هر کس آن را تلاوت نماید، حسابرسی روز جزا بر او آسان می‌شود. این حدیث از رسول خدا (ص) در فضیلت سوره غاشیه روایت شده است (در مطلب «معرفی سوره غاشیه» فضائل و آثار این سوره بیان شده اند). سوره غاشیه یکی از سوره‌های جزء سی‌ام قرآن کریم است که دارای 26 آیه کوتاه می‌باشد و در شهر مکه بر وجود نازنین پیامبر نازل شده است. غاشیه از نام‌های روز قیامت است و به پوشاندن معنی شده است. خداوند متعال در این سوره نخست توصیفی از بهشت و جهنم و نعمتها و عذاب‌هایی که برای هر دو گروه بهشتی و جهنمی در آن دنیا وجود دارد، را بیان نموده ، سپس با بیان برخی از شگفتی‌های خلقت، از توحید سخن گفته است و در انتها با اشاره به بعضی از وظایف نبی مکرم اسلام، به موضوع نبوت پرداخته است.
آیاتی از سوره مبارکه غاشیه
فِی جَنَّةٍ عَالِیةٍ ﴿۱۰﴾ لَّا تَسْمَعُ فِیهَا لَاغِیةً ﴿۱۱﴾ فِیهَا عَینٌ جَارِیةٌ ﴿۱۲﴾ فِیهَا سُرُرٌ مَّرْفُوعَةٌ ﴿۱۳﴾ وَ أَکوَابٌ مَّوْضُوعَةٌ ﴿۱۴﴾
تفسیر آیات 10 تا 14
در ادامه شرح و تفسیر آیه‌های هشت و نه سوره غاشیه که توصیفی از حال افراد نیکوکار بیان شده است خداوند در آیات بعدی به توصیف حال این افراد در بهشت می‌پردازد. حق تعالی در آیه دهم می‌فرماید: در بهشتی عالی مستقر هستند.
کلمه (عالیة) احتمال می‌رود که به علو و بزرگی مکانی اشاره داشته باشد. بدین معنا که آنان (نیکوکاران) در طبقات عالی جنت الهی قرار گرفته‌اند و یا آنان از مقامی عالی در بهشت برخوردارند. این دو تفسیر را مفسران بیان کرده‌اند اما تفسیر دوم مناسب‌تر می‌باشد. البته ناگفته نماند که جمع میان این دو امکان دارد.
در ادامه خداوند متعال به یکی از جنبه‌های معنوی بهشت اشاره کرده و می‌فرماید: در آن‌جا سخن لغو و بیهوده‌ای را نخواهی شنید. در بهشت برین الهی نه از دورویی سخن است و نه عداوت، کینه و حسدی مشاهده می‌شود. نه دروغی گفته می‌شود و نه تهمت، غیبت یا سخن بیهوده‌ای بر زبان جاری می‌گردد. چنین فضایی که مبراء از سخن ناپاک است، قطعا آرامش بخش خواهد بود.
پس از بیان این نعمت خارق العاده و معنوی که آرامش روحی جنتیان را به همراه دارد، حق تعالی از نعمات مادی بهشت سخن به میان آورده و می‌فرماید: در آن (مقصود بهشت است) چشمه‌ها جاری هستند.
اگر چه واژه «عین» در این آیه نکره می‌باشد و عمدتا نکره برای بیان یک فرد آورده می‌شود اما به قرینه سایر آیه‌های قرآن کریم معنای جنس دارد و شامل چشمه‌های گوناگون می‌شود همانطور که در آیه پانزدهم سوره مبارکه ذاریات آمده است: «اِنَّ المُتقینَ فی جناتِ و عُیون» که معنای آن عبارت «افراد پرهیزگار در میان باغ‌های بهشت و چشمه‌ها قرار دارند» می‌شود.
برخی نیز بیان نمودند که در هر یک از قصرهای بهشت که برای بهشتیان ساخته شده‌اند، چشمه‌ای جاری می‌باشد و مفرد بودن کلمه «عین» به همین موضوع دلالت دارد. چشمه‌ای که بر اساس خواسته اهل بهشت به هر سو که مایل باشند جریان می‌یابد و هیچ نیازی به آماده سازی بستر برای آن نیست.
ناگفته نماند که وجود چشمه‌های آب به شکل متعدد علاوه بر این‌که زیبایی و طراوت را به همراه دارد، هر یک نوشیدنی ویژه‌ای است که اهل بهشت می‌توانند از آن‌ها بنوشند.
خداوند متعال پس از چشمه‌های متعدد و متنوع بهشت از تخت‌های بهشتی سخن یه میان آورده و می‌فرماید: در آن (بهشت) تخت‌هایی بلند است.
واژه «سُرُرٌ» جمع سریر است و از ماده «سرور» گرفته شده است و به معنای تخت‌هایی است که در مجلس‌های انس و سرور بر آن تکیه زده و می‌نشینند. مرتفع و بلند بودن تخت‌ها بدین سبب است که اهل بهشت بر همه مناظر اطراف خویش تسلط داشته و از دیدن آن‌ها به وجد آمده و لذت ببرند.
ابن عباس گفته که این تخت‌ها به گونه‌ای هستند که وقتی صاحبان آن‌ها یا همان اهالی بهشت اراده نمایند بر آن‌ها بنشینند تواضع کرده و پایین می‌آیند و پس از نشستن صاحبان خود به حالت اولیه آن بر می‌گردند (مرتفع می‌شوند).
البته این احتمال نیز وجود دارد که صفت مرفوعه‌ای که به تخت‌ها داده شده است به گران‌بها بودن آن‌ها و ساخته شدنشان از طلا، دُر، یاقوت و … اشاره داشته باشد.
آیت الله مکارم شیرازی بیان کرده است که جمع میان این دو تفسیر امکان دارد.
خداوند متعال در ادامه توصیف بهشت می‌فرماید: قدح‌های (ظروف) گذارده شده.
این ظروف زیبا در کنار چشمه‌ها قرار داده شده‌اند تا بهشتیان هر زمان که اراده نمایند آن‌ها را پُر نموده و از شراب‌های پاک بهشتی بنوشند.
کلمه «اکواب» جمع «کوب» بر وزن خوب است و در معنای قدح یا ظرفی است دسته دار. البته توجه به این نکته الزامی است که در قرآن کریم برای ظروف شراب‌های طهور اهل بهشت تعابیر گوناگونی آمده است که در این سوره و در چند سوره دیگر از «اکواب» استفاده شده است در حالی که در برخی دیگر از آیه‌ها کلمه «اباریق» و در بعضی تعبیر «کاس» به کار رفته است (آیات 17 و 18 سوره واقعه هر سه تعبیر استفاده شده است).
- تلاوت سوره غاشیه- ابوبکر شاطری