زنان رجعت کننده

در زمان ظهور امام زمان (عج) حوادث فراوانی اتفاق می افتند که در روایات نقل شده از بزرگان به بسیاری از آن ها اشاره شده است. از موضوعات مهم زمان ظهور، رَجعت می باشد که در مطلب «رَجعت در آیات قرآن، احادیث و روایات» به اختصار درباره آن سخن گفته شده است. زنان در تمام اعصار نقش آفرین بوده اند، در زمان ظهور حضرت مهدی (عج) نیز بانوان نقش بِسزائی خواهند داشتند و برای یاری و کمک به حضرت (عج) شتاب می کنند. در میان رَجعت کنندگان که ویژگی آن ها در روایات فراوانی آمده است، بانوان با ایمان و پرهیزکاری که در زمان های مختلف زندگی می کردند نیز وجود دارند. که برای یاری حضرت دوباره به این دنیا بر می گردند. در حدیثی از امام صادق علیه السلام نام زنان رجعت کننده ذکر شده است. در این مطلب به صورت مختصر به معرفی این بانوان گرانقدر خواهیم پرداخت.

حدیث نقل شده از امام صادق (ع):

مُفَضَل بن عُمَر از امام صادق (ع) نقل می‌کند که فرمودند:

«همراه قائم (عج) سیزده زن خواهند بود». گفتم: «آن‌ها را برای چه کاری می‌خواهد؟» فرمود: «برای مداوای مجروحان و رسیدگی به مریض‌ها؛ همان‌گونه که وقتی همراه پیامبر (ص) بودند چنین می‌کردند». عرض کردم: «نام آن‌ها را بگویید» فرمود: «قِنواء دختر رُشَید هجری، اُم ایمَن، حَبابه والبیّه، سمیه مادر عمار، زُبَیدَه، اُم خالد الاحمَسِیه، اُم سعید حَنَفیّه، صُبانَه الماشِطَه و اُم خالد الجُهَنیّه.

حضرت تنها نام نه نفر از این سیزده بانو را به زبان آورد.

• صُبانَه آرایشگر

صبانه یا صُیانه از بانوان مومن و پرهیزکار زمان حضرت موسی (ع) بوده است. در روایت های تاریخی از او به عنوان آرایشگر دختر فرعون یاد شده است. صُبانَه ماشِطه یا آرایشگر همچون همسر خود ایمانش به پروردگار یکتا و پیامبری حضرت موسی (ع) را پنهان کرده بود و از درباریان فرعون کسی از آئین آن ها خبر نداشت.

روزی صُبانَه در حال شانه و آرایش کردن موی دختر فرعون بوده که شانه از دست او به زمین می افتد، صُبانَه در آن هنگام نام خدا را بر زبان می آورد. دختر فرعون به صُبانَه می گوید: نام پدرم را بر زبان آوردی؟ صُبانَه گفت نه، نام خدا و پروردگار خود، و تو و پدرت را بر زبان آوردم. دختر فرعون گفت پدرم را با خبر سازم، چه می گویی؟ صُبانَه گفت خبر بده.

فرعون که از ماجرا با خبر شد صُبانَه و فرزندانش را به نزد خود احضار کرد و به او گفت: پروردگار تو کیست؟ صُبانَه گفت: الله خدای من و توست. فرعون به صُبانَه گفت که از عقیده خود برگردد اما صُبانَه راضی نشد.

فرعون مِس مذابی را آماده کرد و دوباره از صُبانَه خواست که از عقیده خود برگردد اما صُبانَه به هیچ وجه رضایت نمی داد.

فرعون تک تک فرزندانش را در مس مذاب انداخت اما صُبانَه همچنان مصمم بر عقیده خود پا فشاری می کرد نوبت به نوزاد او رسید، طاقت و صبر صُبانَه به سر آمده بود و می خواست مقاومت خود را بشکند که فرزندش به حرف آمد و گفت مادر صبر پیشه کن تو بر حق می باشی، فرعون نوزاد و سپس خود صُبانَه را به داخل مس مذاب انداخت.

به سبب صبر و تحملی که صُبانَه داشت او را جزو زنان رجعت کننده دانسته اند.

• سمیه

سمیه دختر مسلم همسر یاسر و مادر عمار بانویی نیکوکار است که از صحابه حضرت رسول (ص) به شمار می رود. ایشان جزو اولین افرادی بودند که مسلمان شدند. ایشان که در پنجمین سال بعثت شهید شدند و بنا به روایاتی اولین شهید اسلام بوده اند جزو افرادی بود که در مکه اسلام را آشکار ساخت. این کار سبب شد تا دشمن خشمگین گردد و به آزار و اذیت آن ها بپردازد و آن ها را به بدترین شکل شکنجه کند.

سمیه و همسرش یاسر پس از تحمل شکنجه هایی که از سوی ابوجَهل انجام می شد با ضربه این فرد به شهادت رسیدند.

• اُم ایمَن

برکه یا اُم ایمَن بانویی با تقوا از اهالی حبشه بوده است که در زمان جنگ اَبرهه اسیر شد و به خدمتکاری حضرت آمنه (س) مادر رسول خدا (ص) در آمد و پس از رحلت آمنه (س) مراقبت و پرستاری از پیامبر (ص) را به عهده گرفت. رسول خدا (ص) او را مادر خود می نامید. این بانوی بزرگوار در زمان ازدواج رسول الله (ص) با حضرت خدیجه (س) آزاد گشت و با فردی از قبیله بنی حارث ازدواج کرد که حاصل این ازدواج پسری به نام ایمَن بود.

این بانو در جنگ های بسیاری همراه پیامبر (ص) بوده است و جزو اولینِ مسلمانان به شمار می رود.

اُم ایمَن را مسلمانان سُنی مذهب و شیعه به عنوان راوی و مُحدث می شناسند و از ایشان روایاتی را نقل کرده اند.

• نَسیبه [1]

نَسیبه دختر کَعب عمرو از زنان رجعت کننده در زمان امام زمان (عج) است. او جزو انصار بوده و همراه با فرزندان خود در جنگ های صدر اسلام همچون اُحد مشارکت داشته و به پرستاری و مداوای مجروحان جنگی مشغول بوده است. از جمله جان فشانی های این بانو می توان به دفاع از جان رسول خدا (ص) در جنگ اُحد که مسلمانان فرار را بر ماندن ترجیح داده بودند اشاره کرد.

رسول خدا (ص) جان فشانی نَسیبه را ستود و مقام او را بالاتر از مردان جنگجو دانست.

• حَبابه والبیّه

حَبابه والبیّه بانوی گرانقدر دیگری است که نام او در حدیث منقول از امام صادق علیه السلام آمده است. نقل شده است که این بانو در زمان امیر مومنان (ع) می زیست و تا زمان ولایت امام رضا (ع) زندگی کرده است و در زمان وفات، امام رضا (ع) حَبابه والبیّه را با پیراهن مبارک خویش کفن نمود [2].

این بانو مقام والایی داشت و همیشه مورد توجه و عنایت ائمه اطهار علیهم السلام قرار می گرفت به طوری که در زمان امام سجاد (ع) و امام رضا (ع) به دوره جوانی خود بازگشت و در زمان امام حسین (ع) نیز از بیماری برص شفا پیدا کرد.

• قِنواء دختر رُشَید

قِنواء دختر رُشَید هجری (یار امام علی (ع)) یکی دیگر از بانوانی است که نام آن در لیست زنان رجعت کننده آمده است. این بانو شاهد شهادت بسیار دردناک پدرش توسط عُبیدالله بن زیاد بوده است. این بانو از مُحدثان امامیه به شمار می رود و در کُتب بسیاری اسم او آمده است اما درباره زندگی ایشان مطلبی نقل نشده است.

• اُم خالد

طبق روایتی که اول مطلب بیان شده نام دو بانوی رجعت کننده اُم خالد بوده، اما درباره هیچ یک از آن ها سخن و روایتی نقل نشده است.

گفته شده است احتمال دارد اُم خالد، بانویی باشد که به اُم خالد مَقطوعه الیَد شهرت دارد و به عنوان یکی از اصحاب امام جعفر صادق (ع) شناخته می شود. اُم خالد بانویی صالح و مُحب اهل بیت (ع) بوده است که به دلیل اعتقادی که داشت دستش بریده شد.

در واقع والی عراق یوسف بن عمر نامی بود که زید بن علی بن الحسین را در شهر کوفه به شهادت رساند و دست اُم خالد را که به زید بن علی تمایل داشت [3] برید.

در کتاب کافی جلد 6 آمده است که ابو بصیر می گوید: در نزد امام جعفر صادق بوده ام که اُم خالد وارد شد و حکم خوردن چیزی را سوال نمود. حضرت به او فرمود که چرا بدون سوال کردن نخوردی؟

اُم خالد گفت که من در دین از شما تقلید می کنم و هنگامی که خدا را ملاقات کنم به او خواهم گفت که جعفر بن محمد به من فرمان داده است.

 زُبَیدَه

بانویی از بنی عباس به نام اُم العزیز است که به زُبَیدَه معروف می باشد. او همسر هارون الرشید می باشد. زُبَیدَه بر خلاف همسرش از پیروان ائمه اطهار علیهم السلام می باشد. او به فقیران کمک می کرد و کارهای عام المنفعه و خیرخواهانه فراوانی همچون ایجاد چاه آب و برکه در مکه برای آبرسانی به عرفات را در طول حیات خویش انجام داده بود. در روایاتی درباره این بانو آمده است که ایشان دارای 100 کنیز بوده اند که همه ی آن ها حافظ قرآن بوده اند و در قصر او پیوسته قرآن تلاوت می شد. هارون الرشید زمانی که متوجه شد زُبَیدَه شیعه و مُحب اهل بیت است قسم خورد که او را طلاق دهد، زُبَیدَه نیز اظهار پشیمانی نکرد. اُم العزیز در سال 216 هجری قمری وفات یافت.

از حاج شیخ عباس قُمی درباره این بانو نقل شده است که دلیل شیعه بودن زُبَیدَه را می توان در فتنه ی سال 443 هجری قمری متوجه شد، هنگامی که قبر زُبَیدَه همراه با امام موسی کاظم (ع) و آل بویه در شهر بغداد به آتش کشیده شدند.

امیدواریم از مطلب زنان رجعت کننده بهره کافی را برده باشید.

منابع:

[1] شیخ محمد باقر کجوری نسیبه را جزو این بانوان دانسته است ولی برای این ادعا دلیلی نیامده است.

[2] غیبت طوسی،ص 76

[3] رجال کشی، ص 242

 

• تلاوت ترتیل آیه 95 سوره انبیاء – استاد احمد دباغ

وَحَرَامٌ عَلَىٰ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا أَنَّهُمْ لَا يَرْجِعُونَ

و حرام است بر شهرها و آبادیهایی که (بر اثر گناه) نابودشان کردیم (که به دنیا بازگردند؛) آنها هرگز باز نخواهند گشت!

 

دانلود

منبع: سایت موسسه قرآن و عترت معراج النبی استان خوزستان