سوره طارق با 17 آیه کوتاه هشتاد و ششمین سوره قرآن مجید طبق ترتیب کنونی و یکی از سوره‌های مکی نازل شده بر پیامبر اکرم (ص) است. طارق در معنی کوبنده می‌باشد و به ستاره‌ای که شب هنگام تاریکی را شکافته و نورش به زمین می‌رسد اطلاق می‌گردد. در این سوره مبارکه محور اصلی سخن معاد و آخرت است و حق تعالی با بیان قدرت خویش و با اشاره‌ای دقیق و زیبا به منشأ وجودی انسان که آبی پست و ناچیز است زمینه را برای پذیرش قدرت نامتناهی الهی بر خلقت دوباره آدمی و حضورش در دادگاه عدل الهی در روز قیامت مهیا می‌سازد و تمامی این‌ها برگرفته از قرآن کریم این وحی صادق و بی مثال است که مخالفانش آن را شوخی گرفته و حتی به استهزاء پرداخته‌اند و قطعا هر آن‌چه را که بر علیه آن توطئه کنند به آنان بازخواهد گشت. در ادامه دو مطلب پیشین که آیه‌های یک تا هفت سوره طارق تفسیر شدند به تفسیر آیات دیگری از این سوره خواهیم پرداخت.
آیه‌های هشت تا ده سوره طارق
إِنَّهُ عَلی رَجْعِهِ لَقادِرٌ«8» یَوْمَ تُبْلَی السَّرائِرُ«9» فَما لَهُ مِنْ قُوَّهٍ وَ لا ناصِرٍ«10»
تفسیر آیه‌های 8 تا 10[1]
خدای متعال پس از اشاره به خلقت آدمی از آبی پست در آیه‌های پنجم تا هفتم (در “تفسیر سوره طارق- بخش دوم” آمده است) در آیه هشتم یک نتیجه کلی را بیان فرموده است. در این آیه آمده است: (آن کس که آدمی را در ابتدا از آب نطفه خلق نموده) قادر است که او را دوباره به زندگی برگرداند.
آدمی در آغاز خاک بود، سپس و با طی مراحلی به نطفه در می‌آید، نطفه نیز به ید قدرت الهی و پس از سپری شدن مراحلی پیچیده به انسانی کامل بدل می‌گردد. پس به یقین بازگشت دوباره آدمی به زندگی برای خداوند سخت نیست و مشکلی ندارد.
خداوند متعال در آیه نهم سوره به توصیف روز قیامت می‌پردازد، حق تعالی در این آیه می‌فرماید: این برگشت به حیات روزی محقق می‌گردد که رمز و راز‌های نهان آشکار می‌شوند.
واژه «تبلی» از «بلوی» اخذ شده و در معنای آزمایش و امتحان می‌باشد و از آن‌جا که در زمان آزمایش حقیقت اشیاء آشکار می‌گردد در این آیه به معنای ظهور آمده است.
واژه «سرائر» در حقیقت جمع «سریره» است و در معنای حالات و نیات باطنی است. آری به راستی که در آن روز اسرار آشکار می‌گردند. نفاق، ایمان، کفر، نیات خیر و شر، اخلاص و ریا تماما بروز پیدا می‌کنند. بروز و ظهوری که برای اهل ایمان مایه افتخار است و برای اهل کفر سرافکندگی را به دنبال دارد. و قطعا دردناک خواهد بود که آدمی عمری زشتی‌های خویش را از خلق خدا پنهان کرده و در روز جزا تمامی آنها بر ملا می‌گردند و او شرمسار و سرافکنده می‌شود و به راستی فاش شدن اسرار دردی فراتر از درد دوزخ خواهد بود.
در سوره الرحمن آیه 41 آمده است که در روز قیامت گنهکاران از صورت‌هایشان شناخته می‌شوند و همچنین در سوره‌ی عبس بیان شده که در روز جزا گروهی از انسان‌ها چهره‌ای سفید و روشن و گروهی دیگر چهره‌ای غبارآلود دارند.
آری همانطور که طارق و انجم دیگر در شب هنگام ظاهر می‌گردند و از خفا بیرون می‌آیند ماموران الهی نیز که وظیفه حفظ و ضبط اعمال انسان را دارد در روز قیامت تمامی آنها را بر ملا خواهند ساخت.
در روایتی از معاذ بن جبل آمده است که نقل می‌کند: از پیامبر خدا (ص) تفسیر واژه «سرائر» را برای این آیه سوال نمودم و گفتم که چه اسراری پنهان است که حق تعالی در روز جزا آدمی را به آنها آزمایش می‌کند؟ حضرت فرمود: سرائر شما اعمالتان است نظیر نماز، روزه، زکات، وضو و غسل جنات و هر نوع عمل واجبی چرا که تمامی اعمال در واقع پنهان هستند اگر آدمی بخواهد می‌گوید نماز خوانده‌ام، در حالی که نخوانده است و می‌گوید وضو ساخته‌ام در حالی که وضو نگرفته است و این است تفسیر سخن پروردگار یوم تبلی السرائر.
ولی مشکل مهم در آن روز اینجا است که برای آدمی هیچ نیرویی از باطن و یاوری از بیرون وجود ندارد (آیه دهم).
نیرویی که بر زشتی اعمال پرده افکند و یاوری که آدمی را از عذاب نجات بخشد. این معنا در آیات بسیاری آمده است که در روز قیامت نه یار و یاوری هست و نه فدیه‌ای قابل پذیرش و نه مسیر فرار از عدل الهی و بازگشتی برای انسان وجود دارد و تنها چیزی که نجات بخش است ایمان و عمل صالح است.
سوره طارق- احمد سعود
منبع:
[1] برگرفته از تفسیر نمونه می‌باشد.