و در نهایت نوبت به تفسیر آیه‌های انتهایی سوره اعلی رسید؛ آن‌جا که خدای متعال پس از بیان وظایف حضرت محمد (ص) در تبیین توحید، اشاره به کیفر کافران لجباز و دشمنان حق و سخن گفنتن از رستگاری، نجات و رهایی اهل ایمان در آیه‌های قبلی به عامل اصلی انحراف از راه درست و رستگاری پرداخنه و آن را مقدم داشتن دنیا بر آخرت بیان نموده است …
آیه‌های 16 تا 19
بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا ﴿١٦﴾ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ ﴿١٧﴾ إِنَّ هَـٰذَا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولَىٰ ﴿١٨﴾ صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَىٰ ﴿١٩﴾
تفسیر آیات آخر سوره اعلی
خداوند متعال پس از پرداختن به رستگاری اهل ایمان در جهت کاشت بذر امید در دل مومنان در دو آیه 14 و 15 که در مطلب «تفسیر سوره اعلی- بخش ششم» آمده‌اند، به عامل اصلی و اساسی که مانعی برای رسیدن به رستگاری و یا همان دلیل انحراف از برنامه فلاح است اشاره کرده و میفرماید:«بلکه شما زندگی دنیا را مقدم می‌داریأ»«در حالی که جهان آخرت بهتر و پایدارتر می‌باشد».
و این حقیقتی است که در احادیث ائمه معصومین علیهم السلام نیز به آن اشاره شده است. به عنوان مثال در حدیثی آمده است که محبت دنیا سرچشمه هر گناه و معصیتی است.
در حالی که هیچ عقلی به آدمی این اجازه را نخواهد داد که سرای فانی را به باقی که جهان آخرت است ترجیح داده و لذات کوچک و مختصر دنیایی را که آمیخته با درد و محنت هستند را بر آن همه نعمت جاوید که سختی در آن راه ندارد، مقدم بدارد.
و سرانجام خدای متعال در دو آیه آخر از سوره اعلی میفرماید: این دستوراتی که بیان شدند منحصر به این کتاب (قرآن مقصود است) نیست، بلکه در صحف و کتب قبلی نیز آمده است. کتب ابراهیم و موسی (علیهم السلام).
درباره این موضوع که مشارالیه «هذا» چیست؟ آراء مختلفی وجود دارد؛ گروهی بیان نمودند که این ضمیر به اوامر اخیر درباره تزکیه، نماز و مقدم ندانستن زندگی دنیا بر آخرت اشاره دارد زیرا که این دستورات، اساسی‌ترین دستورات تعالیم تمامی پیامبران بوده‌اند و در تمامی کتب آسمانی ذکر شده‌اند. اما برخی آن را اشاره به تمام سوره دانسته‌اند زیرا که با توحید آغاز شده است، سپس به نبوت اشاره کرده و در نهایت به برنامه‌های عملی ختم می‌گردد.
در هر صورت این تعبیر نشان دهنده این است که محتوای پر اهمیت سوره یا به ویژه آیات انتهایی از اصول اساسی جهان ادیان و از تعالیم اصلی تمامی پیامبران است و در حقیقت این خود نشانه‌ای می‌باشد از بزرگی سوره و اهمیت این تعالیم.
در این آیات از واژه صحف آمده است این واژه که جمع کلمه صحیفه است در معنای لوح یا صفحه‌ای است که بر آن چیزی نگارش می‌شود. آیات نیز مبین این موضوع هستند که حضرت موسی و ابراهیم پیامبر (ع) هر دو دارای کتاب آسمانی بوده‌اند.
در روایتی از ابوذر آمده است که می‌گوید: به رسول خدا (ص) عرض نمودم انبیاء چند نفر بوده‌اند؟ فرمودند: 124 هزار نفر.
گفتیم: رسولان چه تعداد بوده‌اند؟ فرمود: 313 نفر و مابقی فقط «نبی» بودند. گفتم: آدم نبی بود؟ حضرت فرمودند: آری؛ خداوند با او سخن گفت و او را به دست خود خلق نمود، سپس افزود، ای ابوذر چهار نفر از انبیاء عرب بودند: هود، صالح، شعیب و پیامبر تو.
پس گفتم: ای پیامبر خدا! خداوند چند کتاب نازل کرد؟ حضرت فرمود: 104 کتاب؛ 10 کتاب بر آدم، 50 کتاب بر شیث نبی، 30 کتاب بر اختوخ که ادریس پیامبر است و او اولین فردی است که با قلم کتابت کرد،10 کتاب بر ابراهیم و نیز تورات، انجیل، زبور و فرقان (قرآن کریم) را نارل نمود. پس تعبیر به «الاصحف الاولی» درباره کتب دو پیامبر بزرگ ابراهیم و موسی در برابر صحف اخیر (کتاب های آسمانی نازل شده بر حضرت عیسی (ع) و رسول اکرم (ص)) است.
سوره اعلی-کریم منصوری
منبع:
برگرفته از تفسیر نمونه پورتال انهار