شأن نزول و فضیلت سوره تکاثر

همانطور که می دانید اسلام کامل ترین دین در میان تمام ادیان الهی است که ضامن سعادت و خوشبختی انسان در دو جهان می باشد. سرچشمه و منبع آموزه ها و معارف اعتقادی، اخلاقی و عملی دین اسلام، قرآن کریم می باشد که با تدبر و تفکر در آیات و تفاسیر موجود می توان به آن ها دست یافت و در زندگی خود به کار برد. در واقع در پس هر یک از آیه های قرآنی آموزه ها و پندهایی نهفته است که تنها با درک درست معنا و محتوای آیات و سوره ها می توان آن ها را فهمید. در این مطلب درباره شأن نزول و فضیلت سوره تکاثر و محتوای آن صحبت خواهیم کرد.

سوره مبارکه تکاثر صد و دومین سوره از سوره های قرآن مجید بر اساس ترتیب کنونی این کتاب آسمانی و شانزدهمین سوره ای است که بر پیامبر رحمت (ص) نازل گردیده است. این سوره مکی می باشد و نام آن نیز که به معنای چشم و هم چشمی نمودن و زیاده خواهی در مال و مقام است از آیه اول آن گرفته شده است.

سوره تکاثر جزو مفصلات بوده و از هشت آیه تشکیل شده است. درباره محتوای این سوره نیز این چنین گفته اند که خداوند متعال انسان ها را به سبب مسابقه گذاشتن برای جمع نمودن ثروت، فرزند و دوست و یاور مواخذه می کند، زیرا این خصلت و ویژگی باعث غفلت آن ها از پروردگار عالمیان و سعادت و خوشبختی  واقعی می شود. علاوه بر این، در این سوره خداوند بیان فرموده است که چنین انسان هایی به زودی نتیجه این عمل را خواهند دید و در آینده ای نه چندان دور درباره نعماتی که به آن ها داده شده است مورد بازخواست قرار خواهند گرفت.

شأن نزول سوره مبارکه تکاثر

درباره شأن نزول سوره تکاثر در کتب تفسیری آمده است که این سوره بر فخر فروشی کردن دو طائفه بر هم و افتخار کردن هر یک از آن ها به زیادی مال، فرزند، اشراف و جمعیت خود نسبت به دیگری اشاره دارد اما در اینکه این دو قبیله یهودی بوده اند یا از انصار و یا از قبایل قریش اختلاف نظر وجود دارد.

در تفسیر مجمع البیان آمده است که تکاثر درباره دو طایفه از قریش نازل شده است. در واقع فرزندان عبدمناف بن قصی و اولاد سهم بن عمر به هم فخر می فروختند و هر یک از آن ها مدعی بود که تعداد اشراف طائفه شان بیشتر است. پس برای اطمینان اشراف و بزرگان دو طائفه را شمردند و بر اساس نتیجه ای که حاصل شد مشخص گردید که اشراف طائفه عبد مناف بیشتر می باشند. بنی سهم که این گونه دیدند گفتند که بیایید مردگان خود را شمارش کنیم. بنی مناف قبول کردند و هر دو قبیله شروع به شمردن قبرها کردند، پس از اتمام شمارش، مشخص شد که اموات فرزندان سهم بن عمر بیشتر می باشند زیرا در دوران جاهلیت تعدادشان از دیگران بیشتر بوده است و این گونه بود که دو قبیله درگیر تفاخر و مباهات کردن به هم بودند.

سخنان بزرگان معصوم (ع) درباره فضائل و خواص سوره تکاثر

– حضرت محمد مصطفی (ص) درباره تلاوت سوره تکاثر فرموده است که شخصی که این سوره را تلاوت کند در ملکوت شکر گذار خوانده می شود [1].

ایشان در حدیثی [2] دیگر که در کتاب «الدر المنثور» نقل شده است فرمودند: هر فردی که سوره مبارکه تکاثر را در زمان خواب با نیت صادق بخواند 70 هزار حسنه و خوبی برای او در نظر گرفته می شود و هفتاد هزار گناه از او پاک خواهد شد و 70 هزار درجه به او داده می شود. شخصی که این سوره را قرائت نماید از خانواده خود، همسایه و دوستان و اصحاب خود شفاعت خواهد کرد و خدای متعال سختی هایی که در برخورد و رو در رو شدن با ملائکه نکیر و منکر وجود دارند را برای او هموار و آسان می کند.

علاوه بر آنچه که بیان شد در تفسیر البرهان نیز از رسول الله (ص) نقل شده است: هر کس که سوره تکاثر را تلاوت کند خداوند درباره نعماتی که در دنیا به او عطا نموده است از او حسابرسی نمی کند و هر شخصی که در زمان بارش باران این سوره را قرائت نماید، زمانی که آن را به پایان رساند خدای متعال گناهان او را می بخشد [3].

سوره تکاثر یکی از سوره هایی است که در نماز وحشت برای میت در شب اول قبر خوانده می شود و باعث رسیدن خیر کثیر به آن مرده می گردد [4].

• از امام جعفر صادق (ع) درباره تلاوت سوره تکاثر روایت شده است که هر شخصی که در نمازهای واجب خود آن را قرائت کند خدای متعال برای او پاداش صد شهید را خواهد نوشت و هر کس که آن را در نمازهای مستحبی تلاوت کند اجر پنجاه شهید برای او نوشته خواهد شد و در نماز واجب او چهل صف از ملائکه همراهش نماز می خوانند [5].
• دستیابی به مال، ثروت و خیر بزرگ با 40 بار تلاوت این سوره مبارکه در روز دوشنبه یا چهارشنبه [6]، برآورده شدن حاجت ها به امر و اراده پروردگار با تلاوت 22 بار سوره تکاثر در تنهایی و خلوت و پس از آن ختم هزار صلوات [7]، برطرف شدن سر درد به اذن خدای متعال و با قرائت سوره تکاثر [8] و ثواب فراوان تنها برخی از خواص خواندن این سوره پر فضیلت می باشند.

منابع:

[1] جامع الصغیر، ج 2، ص 234

[2] الدر المنثور، ج 6، ص 386

[3] تفسیر البرهان، ج 5، ص 743

[4] باقیات الصالحات، ص 211

[5] ثواب الاعمال، ص 125

[6] کشکول، افشاری ارومیه ای، ص 11

[7] درمان با قرآن، ص 161

[8] همان

• تلاوت ترتیل سوره مبارکه تکاثر – استاد شالان

 

دانلود