشته باشد که او از عمد این کار را کرده است، وظیفه زن چیست؟
لازم است از شوهر خویش جدا شود و به طلاق نیازی نیست. (در این باره باید از مرجع خود به طور دقیق سوال نمایید)
- حکم شخصی که به آیین اشتباه شیطان پرستی روی آورده است، چیست؟
این اشخاص مختلف هستند. اگر که باورهای آنان را به طور کامل پذیرا باشد که یکی از این باورها نفی وجود خدای متعال و یا صفات مسلم اوست، مرتد خواهد بود. اما اگر که تنها مسائل بی بند و باری و شهوانی آنها را قبول داشته باشد همانند حیوان است.
- اگر که فرد مسلمان (در ظاهر)، عاقل، بالغ و رشید باشد. همچنین از لحاظ اقتصادی غنی به شمار رود، لطیفه یا جکی را آزادانه و به اختیار خویش با مضامین توهین، ناسزا و فحش نعوذبالله به رسول خدا (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام یا حضرت امام یا روحانیت تعریف کند. حکمش چیست؟
اگر که در عرف مصداقی برای اهانت و اسائه به ائمه معصوم (ع) به شمار رود و به این امر آگاه است، موجب ارتداد او میشود. احکام ارتداد نیز با نظر حاکم شرع بر وی جاری میشوند.
- آیا توهین نمودن به قرآن و فحاشی نمودن به آن (نعوذ بالله) موجب ارتداد است. تکلیف آنکه این مسئله را نظارهگر است چیست؟
اگر که این عمل از روی آگاهی و به صورت عمدی باشد، شخص مرتد است و دیگران میبایست او را نهی از منکر نمایند.
- اگر که شخصی از دین اسلام خارج شده، کافر گردد و دوباره مسلمان شود، لازم است چکار کند؟
اگر که فرد مسلمانی مرتد شود و دوباره بازگردد، واجبات دوره ارتداد را میبایست قضا نماید. در قضای روزهها نیز برای احتیاط علاوه بر روزه گرفتن کفاره عمد بپردازد.
- اگر که خاله فرد مسیحی شود و مسیحیت را تبلیغ کند، رفت و آمد با او چه حکمی دارد/
ایشان مرتد به حساب میآیند و رفت و آمد با او جایز نخواهد بود.

- در ابتدای رساله نوشتهاید که عقیده مسلمان به اصول دین میبایست از روی دلیل باشد. حال اگر مسلمانی تحقیق کرد و طبق آن تحقیق دینی به جز اسلام را انتخاب نمود، آیا این حق را دارد که پیرو آن دین گردد؟ حکم ارتداد بر او جاری نمیشود؟ اگر که جاری خواهد شد، به چه دلیل است؟ آیا چنین فتوایی با فتوای التزام به تحقیق در اصول دین و عدم جواز به تقلید سازگار است؟ اصولا آنکس که میداند به نتیجهای غیر از دین والدین خود برسد کشته خواهد شد چگونه میتواند با فکری آزاد در اصول دین تحقیق کند؟
تحقیق نمودن در دین و اعتقاد داشتن به یکی از مذاهب اسلامی، چیزی به جز تظاهر به آن است. بر همه واجب است که در اصول دین اسلام به اندازه توانایی خویش تحقیق کنند و اگر که واقعا پس از تحقیق کامل و کمک گرفتن از افراد آگاه، به آیینی غیر از اسلام روی آورد و معتقد گردد، معذور است چرا که وظیفه خویش را انجام داده است اما به خطا رفته است. در این میان کسی که مسلمان بوده و به دلایلی دین جدید اختیار کرده، اگر که تظاهر نماید به احکام شخص مرتد محکوم خواهد بود. احکام مرتد در واقع از جمله احکام سیاسی اسلام، برای ممانعت از نفوذ دشمنان در محیط اسلام و اغفال کردن عامه مردم است.
- کسی که مسلمان زاده است و به محض بلوغ مسیحیت را بپذیرد (بدون آنکه به اسلام پس از بلوغ اقرار نماید)، آیا مرتد فطری خواهد بود؟
اگر که هیچ وقت اسلام را قبول نکرده باشد، مرتد نیست اما کافر به شمار میرود.
- شخصی از دوستان میخواهد دین خود را تغییر داده و از اسلام به مسیحیت برود. این کار حکم ارتداد را دارد؟ آیا ریختن خون او مباح است؟ وظیفه شرعی در این باره چیست؟
اگر که عقیده خویش را ابراز و اعلان ننماید، مجازات نمیگردد. اما از اسلام بیرون میآید و همسرش نیز میبایست از او جدا گردد. وظیفه دوست آن است که با زبانی خوش همراه با ادب و احترام نهی از منکر کند. اگر که موثر واقع نشد بای قطع رابطه نمود.