در آیه های دوازدهم تا چهاردهم سوره تکویر خداوند می فرماید: و در آن وقت که دوزخ شعله ور می گردد و در آن زمان که بهشت نزدیک شود، آری در آن هنگام هر که می داند (به آن آگاه است) چه چیزی را مهیا نموده است!
همانگونه که از معنی آیات مورد بحث قابل استنباط است، این رخدادها به مرحلۀ دوم رستاخیز یعنی پس از زنده شدن تمامی انسان ها و آغاز حسابرسی مرتبط هستند. اما به جز معنای ظاهری آیات چه تفسیر یا تعبیری برای این آیات است؟ با ما باشید چرا که در ادامه تفسیر این آیات را بر اساس تفسیر نمونه آورده ایم.
آیه های 12 تا 14 سوره
وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَ‌تْ ﴿١٢﴾ وَ إِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ ﴿١٣﴾ عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَ‌تْ ﴿١٤﴾
تفسیر آیات سوره تکویر
در آیه 12 سوره خداوند می فرماید: و در آن وقت که دوزخ شعله ور شود. بر اساس آیۀ 49 سوره توبه «و همانا جهنم به کافران احاطه دارد» جهنم هم اکنون نیز وجود دارد اما آنچه که مانع است پرده ها و حجاب های دنیوی است. همانگونه که هم اکنون نیز بهشت برای پرهیزگاران فراهم است.
و به همین علت خدای متعال در آیۀ بعد می فرماید: و در آن وقت که بهشت به پرهیزگاران نزدیک می شود. این معنا در آیۀ 90 سوره مبارکه شعرا نیز ذکر شده است و تفاوتی که وجود دارد این است که در این آیه صراحتا از واژۀ متقین نامی برده نشده است و در آن آیه به این واژه تصریح شده است.
واژه «ازلفت» از «زلف» بر وزن «حرف» است و «زلفی» بر وزن «کبری» در معنای نزدیکی است. این امکان وجود دارد که مقصود نزدیکی مکانی یا زمانی باشد. همچنین این احتمال وجود دارد که نزدیکی از نظر اسباب و مقدمات است. البته که تمامی این احتمالات با هم نیز ممکن است مقصود و منظور باشد. به این معنا که بهشت هم از لحاظ مکانی به اهل ایمان نزدیک می شود و هم از نظر زمان ورود و اسباب و وسایل در آنجا آسان است.
البته باید به این نکته توجه داشت که خداوند نمی گوید: نیکوکاران به بهشت نزدیک می شوند بلکه می فرماید: بهشت را به آن ها نزدیک می کنند. در واقع این نوع بیان محترمانه ترین تعبیری است که در این باره امکان گفتن آن وجود دارد.
همانطور که بیان شد هم بهشت و هم جهنم در حال حاضر وجود دارند اما در روز رستاخیز بهشت نزدیک تر و جهنم شعله ورتر است.
و در ادامه و به عنوان مکمل تمامی آیه های قبل که به رخدادهای مرحله اول و دوم رستاخیز اشاره داشتند و جزایی برای عبارات شرطیه ای است که در آیه های پیشین آمده، حق تعالی می فرماید: و در آن هنگام هر کس می داند که چه چیزی را مهیا کرده است. این تعبیر به خوبی نشان دهندۀ این موضوع است که تمامی اعمال آدمی در آنجا حضور دارند و علم انسان نسبت به آن ها آگاهی همراه با شهود است.
این حقیقت در آیه های متعدد دیگری از قرآن بیان شده است که آیۀ 49 سوره کهف و آیات انتهایی سوره مبارکه زلزال نمونه هایی از آن ها می باشند.
آیه چهاردهم بیان کنندۀ تجسم اعمال آدمی است و این که اعمال آدمیان با مرگشان یا گذشت زمان نابود نمی شود و در روز قیامت به اشکال مناسبی تجسم خواهند یافت و حضور می یابند.
- تلاوت ترتیل سوره مبارکه «تکویر» با صدای استاد «عبدالخالق علی»