در جامعیت دین اسلام شکی نیست و هر که در این باره به تحقیق بپردازد در صورتی نداشتن عناد به آن اعتراف می کند. در این دین نه تنها به امور عبادی اشاره شده بلکه به امور مرتبط با معاش انسان همچون خورد و خوراک آن نیز توجه شده است. در اسلام به خوردن برخی غذاها توصیه شده و خوردن برخی دیگر ممنوع شده است و این توصیه و انذار همه در راستای رشد جسمی انسان در جهت تعالی روح اوست چرا که روح به جسم تعلق دارد و همراه با بدن است. نان (خبز) یکی از خوراکی های توصیه شده برای مصرف در اسلام و از اصلی ترین غذاهای مورد استفاده توسط اغلب انسان ها در کل دنیا است که برای او کم تر می توان جایگزین پیدا کرد. در کتب روایی حدیث درباره نان و اهمیت آن از ائمه اطهار علیهم نقل شده است که با هدف بهره مندی از کلام این بزرگواران به ذکر آن ها می پردازیم.
حدیث درباره نان
رسول خدا (ص)
- بهترین غذاهایتان نان است[1].
- خمیر را خوب چنگ بزنید چرا که موجب برکت بیشتر می گردد[2] (خوب ورز ادن خمیر باعث عمل آمدن خمیر خوبی می شود. وقتی خمیر خوب باشد نان خوبی پخت می شود و در نتیجه دور ریز کم تر است. این خود معنای برکت است).
- قرص نان را کوچک بگیرید (نان در اندازه کوچک پخت شود) چرا که با هر قرص نان برکتی است[3].
- نان را احترام کنید چرا که برای عمل آمدنش آنچه میان آسمان و زمین است موثر می باشد و بسیاری از آفریده های خداوند در درست شدن آن زحمت های فراوان کشیده اند[4].
- نان را احترام کنید چون که خداوند آن را اکرام نموده. پس هر که نان را احترام کند خداوند او را گرامی می دارد[5].
- پیامبر (ص) فرمود: نان راگرامی دارید. سوال شد گرامی داشتن نان چگونه است؟ فرمود: هنگامی که نان آورده شد منتظر چیز دیگری نمانید[6].
- وقتی که برایتان نان آورده شد (به احترام آن) غذای خویش را با آن شروع نمایید و گرسنگی خویش را با آن برطرف سازید. سپس خوردن گوشت (یا غذای دیگر) را شروع کنید[7].
- از موارد گرامی داشت نان این است که زیر پا قرار داده نشود و (با چاقو) بریده نشود[8]
امام علی (ع)
- هر که تکه نانی را در مسیر پیدا کند و آن را بلند کرده و روی طاقچه (یا در شیار دیوار) قرار دهد. حق تعالی برای او یک کار نیک می نویسد و پاداش هر کار نیک هم ده برابر می گردد و اگر سگی آن را پیدا نموده و بخورد خداوند جزای دو عمل نیک را برای او در نظر می گیرد[9].
امام صادق (ع)
- حضرت به مفصل فرمود: و بدان ای مُفصل همانا اصلی ترین غذای آدمی و مهم ترین عامل حیات او آب و نان است[10]
- با قرار دادن نان در سفره و توشه خویش خوراکتان را متبرک سازید[11]
- از جمله مواردی که امام صادق علیه السلام درباره نان نمی پسندید این است که نان در زیر ظرف غذا گذاشته شود[12].
- ایشان نقل کردند که پیامبر خدا (ص) بر عایشه وارد شد. پس دید که نزدیک است عایشه با پای خود تکه نانی که بر زمین است را له کند. پس آن را برداشت و تناول کرد. سپس فرمود: ای حمیرا! نعمت خداوند را گرامی دارد چرا که نعمت حق تعالی از هر قومی دور گرد به زودی به سمت آنان برنمی گردد[13].
- به آن که در شکم خود ناراحتی دارد نان برنج بدهید چرا که برای چنین شخصی غذایی از نان برنج سودمندتر نیست. آیا نمی دانید که نان برنج معده را شستشو داده و درد را ریشه کن می سازد[14]
امام رضا (ع)
- برتر بودن نان جو به نان گندم همچون برتر بودن ما (اهل بیت رسول خدا) بر دیگر مردم است. و هیچ پیغمبری نیست که برای شخصی که نان جو می خورد دعا نکرده و به او احسنت نگفته باشد. علاوه بر این نان جو وارد هیچ شکمی نشده جز اینکه همه دردهای آن را از بین برده است. نان جو غذای انبیاء و نیکان است و الله تعالی إبا داشت که خوراک انبیاء خویش را چیزی جز جو بگذارد[15]
منابع:
[1] مستدرک الوسائل: 16/393/20291
[3] کافی، 6/303/8
[4] کافی، 6/302/2
[5] کنز العمال: 15/245/40775
[6] کافی، 6/303/5
[7] کافی، 6/303/7
[8] کافی، 6/303/5
[9] بحارالانوار، 66/431/16
[10] بحارالانوار، 3/78
[11] بحار الانوار، 69/270
[12] برگرفته از کافی، 6/304/12
[13] کافی، 6/300/6
[14] به نقل از کافی
[15] کافی، 6/304/1