حدیث با موضوع صله رحم و ارتباط با خویشاوندان و دوستان

صله رحم و ارتباط با خویشاوندان و دوستان از آموزه های اخلاقی دین مبین اسلام به شمار می رود که در قرآن کریم و روایات نقل شده از رسول خدا (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام بسیار بر آن تاکید شده است به گونه ای که آن را برترین صفت یک مؤمن و بهترین کردار و عمل بعد از ایمان به خداوند متعال گفته اند.

در حقیقت خداوند آدمی را مخلوقی اجتماعی آفریده است که در ارتباط با دیگر انسان ها و تقابل با آن ها قسمت عظیمی از نیازهای خود را تأمین می سازد و به رشد و شکوفایی می رسد و با جدا بودن از اجتماع امکان رشد و رسیدن به سعادت برای او مهیا نخواهد بود. پس در آموزه های دین مبین اسلام که دینی حیات بخش و کامل است پاسخی برای تمام نیازهای انسان اعم از ارتباط با دیگران گنجانده شده است. در این مطلب تصمیم گرفتیم احادیث نقل شده از ائمه اطهار (ع) در این باره را برای بهره مندی شما عزیزان گردآوری نماییم.

صله رحم در کلام رسول الله (ص)

• مَنْ مَشی الی ذی قرابهٍ بنفسِهِ و مالِهِ لیَصِلَ رَحِمَه أعطاهُ الله عزّ و جلّ اجرَ مِأه شهیدٍ [1].

هر کس که به نزد خویشان خود با جان و مال و برای انجام صله رحم برود، خداوند متعال اجر و پاداش صد شهید را به او عطا می کند.

• ابغَضُ الاعمالِ الی الله الشِرکُ بالله، ثمّ قطعیهُ الرَّحمِ ثم الاَمرُ بِالمُنکر و النَّهی عن المعروفِ [2].

منفورترین رفتارها و اعمال در نزد خداوند متعال، شرک به خدا، سپس قطع ارتباط با خویشان (نداشتن صله رحم)، سپس امر به منکر و نهی از کار و عمل خوب و معروف است.

• صِلَةُ الرَّحِمِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجَوارِ يَعْمُرانِ الدّيارَ وَ يَزيدانَ فِى الاَْعْمارِ [3].

صله رحم، خوش خُلقی و خوش همسایگی، شهرها را آباد و عمرها را زیاد می کند.

صله رحم در سخن امامان معصوم (ع)

امام علی (ع)

• لیسَ لِقاطعِ رَحِمٍ قریبٌ. [4]

برای فردی که صله رحم نکند دوست و آشنایی نیست (باقی نخواهد ماند).

• قطیعهُ الرّحم تورِثُ الفَقرَ [5].

قطع ارتباط با خویشان فقر و تنگدستی را بر جای خواهد گذاشت.

• اِذا قطَعُوا الارحام جُعلَت الأموالُ فی أیدیِ الاشرار [6].

اگر که مردم صله رحم و ارتباط با دوستان و خویشاوندان را قطع کنند، اموال و دارایی ها در دست انسان های شرور قرار می گیرد.

• فی صلهِ الرَّحِمِ حراسَهُ النِّعم [7].

در صله رحم، پاسداری و حفظ از نعمات است (به این معنا که ارتباط با خویشان سبب مس شود که نعمات الهی حفظ شوند).

امام حسین (ع)

• إنَّ أجْوَدَ النّاسِ مَنْ أعْطي مَنْ لا يَرْجُوهُ، وَ إنَّ أعْفَي النّاسِ مَنْ عَفي عَنْ قُدْرَة، وَ إنَّ أَوْصَلَ النّاسِ مَنْ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ [8].

همانا کریم ترین مردم کسی است که به فردی که به وی امیدی ندارد، عطا نماید، و همانا بخشنده ترین و با گذشت ترین انسان ها کسی است که از ظلم و ستم دیگری در حالی‌که قدرت انتقام دارد درگذرد و همانا شخصی از میان مردم صله رحم بیشتری دارد که با فردی که با او قطع ارتباط نموده صله رحم برقرار کند.

امام زین العابدین (ع)

• مَنْ زارَ أخاهُ في اللّهِ طَلَباً لاِنْجازِ مَوْعُودِ اللّهِ، شَيَّعَهُ سَبْعُونَ ألْفَ مَلَك، وَهَتَفَ بِهِ هاتِفٌ مِنْ خَلْف ألاطِبْتَ وَ طابَتْ لَكَ الْجَنَّةُ، فَإذا صافَحَهُ غَمَرَتْهُ الرَّحْمَةُ [9].

هر که برای کسب رضای خدا و به امید نائل آمدن به وعده های الهی به ملاقات و دیدار دوست و برادر خود رود، هفتاد هزار فرشته او را مشایعت خواهند کرد و ندا دهنده ای او را مورد خطاب قرار می دهد که پاک گشتی (از آلودگی ها و گناهان) و بهشت گوارای تو باد. پس چون مصاحفه نمود مورد رحمت خداوند قرار می گیرد.

• ما مِنْ خُطْوَةٍ أحبُّ الي اللهِ من خُطْوَتين: خُطْوَةٌ يُسَرُّ بِها صفَّا في سبيلِ الله تعالي وَ خُطوَةٌ الي ذي رَحم قاطعٍ [10].

هیچ گامی در نزد خداوند دوست داشتنی تر از دو گام نیست: گامی که در راه و سبیل خداوند و برای محقق نمودن لشکر و سپاه اسلام – برای جهاد – برداشته شود و گامی که آدمی به سمت خویشاوند و فامیلی که با آن قطع ارتباط شده است، بردارد.

• ایاکَ و مصاحبهَ القاطعِ لِرَحِمِهِ فاِنِّی وجَدْتُهُ مَلعوناً فی کتابِ الله فی ثَلاثَهِ مواضِعَ [11].

از مصاحبت و دوستی با کسی که صله رحم را به جای نمی آورد بپرهیز زیرا من او را در کتاب آسمانی قرآن و در سه موضع و جایگاه مورد لعنت واقع شده، یافتم.

امام محمد باقر (ع)

• صِلَةُ الارحام تُزَكّيِ الاعمال و تَدفَعُ البلْوي  [12].

صله رحم سبب پاک شدن و تزکیه اعمال و دفع بلاها و گرفتاری ها می شود.

• صِلِةُ الاْرْحامِ تُزَكّي الاْعْمالَ، وَ تُنْمِي الاْمْوالَ، وَ تَدْفَعُ الْبَلْوي، وَ تُيَسِّرُ الْحِسابَ، وَ تُنْسِيءُ فِي الاْجَلِ [13].

صله رحم و ارتباط با آشنایان سبب تزکیه اعمال، برکت و رشد در اموال و دارایی ها، دفع بلاها، آسان گشتن حسابرسی روز جزاء و تاخیر در اجل و مرگ می شود.

امام جعفر صادق (ع)

• أفضَلُ ما توصَلُ بِهِ الرَّحِم كفُّ الأذي عَنْها [14].

برترین چیزی که به وسیله ی آن صله رحم به جای آورده می شود، پرهیز از آزار و اذیت آن ها (خویشان و دوستان) است.

• نَعوذُ باللهِ عن الذنوبِ الّتي تُعجّل الفَناءَ و تُقَرّب الآجال و تخليّ الديّار وَ هيَ قطيعةُ الرَّحمِ و العقوقِ و تركُ البرِّ [15].

به خداوند متعال پناه می بریم از گناهانی که فنا و نابودی را تسریع، مرگ ها را نزدیک و شهرها را خالی از سکنه می کند و آن گناهان قطع صله رحم، آزار پدر و مادر و ترک نمودن احسان و انجام کار نیک می باشند.

امام رضا (ع)

• مَنْ لَمْ یَصِلْ رَحِمَهُ لَمْ یَتَّقِ اللهَ عَزَّوَجَلَّ [16].

هر کس که صله رحم را به جا نیاورد تقوای الهی بیشه نکرده است.

• يـَكُونُ الرَّجـُلُ يَصِلُ رَحِمَهُ فَيَكُونُ قَدْ بَقِىَ مِنْ عُمْرِهِ ثَلاثُ سِنينَ، فَيُصَيِّرُهَا اللّه ُثَلاثينَ سَنـَةً وَ يَفْعـَلُ اللّه ُما يَشـاءُ [17].

چه بسا مردی که تنها سه سال از عمر او باقی مانده باشد اما صله رحم را به جای آورد و خداوند متعال به سبب همین کار عمر او را به سی سال افزایش دهد و خداوند هر آنچه را که می خواهد انجام می دهد.

منابع:

[1] وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۲۸۶

[2] جامع السعادات، ج ۲، ص ۳۴۲

[3] نهج الفصاحه، ح ۱۸۳۹

[4] غررالحکم، ص ۴۰۶، ح ۹۳۲۴

[5] بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۹۱

[6] الکافی،ج۲،ص۳۹۴

[7] غررالحكم، ص 406، ح 9314

[8] بحارالأنوار، جلد 75، صفحه 121، حدیث 4

[9] مشكاة الأنوار، صفحه 207

[10] بحار الانوار، جلد 74، صفحه 87

[11] سفینه البحار، ج ۱، ص ۵۱۶

[12] الکافي، جلد 2، صفحه 152

[13] تحف العقول، صفحه 218

[14] الکافي، جلد 2، صفحه 151

[15] الکافي، جلد 2، صفحه 184

[16] عیون اخبار الرضا علیه السلام / جلد 2/ صفحه 234

[17] الوافی، ج 5، ص 509

 

موسسه معراج النبی استان خوزستان

 

• تلاوت ترتیل آیه 36 سوره نساء – شیخ سعود شریم