ختنه کردن به معنای برداشتن بخشی از پوست آلت تناسلی (پوستی که حشفه را می پوشاند) است. این کار به عنوان یک سنت دیرینه در ادیان الهی از جمله اسلام شناخته شده است. البته که جزئیات این سنت به دلیل تداخل آداب و رسوم ملل در آن با هم متفاوت است. ختنه در اسلام به طور کلی یک سنت دینی است اما در فقه امامی این کار برای مردان واجب است به گونه ای که اگر شخص در کهنسالی نیز مسلمان شده باشد لازم است این عمل را انجام دهد. علاوه بر فقه امامی از اهل سنت حنبلی ها و شافعی ها بر وجوب این امر قائل هستند اما حنفی ها و مالکی ها آن را مستحب و نوعی سنت می دانند.
احادیثی درباره ختنه کردن
نخست به نگارش برخی از احادیثی که درباره ختنه و ختنه کردن نقل شده اند می پردازیم:
رسول خدا (ص):
- روز هفتم (ولادت) فرزند خود را (با ختنه) پاک کنید زیرا که موجب پاکیزگی بیشتر و رویش سریع تر گوشت می گردد و زمین 40 روز از ادرار فردی که ختنه ننموده آلوده می گردد[1].
- در وسائل الشیعه به نقل از مرازم بن حکیم نقل شده که امام صادق علیه السلام در زمان ختنه پسر بچه فرمود: خداوندا! این سنت تو و رسول تو می باشد که درود تو بر او و خاندانش باد و این پیروی ما از تو و پیامبر تو است به سبب خواست تو و اراده ات و حکم تو به امری که آن را خواستی و امری که قطعی نمودی و فرمانی که به پایان بردی. به همین جهت، به خاطر آنچه تو به آن از من آگاه تر هستی، در ختنه و حجامت سوزندگی آهن را به او چشاندم. الهی! پس او را از معاصی پاک و عمر او را طولانی نما و آسیب ها و دردها را از بدن و جسم او بگردان و بر دارایی اش اضافه کن و فقر را از او دفع نما، قطعا تو می دانی و ما نمی دانیم.
حضرت در ادامه فرمودند: هر که این دعا را در وقت ختنه فرزند خویش نخواند، قبل از بلوغ او بخواند، اگر که آن را خواند، او از تیزی آهن در زمان کشته شدن و دیگر موارد در امان خواهد بود[2]
امام صادق (ع)
- روز هفتم (ولادت) فرزند خود را ختنه نمایید زیرا که موجب پاکی بیش تر و روییدن زودتر گوشت می گردد و زمین ادرار فرد ختنه نشده را ناپسند می دارد[3].
- ختنه نمودن پسر سنت است اما ختنه کردن دختر از سنت نمی باشد[4].
نظر برخی از فقهای تشیع درباره ختنه
در این بخش نظر برخی از فقها در ارتباط با ختنه کردن را با شما به اشتراک می گذاریم.
- آیت الله خامنه ای: ختنه کردن پسران واجب می باشد و شرطی برای صحت طواف حج تمتع و عمره است. ختنه اگر که تا پس از بلوغ انجام نشود بر خود فرد واجب می گردد که ختنه نماید.
- آیت الله سیستانی: ایشان گفته اند که ختنه فرزند بر اولیا مستحب است و حد واجب ختنه بریدن پوستی است که حشفه را پوشانده است که به آن غفله می گویند. در واقع حدی که سوراخ حشفه و بخشی از پوست ظاهر گردد هرچند همه آن پوست بریده نشود و همه حشفه مشخص نباشد.
- آیت الله مکارم شیرازی: ختنه پیش از بلوغ برای پسران استحباب دارد و پس از بلوغ بر آن ها واجب است. عدم انجام ختنه در زمان بلوغ بر صحت طواف و نماز طواف آن ها در حج تاثیر می گذارد و سبب بطلان آن می شود هر چند عبادات دیگرشان صحیح است.
فواید ختنه کردن
بدون شک هر آنچه خدا، رسول او و ائمه علیهم السلام گفته اند همه در راستای داشتن زندگی درست در دنیا و سعادت اخروی است. توصیه به ختنه نیز مستثنی نبوده و فوایدی به همراه دارد که امروزه علم پزشکی به برخی از آن ها اعتراف کرده است.
- مانعی برای ابتلا به شب ادراری
- تدبیری بهداشتی برای عدم ابتلا به بیماری های عفونی
- کامجویی بهتر در رابطه زناشویی
- کاهش امکان ایجاد سرطان آلت تناسلی
- حذف ترشحات مضر چربی
- سهولت در قضای حاجت
- کم شدن خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی در مردان
ختنه زنان!
در اکثر مذاهب فقهی از جمله فقه امامی ختنه زنان واجب نبوده و مستحب گفته شده است و طبق روایت نقل شده از رسول خدا (ص) برای بانوان فضیلت است. این در حالی است که شافعیان اهل سنت این امر را واجب گفته اند. در واقع نه تنها در قرآن بلکه در کتب ادیان توحیدی نیز به این موضوع اشاره نشده است و در حقیقت سنتی قومی است که به بستر دین وارد شده است.
توجه: گفته شده که آیت الله مکارم شیرازی فتوا به منع آن داده است.
سوالاتی درباره ختنه کردن
- چرا عرب ها ختنه نمی کنند؟
این سوال از پایه اشتباه است. اینکه گفته شود نژادی ختنه نمی کند نادرست است. ختنه در میان ادیان الهی یک سنت به شمار می رود. حال در این میان افرادی بر اساس مذهب آن را واجب می دانند مثل تشیع و برخی آن را تنها سنت می دانند که انجام یا عدم انجام آن به خودشان بستگی دارد.
- چه کشورهایی ختنه نمی کنند؟
نمی توان کشوری را به طور دقیق نام برد چرا که ختنه در میان ادیان یک سنت است و افرادی از ادیان مختلف این کار را انجام می دهند. اما طبق یافته ها در استرالیا و کانادا این کار توصیه نشده و بیمه آن را پشتیبانی نمی کند ولی در آمریکا جزو موارد تحت پوشش بیمه است. علاوه بر این ها گفته شده که ختنه در میان سفید پوستان نسبت به سیاه پوستان بیشتر است.
- با مرد ختنه نکرده می توان ازدواج کرد؟
ختنه از واجبات فقه امامی است اما اگر که شخصی این کار را نکرده باشد می تواند ازدواج کند و ازدواج او باطل نیست.
منابع:
[1] الکافی، ج6، ص 35
[2] وسائل الشیعه، ج 15، ص 169
[3] الکافی، ج6، ص 34
[4] الکافی، ج6، ص 37