تفسیر سوره انفطار – بخش چهارم

تفسیر سوره انفطار

انفطار هشتاد و دومین سوره قرآن مجید است. این سوره در شهر مکه نازل شده و جزو سوره‌های جزء سی قرآن به شمار می‌رود. سوره انفطار متشکل از 19 آیه کوتاه است و خداوند متعال در آن به قیامت اشاره نموده و از سرنوشت و مقاوم و منزلت ابرار و فجار سخن به میان می‌آورد. در آیات اول تا پنجم که در مطالب قبلی تفسیر آن‌ها گفته شد خداوند به فروپاشی نظم جهان و بر انگیخته شدن آدمیان پرداخته است. سپس و در آیات 6 تا 12 از دلایل غفلت آدمی از حسابرسی اعمال به شکل دقیق، سخن به میان می‌آورد و در ادامه به زمان حسابرسی دقیق اعمال که روز جزاء یا همان قیامت است، اشاره می‌نماید. در سه مطلب پیشین تفسیری از شش آیه اول مطابق با تفسیر نمونه بیان شد. حال به تفسیر آیه‌های بعدی می‌پردازیم.

آیات 7 و 8 سوره انفطار

الَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ ﴿٧﴾ فِي أَيِّ صُورَ‌ةٍ مَّا شَاءَ رَ‌كَّبَكَ ﴿٨﴾

تفسیر سوره انفطار
تفسیر سوره انفطار

تفسیر آیات 7 و 8 سوره

در آیه‌های هفتم و هشتم سوره انفطار خداوند می‌فرماید: همان کس که تو را خلق نمود و (اندام) تو را درست کرد، و (سپس) تو را سامان داد (7) و به هر شکلی که خواست، تو را ترکیب کرد (8)

در ادامۀ آیه ششم که خداوند به انسان می‌گوید که چه چیز تو را نسبت به خدای خود مغرور ساخت، و در جهت بیدار نمودن انسان از خواب غفلت به گوشه‌ای از بخشش‌ها و الطافش نسبت به آدمی اشاره کرده و از چهار مرحلۀ عظیم خلقت، یعنی اصل آفرینش، منظم ساختن (تنظیم)، تعدیل کردن و در انتها ترکیب نمودن سخن به میان آورده است.

مرحله اول، اصل آفرینش است. خداوند انسان را از نطفه‌ای ناچیز در تاریکی رحم خلق نمود. مرحله دوم، مرحله تنظیم است. در این مرحله حق تعالی هر یک از اعضای بدن را با نظمی فوق‌العاده موزون ساخت. هر یک از اعضاء ساختمان و پیکرۀ خاصی دارد. همان اعضا خود در ساختمانی بزرگ‌تر و با نظمی دیگر کنار هم قرار گرفته‌اند.حال اگر آدمی در هر یک از آن‌ها تفکر کند، بی شک جهانی از علم، قدرت، لطف و بخشش خداوند در جلوی چشم آدمی تجسم می‌یابد.

این‌ها مواهبی هستند که قرن‌ها است اندیشمندان علوم طبیعی درباره آن فکر می‌کنند، از آن حرف می‌زنند و درباره آن می‌نویسند و هنوز در ابتدای راه مانده‌اند. در ادامه خداوند به موهبت سوم یعنی تعدیل می‌رسد. تعدیل بین اعضا و قوای بدن و هماهنگی و ایجاد ارتباط میان آن‌ها.

بدن آدمی از دو بخش خلق شده است که قرینه یکدیگر هستند. دست‌ها، پاها، دو چشم، دو گوش، استخوان بندی، رگ‌ها، عصب‌ها و عضلات در دو قسمت بدن هماهنگ شده و مکمل هم هستند. علاوه بر این اعضای بدن تکمیل کننده کار هم هستند. به عنوان مثال سیستم تنفسی به گردش خون کمک می‌کند و سیستم گردش خون به تنفس. یا می توان به عمل بلعیدن اشاره کرد. از دندان گرفته تا زبان، عضلات اطراف دهان و غدد بزاقی در جویدن و بلعیدن غذا دست دارند و با هم همکاری می کنند. در ادامه نیز هماهنگی های بیشماری اتفاق می افتند تا غذا هضم و مواد لازم جذب بدن شود و قوای آدمی تامین شود و تمامی این‌ها همان «فعدلک» است.

برخی مفسران این عبارت را مرتبط با راست قامت بودن انسان در بین انواع مختلف جانداران دانسته‌اند که برای او فضیلتی به شمار می رود. اگر چه این معنا با مرحله بعد سازگاری بیشتری دارد اما معنای قبلی جامع‌تر است. در نهایت مرحله ترکیب و صورت بندی آدمی در مقایسه با دیگر مخلوقات ‌می رسد. خداوند انسان را زیبا و بدیع آفریده است آدمی در کنار صورت موزون دارای سیرتی زیبا و فطرتی بیدار است. این ترکیبی است که هر نوع علم، آگاهی و تربیت را می‌تواند پذیرا باشد.

قرآن
قرآن

خداوند آدمی را به صورت‌های مختلف خلق نمود تا آیتی از آیات خویش را به انسان نشان دهد و از ایجاد اختلال در نظام زندگی اجتماعی بشر جلوگیری نماید چرا که اگر این اختلاف و تفاوت‌ها نبود، حیات اجتماعی بشر مختل می‌شد.

علاوه بر اختلاف ظاهری خداوند از روی حکمت در استعدادها، ذوق و سلیقه‌ها نیز اختلافاتی قرار داده است تا در نهایت جامعه‌ای سالم ایجاد شود. جامعه‌ای که تمامی نیازهای تامین شده و نیروها ظاهری و باطنی انسان ها مکمل هم گردند.

خلاصه آنکه خداوند در آیات بی شماری انسان فراموشکار و مغرور را به تفکر و تدبر در خویش وا می‌دارد تا از غرور دست کشیده و بداند در هر آن از زندگی‌اش نعمتی تازه به او عطا گشته است و او سراسر غرق احسان الهی است و طوق بندگی الله تعالی را به گردن اندازد.

 

  • تلاوت تحقیق سوره مبارکه انفطار با صدای احمد ابوالقاسمی

دانلود

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *