در طی قرن های اخیر مستشرقان و افرادی که سر عناد و دشمنی با اسلام و مسلمانان داشته و دارند همواره در صدد ایجاد شبهات اعتقادی، تاریخی و اجتماعی و نقض احکام الهی با وارد نمودن سوالات و شبهات هستند. اما بدون شک با تحقیق و مطالعه می توان جوابی کاملا درست و به جا به تمام شبهات وارد شده داد. یکی از شبهاتی وارد شده درباره تَعدُّد زوجات پیامبر اکرم (ص) است. آن ها گفته اند که پیامبر (ص) زن دوست بوده و از روی هوا و هوس تعداد زیادی را به همسری گرفته است. در این مطلب و مطلب بعدی و در جواب به این شبهه، پاسخی جامع بر اساس مستندات تاریخی بیان شده، خواهیم داد.
پاسخ به شبهه آیا پیامبر (ص) زن دوست بودند؟
در ابتدا لازم است تعداد افرادی که رسول خدا (ص) به همسری برگزیده است مشخص گردد و پس از آن علل و دلایل ازدواج ایشان به طور کلی و به صورت اختصاصی با هر یک از بانوان بزرگوار بررسی گردد.
مورخان درباره تعداد همسران پیامبر با یکدیگر اختلاف دارند، برخی آن ها را سیزده نفر و به نام های حضرت خدیجه (ص)، حفصه، عایشه، ریحانه دختر شمعون، زینب دختر جحش، زینب دختر حزیمه، سوده دختر رمعه بن قیس، ام حبیبه، جویریه، میمونه، ام سلمه، صفیه و ماریه قبطیه دانسته اند [1]. برخی آن ها را پانزده زن و برخی تا هجده همسر گفته اند. این اختلاف نظر در تعداد همسران به این دلیل است که برخی تاریخ دانان و تاریخ نویسان زنانی که از رسول الله (ص) جدا شده بودند و یا کنیز آن حضرت به شمار می رفتند را جزو همسران حساب کرده اند. ولی به طور کلی آنچه که در میان مورخان مذاهب مختلف اسلامی مورد پذیرش قرار گرفته این است که همسران حضرت محمد (ص) تا زمان نزول آیه 52 سوره مبارکه احزاب و حرام شدن انتخاب همسر، یازده نفر بوده اند و در زمان حبات ایشان دو تن از همسرانشان (حضرت خدیجه (ص) و زینب دختر خزیمه) فوت شده و در زمان رحلت ایشان نُه تن از همسران در قید حیات بودند.
حضرت محمد (ص) به جز از حضرت خدیجه (س) و پس از آن از کنیز خود به نام ماریه قطبیه [2] از هیچ یک از همسران دیگرش صاحب فرزند و اولادی نشد.
دلایل کلی و عمومی ازدواج های متعدد رسول خدا (ص)
بدون شک شخصی که از جانب خدای متعال برای امر رسالت انتخاب شده جز اینکه زیر نظر، مراقبت و حمایت پروردگار است [3]، خود نیز به امر خود سازی فردی مشغول بوده است و تمام افعال او به عنوان فرستاده خدا طبق مصلحت و حکمت پروردگار است که در به سرانجام رساندن مأموریت هایی که از جانب خدا هستند ضروری و لازم بوده اند، زیرا اگر که هدف پیامبر (ص) ( زن دوست بودن) هوس و شهوترانی بوده است زنان زیبا و جوان را که مشتاق به وصلت با پیامبر (ص) بوده اند را به جای زنان سالخورده و زنان بیوه برمی گزید. یکی از دلایل ازدواج های متعدد پیامبر را می توان محکم نمودن پایه های دین اسلام در آن دوران دانست. در واقع رسول خدا (ص) طبق سیاستی والا و روشی نیک و برای ثابت و استوار کردن پایه های دین اسلام در آن زمان اقدام به ازدواج های متعدد گرفت. داشتن پیوند خویشاوندی با قبایل و یا افرادی که تکیه گاهی محکم در امر دعوت مردم به اسلام به شمار می رفتند سبب می گشت که آن ها در این امر (حمایت از دین اسلام و رسول الله (ص)، دعوت دیگران به اسلام و تبلیغ) بیش از پیش تلاش کرده و حمایت و پشتیبانی خود را از پیامبر (ص) و نیروهای او در کار دعوت به دین دریغ نکنند.
یکی دیگر از علت های ازدواج متعدد پیامبر (ص) را می توان مهربانی و شفقت حضرت به زنان بی یاور و بیوه برای تحت تکفل گرفتن و حمایت از آن ها بیان نمود. بدون تردید اگر که شهوت بر نفس پیامبر (ص) غالب می بود قبل از آنکه به پیامبری برگزیده شود و در سالهایی که شور و شوق جوانی در وجودش از هر زمان دیگری بیشتر بوده و در سرزمینی که داشتن روابط و ازدواج های زیاد امری کاملا عادی و رایج بوده است اقدام به ازدواج های متعدد می کرد. اما ایشان پیش از بعثت و تا پس از وفات حضرت خدیجه[4] (س) که بیش از بیست سال به طول انجامید هیچ زن دیگری را به همسری اختیار نکرد و تمام ازدواج های آن حضرت پس از رحلت خدیجه کبری (ص) و در میانسالی بوده و اکثر همسران وی بیوه و سن بالا بوده اند.
منابع:
[1] بابایی آملی، ابراهیم، داستان ازدواج معصومین ـ علیه السّلام ـ ص ۱۵، ناشر نجبا
[2] در زمان تولد پسر رسول الله (ص)، ابراهیم، به جز حضرت فاطمه (س) هیچ یک از فرزندان آن حضرت از خدیجه کبری (ص) زنده نبودند.
[3] همانطور که می دانید افعال و افکار آدمی تماما زیر نظر پروردگار است ولی خدای متعال توجه ویژه ای به اولیاء خود دارد همانگونه که در آیه 48 سوره طور به پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «فَإِنَّكَ بِأَعْيُنِنا» به این معنا که تمام وجود تو زیر نظر ما می باشد.
[4] حضرت خدیجه (ص) طبق روایات چند سالی از پیامبر اکرم (ص) بزرگ تر بوده اند.
-
تلاوت تحقیق آیه 52 سوره احزاب – شیخ خلیل حصری
لَا يَحِلُّ لَكَ النِّسَاءُ مِنْ بَعْدُ وَلَا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْوَاجٍ وَلَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ رَقِيبًا
بعد از این دیگر زنی بر تو حلال نیست، و نمیتوانی همسرانت را به همسران دیگری مبدّل کنی [= بعضی را طلاق دهی و همسر دیگری به جای او برگزینی] هر چند جمال آنها مورد توجّه تو واقع شود، مگر آنچه که بصورت کنیز در ملک تو درآید! و خداوند ناظر و مراقب هر چیز است (و با این حکم فشار قبایل عرب را در اختیار همسر از آنان، از تو برداشتیم).
با سلام
مطلب خیلی خوبی بود