عرصه های مشترک حدیثی شیعه و اهل سنت در باب مهدویت

عرصه های مشترک حدیثی شیعه و اهل سنت در باب مهدویت [1]

هنگامی که منابع حدیثی مسلمانان (شیعه و اهل سنت) در باب مهدویت مورد بررسی قرار می‌گیرند در کنار تمامی اختلافاتی که در این باره میان آن ها وجود دارد، موارد متعددی یافت می‌شوند که هر دو مذهب بر آن‌ها اتفاق نظر دارند و به آن معتقد هستند. در این نوشتار امکان پرداختن به تمامی اشتراک ها نیست به همین منظور برخی از مهم‌ترین عرصه های مشترک حدیثی شیعه و اهل سنت در باب مهدویت با ذکر روایت یا حدیثی از هر دو مذهب برای هر یک از عرصه ها، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

• حکومت مهدوی، حکومتی عالم گیر و جهانی

حکومت مهدوی حکومتی جهانی است که تمامی دنیا را فرا می‌گیرد. به این معنا که زمامداری امور مردم کل دنیا تماما بر عهده حضرت مهدی (عج) می‌باشد و ایشان بر اساس عدل الهی و طبق آن‌چه که در قرآن آمده است عمل می‌کند. در حکومت مهدوی به سبب عدالت فراگیر هیچ گونه ظلم و ستمی متوجه احاد مردم جهان نمی‌شود.

• در کتاب مستدرک علی الصحیحین از اهل سنت آمده است که پیامبر (ص) فرموده است: زمین از ظلم و ستم پُر می‌گردد، مردی از عترت من خروج می‌کند و بر تمامی زمین حاکم می‌شود (فرمانروایی می‌کند) … پس زمین را از عدل و قسط پُر می‌نماید [2].
• در این باره از امام محمد باقر (ع) در کتاب بحار الانوار نقل شده است که ایشان می‌فرمایند: قائم بر زمین حاکم می‌گردد … زمین را از عدل و قسط (داد) پُر می‌سازد … پس خداوند برای او شرق و غرب عالم را فتح می‌کند [3].

• نزول حضرت عیسی مسیح علیه السلام

روایات نقل شده در کتب معتبر اهل سنت و شیعه بر این امر اتفاق نظر دارند که در زمان ظهور حضرت مهدی (عج)، حضرت مسیح علیه السلام از آسمان نازل شده و در نماز به امام زمان (عج) اقتدا می‌کند. در منابع حدیثی شیعه به چیزی بیش از این اشاره نگردیده است اما در منابع اهل سنت به حضور حضرت عیسی (ع) در بیت المقدس و مواردی نظیر نبرد و درگیری او با دجال اشاره شده است.

• در صحیح بخاری آمده که رسول خدا (ص) می‌فرماید: چگونه خواهید بود (حال شما چگونه است) زمانی که پسر مریم از آسمان نازل شود، در حالی که امام شما شخصی از میان شما (مسلمانان) می‌باشد. [4]
• در کتاب کمال الدین و تمام النعمه از پیامبر (ص) روایت شده که فرمودند: روح خدا، عیسی پسر مریم از آسمان نازل می‌شود، پس پشت سر او (مهدی موعود (عج)) نماز می‌گزارد [5].
• فرو رفتن سفیانی و لشکریان او در سرزمین بیداء

برای ظهور و قیام امام مهدی (عج) علائم و نشانه‌هایی است که برخی از آن‌ها حتمی و برخی غیر حتمی می‌باشند. خروج سفیانی برای مقابله با امام زمان (عج) و در آخر به هلاکت رسیدن آن با فرو رفتن در زمین (خسف بیداء) از علائم حتمی بر شمرده شده‌اند. به این علامت از علائم ظهور علاوه بر منابع حدیثی شیعه در کتب معتبر اهل سنت نیز اشاره شده است.

• در کتب اهل سنت از پیامبر خدا (ص) روایت شده که می‌فرمایند: سپاهی آهنگ کعبه می‌کنند (به سوی کعبه روانه می‌شوند)، زمانی که به سرزمین بیداء (منطقه‌ای میان مکه و مدینه) می‌رسند، زمین آن ها را در خود فرو خواهد برد [6].
• در روایتی از امام باقر علیه السلام نیز آمده است که سفیانی گروهی را به سمت مدینه روانه می کند و امام مهدی (عج) از آن‌جا به سوی مکه رهسپار می‌گردد، خبر به فرمانده لشکر سفیانی می‌رسد، پس او سپاهی را به تعقیب حضرت می‌فرستد. زمانی که سپاه سفیانی به سرزمین بیداء که منطقه ای مابین مکه و مدینه است وارد می‌شوند ناگهان ندایی از آسمان بلند می‌شود به این مضمون که ای دشت، آن قوم را نابود کن. در همین حین زمین سپاه سفیانی را در خود فرو می برد و تمامی لشکر جز سه نفر، به هلاکت می‌رسند [7].

• امام مهدی (عج) از نسل حضرت فاطمه (س)

از دیگر عرصه های مشترک در باب مهدویت که در منابع حدیثی هر دو مذهب به آن اشاره شده است، نسب امام مهدی (عج) می‌باشد. در روایت‌های متعددی به این موضوع که ایشان از نسل فرزندان حضرت زهرا (س) می‌باشد، اشاره شده است.
در منابع اهل سنت از پیامبر خدا (ص) نقل شده که فرمودند: مهدی از عترت من، از فرزندان فاطمه می‌باشد [8] (این روایت در کتب حدیث شیعه نیز ذکر شده است [9]).

• هم نام بودن قائم (عج) با پیامبر خدا (ص)

از دیگر مشترکات اهل سنت با شیعه در حوزه مهدویت، همنام بودن منجی عالم بشریت با پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد (ص) است.
در کتاب سنن ابی داود از پیامبر (ص) روایت گردیده: دنیا تمام نمی‌شود (به پایان نمی‌رسد) تا این‌که مردی از اهل بیت من که هم نام من می‌باشد بر عرب حاکم گردد [10].
در کتب حدیثی شیعه نیز به این مورد اشاره شده است. به عنوان مثال در کتاب کمال الدین و تمام النعمه از رسول اکرم (ص) نقل شده که می‌فرمایند: قائم از فرزندان من می‌باشد، نام او نام من، کنیه او کنیه من، شمائل او همان شمائل من و سنت او همان سنت من می‌باشد. [11]
منابع:
[1] برگرفته از کتاب نگین آفرینش
[2] مستدرک علی الصحیحین، ج4،ص 558
[3] بحار الانوار، ج52، ص390، ح212
[4] صحیح بخاری، ج3،ص1272، ح3265
[5] کمال الدین و تمام النعمه، ج1، ب24، ح27
[6] صحیح بخاری، ج2، ح2012
[7] نعمانی، الغیبة، ۱۳۷۹ق، ص۲۸۰، ح۶۷.
[8] سنن ابی داود، ج4، ح4248
[9] غیبت طوسی، ص168
[10]سنن ابی داود، ج4، ص173
[11] کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ب39

موسسه معراج النبی استان خوزستان