معرفی میقات حج و برخی احکام آن

معرفی میقات حج و برخی احکام آن

میقات حج به مکان هایی اطلاق می گردد که در آن افراد حج گزار[1] یا عمره گزار، احرام بسته و مُحرم می شوند. این محل برای حج تمتع شهر مکه است و برای عمره تمتع یکی از پنج میقات اصلی که عبارتند از: مسجد شجره، جُحفه، وادی عقیق، یلملم و قرن المنازل است. در این میان برای عمرگزارانی که در شهر مکه هستند اولین مکانی که جزو حرم نیست برای احرام در نظر گرفته می شود. البته که برای این گروه حدیبیه،جعرانه و مسجد تنعیم توصیه می شود.

پیش از پرداختن به میقات حج اشاره به این موضوع خالی از لطف نیست که میقات تنها مکانی نیست و قِسم دیگر آن زمانی است که ماه های شوال، ذی قعده و 9 روز ابتدایی ذی حجه را در بر می گیرد و در واقع شخصی که قصد ادا نمودن واجبی چون حج (تمتع) را دارد می بایست در این ماه ها و روزها احرام کند.

و نکته دیگر اینکه دو نوع حج دیگر نیز وجود دارد که به نام های حج اِفراد و حج قِران شناخته می شوند. این دو نوع وظیفه افرادی است که در اطراف شهر مکه سکونت دارند. میقات این افراد محل سکونت آن ها می باشد و آنان می بایست از آن جا احرام ببندند.

معرفی میقات حج

مسجد شجره

مسجد شجره در کنار شهر مدینه قرار دارد. این مسجد امروزه به دو نام «آبار علی» و «ذو الحلیفه» نیز شناخته می شود. عموما افرادی که از مدینه به سمت مکه می روند در این مسجد مُحرم می شوند و جایز نیست مُحرم شدن به تاخیر انداخته شود و در میقات دیگری انجام شود. البته برای افراد بیمار، ناتوان یا آن هایی که موانعی دارند و نمی توانند از مسجد شجره مُحرم شوند این جواز وجود دارد که در مکان دیگری مُحرم شوند.

  • احرام واجب نیست از داخل مسجد شجره انجام شود و می توان در کنار مسجد هم مُحرم شد. همچنین تفاوتی بین مسجد قبلی و مسجد توسعه یافته امروز نیست.
  • افرادی که جنب شده یا حیض هستند در حال عبور از مسجد می توانند مُحرم شوند و نباید در مسجد شجره توقف نمایند. همانطور که می توانند در بیرون از مسجد مُحرم شوند.
  • اگر که به سبب ازدحام جمعیت افرادی که غسل واجب دارند نتوانند در حال عبور احرام ببندند و همچنین بنا به دلایلی نتوانند غسل کنند می توانند تیمم بدل از غسل نموده و از داخل مسجد یا بیرون آن احرام کنند.
  • گفته شده که احتیاط مستحب آن است که از مسجد شجره افراد مُحرم شوند نه از کنار یا اطراف آن. همچنین احرام بستن در محل قدیمی و اصلی مسجد مستحب است.

جُحفه

این مکان بین مکه و مدینه قرار دارد و فاصله آن تا شهر مکه 150 کیلومتر است. جحفه با جاده اصلی کمی فاصله دارد و در آن مسجد بزرگی برای احرام تمامی حج گزارانی که از این مسیر عبور می کنند به ویژه افرادی که از شمال آفریقا، مصر، سوریه، اردن و لبنان به صورت زمینی برای حج مشرف شده اند.

  • حج گزاران ایرانی که با هواپیما راهی جده شده اند و نمی خواهند ابتدا به مدینه بروند، می توانند برای مُحرم شدن به جحفه رفته و سپس به مکه برای انجام اعمال حج مشرف شوند. این گروه نمی توانند از جده یا حدیبیه برای عمره تمتع مُحرم شوند.
  • همچون مسجد شجره هم می توان در داخل مسجد و هم بیرون آ ن احرام بست.

وادی عقیق

سومین میقات حج گزاران در 94 کیلومتری شمال شرقی مکه (در جایی دیگر 100 کیلومتر گفته شده) است. این میقات برای اهالی عراق و مردم نجد است و همه افرادی که از آن مسیر عبور کرده و به سمت مکه می روند. وادی عقیق دارای سه بخش به نام های «مَسلخ»، «غَمره» و «ذات عرق» است که می توان از هر یک از این سه مکان احرام بست و به مکه مشرف شد. البته گفته شده که قسمت «مسلخ» برای مُحرم شدن بهتر است.

قرن المنازل

این میقات در نزدیکی طائف قرار دارد و فاصله آن تا شهر مکه 94 کیلومتر گفته شده است (جای دیگر 80 کیلومتر ذکر شده). این میقات برای همه افرادی است که از آن مسیر وارد مکه می شوند که از میان آن ها می توان ویژه تر حج گزاران اهل یمن، نجد و طائف را نام برد. ناگفته نماند که قرن المنازل به «السیل الکبیر» نیز معروف است و در آن جا مسجدی برای مُحرم شدن وجود دارد.

یلملم از میقات حج

این میقات در بخش جنوبی شهر مکه و در فاصله 100 کیلومتری (یا 84 کیلومتری) از آن واقع است. یلملم که از نام کوه آن منطقه گرفته شده، در روایت ها برای اهالی یمن و افرادی که از آن سو به مکه مشرف می شوند، مشخص شده است.

میقات هایی که تا الان معرفی شدند به عنوان میقات های اصلی شناخته می شوند. در ادامه به معرفی دیگر میقات ها می پردازیم.

مکه

شهر مکه میقاتی برای حج تمتع است. به این معنا که حج گزاران بعد از انجام عمره برای ادا نمودن مناسک حج که اولین آن رفتن به صحرای عرفات است از شهر مکه مُحرم می شوند. تفاوتی میان محله های مکه با هم نیست و از هر بخش آن می توان احرام بست حتی از بخش هایی که بر اثر توسعه شهری به شهر اضافه شده اند. البته که احتیاط واجب آن است که فرد از محدوده حرم بیرون نباشد. به عنوان مثال در حال حاضر مکه از مسجد تنعیم که نزدیک ترین حد حرم است فراتر رفته، در این صورت افرادی که بیرون از حد حرم احرام حج تمتع می بندند، احرام آنان خالی از اشکال نخواهد بود و البته بهتر از همه جا مسجد الحرام است.

حج
حج

منزل خود حج گزار یکی دیگر از میقات حج

حج گزارانی که خانه آن ها از میقات به مکه نزدیک تر است، مکان احرام آنان منزلشان است، البته که بهتر و جایز است که آنان نیز به یکی از پنج میقات معروف رفته و در آنجا احرام ببندند.

جعرانه

مکانی میان طائف و مکه و در انتهای حرم قرار دارد. این مکان برای اهل مکه است و افردی که به مدت 2 سال در مکه اقامت دارند. در واقع احتیاط واجب احرام نمودن این افراد از این مکان است.

أدنی الحل

به اولین نقطه خارج از حرم اطلاق می شود. این میقات برای افرادی است که عمره مفرده در هر نوع آن از حج قران و اِفراد گرفته تا عمره مفرده ای که در طول سال انجام می شود را به جا می آورند. البته برای عمره مفرده بهتر آن است که از یکی از سه محل حدیبیه، جعرانه و تنعیم احرام انجام شود.

  • افرادی که از مسیر جده مستقیم برای عمره مفرده به سمت مکه می روند لازم است از حدیبیه که فاصله اش با شهر مکه 17 کیلومتر است احرام ببندند.
  • شخصی که در مکه است و می خواهد عمره تمتع به جا آورد و به دلایلی عذر رفتن به میقات عمره تمتع را داشته باشد می بایست به خارج از حرم همچون مسجد تنعیم برود و از آن جا احرام ببندد و از ادنی الحل کافی می باشد.

در کنار این میقات ها اشاره به احرام کردن در محاذات خالی از لطف نیست. محاذات میقات یا همان محاذی میقات در واقع مکانی است که اگر اویه 90 درجه رسم شود که یک خط آن بر کعبه و خط دیگر آن از میقات عبور کند شخص بر روی تقاطع دو خط قرار دارد. البته دقت عقلی ضروری نیست و اگر که عرفا بگویند آنجا محاذات است کفایت می کند. در چنین مکانی نیز فرد حج گزار می تواند احرام خود را ببندد.

برخی از احکام مرتبط با محاذات عبارتند از:

  • اگر که شخص از محاذات دو میقات می گذرد می بایست زمانی که به محاذی نخستین میقات رسید احرام کند و سپس در محاذی دومین میقات نیت احرام را تجدید کند.
  • افرادی که از محاذات غیر مسجد شجره رد می شوند احتیاط مستحب آن است که پیش از رسیدن به محاذات به نذر احرام ببندند و بهتر است که در محاذات تجدید احرام کنند.
  • اگر که شخص حج گزار از مسیری برود که محاذی هیچ یک از میقات ها نیست همچون جده، احتیاط آن است که به میقات رفته و از آن جا احرام ببندد یا به مکانی برود که محاذی یکی از میقات ها باشد. اگر که چنین کاری ممکن نبود از هر جایی که احتمال می دهد محاذی یکی از میقات ها است احرام ببندد سپس به نخستین نقطه حرم که رسید احرام را تجدید کند.

منبع:

برگرفته از مناسک جامع حج – آیت الله مکارم شیرازی

[1] به افرادی که برای حج تمتع مشرف شده اند می گویند.

 

  • تلاوت ترتیل آیه 97 سوره آل عمران – شاطری ابوبکر

فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ ۖ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا ۗ وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ

در آن، نشانه‌های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است؛ و هر کس داخل آن [= خانه خدا] شود؛ در امان خواهد بود، و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه (او) کنند، آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند. و هر کس کفر ورزد (و حج را ترک کند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان، بی‌نیاز است.

دانلود

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *