شیعه که در لفظ به معنای پیرو می‌باشد به یکی از دو مذهب بزرگ اسلام اطلاق می‌گردد که جانشینی رسول خدا (ص) را حق حتمی و ویژه اهل بیت (ع) دانسته و در معارف دینی اسلام پیرو و تابع مکتب آنان می‌باشند. آن‌ها توحید، نبوت، امامت، عدل و معاد را اصول اسلام می‌دانند و به برخورداری از عصمت و علم غیب ائمه اطهار علیهم السلام که از نسل حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) هستند معتقد می‌باشند. همچنین آن‌ها به مهدویت و ظهور باور داشته و حُسن و قبح عقلی، تنزیه صفات الهی، عدم عدالت صحابه، تقیه، توسل و شفاعت از اعتقادات کلامی خاص آن‌ها هستند.
شیعه در سخن پیامبر (ص)
- عَنْ إبْنِ عَبّاسٍ: قالَ سَألْتُ رَسُولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آله عَنْ قَوْلِ اللّه ِ: عز و جل وَالسّابِقُونَ السّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ فيجَنّاتِ النَّعيمِ؟ فَقالَ: قالَ جَبرَئيلُ عليه السلام: ذاكَ عَلِىٌّ وَ شيعَتُهُ. هُمُ السّابِقُونَ إِلَى الجَنَّةِ المُقَرِّبُونَ مِنَ اللّه ِ بِكَرامَتِهِ لَهُم[1]
از ابن عباس روایت شده که می‌گوید: از رسول خدا (ص) در ارتباط با این کلام خدای عز و جل « وَالسّابِقُونَ السّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ فيجَنّاتِ النَّعيمِ» (در ارتباط با السابقون) سوال کردم. پس حضرت فرمود: جبرئیل علیه السلام گفت: آنان علی و پیروانش هستند، آن‌ها به سوی بهشت پیش تاخته و به الطاف نعمات الهی نزدیک شدند.
- «وَالَّذينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللّه ِ ألابِذِكْرِ اللّه ِ تَطْمَئِنُ الْقُلُوبُ» [ رعد: 28.] أتَدْرى مَنْ هُمْ يا ابْنَ أُمِّ سَليم؟ قُلْتُ: مَنْ هُمْ يا رَسُولَ اللّه ِ؟ قالَ: نَحْنُ أهْلُ الْبَيْتِ وَشيعَتُنا.[2].
پیامبر اکرم (ص) در ارتباط با آیه 28 سوره رعد به ابن سلیم فرمود: آیا می‌دانی آن‌ها (گروهی از اهل ایمان که در آیه به آن‌ها اشاره شده است) که هستند؟ ابن سلیم گفت: که هستند ای رسول خدا؟ حضرت فرمود: ما اهل بیت و شیعیانمان.
شیعه در احادیث امامان
امام علی علیه السلام
- يا سَلمانُ! ما مِنْ أحَدٍ مِنْ شيعَتِنا يُصيبُهُ وَجَعُ، إلاّ بِذَنْبٍ قَدْ سَبَقَ مِنْهُ وَ ذلِكَ، الوَجَعُ تَطْهيرٌ لَهُ[3]
ای سلمان! هیچ یک از شیعیانمان به دردی دچار نمی‌گردد مگر به واسطه گناهی که انجام داده است و آن درد برطرف کننده گناه از او می‌باشد.
- شيعَتُنا هُمُ الْعارِفُونَ بِاللّه ِ، العامِلُونَ بِأَمْرِاللّه ِ، أهْلُ الْفَضائِلِ، النّاطِقُونَ بِالصَّوابِ، مَأكُولُهُمْ الْقُوتُ، وَ مَلْبَسُهُم الاِقْتِصادُ وَ مَشيُهُمُ التَّواضُعُ[4]
- إِنَّ اللّه َ، عز و جل، إطَّلَعَ عَلَى الاَرْضِ، فَاخْتارَنا وَ اخْتارَ لَنا شيعَةً يَنْصُرُونَنا وَ يَفْرحُونَ لِفَرَحِنا وَ يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا وَ يَبْذُلُونَ أَنْفُسَهُمْ وَ أمْوالَهُم فينا. أُولئِكَ مِنّا وَ مُعادِهِمْ إلَيْنا[5]
همانا خداوند عز و جل بر زمین نگاه کرد پس ما را انتخاب کرد و برای ما شیعه‌ای را برگزید که ما را یاری نموده و در شادی ما شاد و برای اندوهمان غمگین می شوند و مال و جان خویش را در راهمان می‌بخشند. آن‌ها از ما هستند و بازگشت آن‌ها به سوی ما می‌باشد.
امام حسین (ع)
- يَا ابْنَ رَسُولِ اللّه ِ اِنّا مِنْ شيعَتِكُمْ، قالَ عليه السلام: اِتَّقِ اللّه َ! وَ لا تَدَّعِينَ شَيْئا يَقُولُ اللّه ُ لَكَ «كَذِبْتَ وَ فَجَرْتَ فى دَعْواكَ». إنَّ شيعَتَنا مَنْ سَلُمَتْ قُلُوبُهُمْ مِنْ كُلِّ غِشٍّ وَغِلٍّ وَ دَغَلٍ. وَلكِنْ قُلْ أنَا مِنْ مَواليكُمْ وَ مُحِبُّكُمْ.[6]
شخصی به امام حسین علیه السلام گفت: من از پیروان شما هستم. حضرت فرمود: تقوای الهی پیشه کن! چیزی نگو که خدای متعال بگوید «دروغ گفتی و در ادعای خود گمراهی به خرج دادی». شیعه ما، کسی است که قلبش از هر نوع غش و غل پاک است. پس بگو: من از دوستان و علاقمندان به شما می‌باشم.
امام محمد باقر (ع)
- أبْلِغْ شيعَتَنا أنَّهُ لَنْ يَنالُ ما عِندَاللّه ِ إلاّ بِالْعَمَلِ. وَ أبْلِغْ شيعَتَنا إنَّ أعْظَمَ النّاسِ حَسْرَةً يَوْمَ الْقِيامَةِ، مَنْ وَصَفَ عَدْلاً ثُمَّ يُخالِفَهُ إلى غَيْرِهِ[7].
به شیعیان ما ابلاغ کن که هیچ کس به آن‌چه که در نزد خداوند است نمی‌رسد مگر با عمل کردن. به شیعیانمان ابلاغ نما که بزرگ‌ترین حسرت را کسی می‌خورد که عدالت را توصیف کرده اما خویش در عمل با آن مخالفت نماید.
امام صادق (ع)
- وَاللّه ِ ما اَطاعَ رَسُولَ اللّه ِ صلي الله عليه و آله غَيْرُكُمْ وَ لانَسَبَ اللّه ُ اِلَى الإيمانِ غَيْرَكُمْ، أَنـْتـُم أعِـزَّةُ الإسـْلامِ. اَلْخـَيْرُ لـَكُمْ كـُلـُّهُ، ما مِنْكُمْ عَبْدٌ اِبتَلاهُ بِبَلِيَّةٍ فَصَبَرَ، إلاّ كَتَبَ اللّه ُ لَهُ أجْرَ اَلْفَ شَهيدٍ.[8]
به خداوند سوگند جز شما شیعیان کسی پیامبر خدا را اطاعت نکرده است و خدای متعال جز شما را به ایمان نسبت نداده است. شما موجب عزت و سرفرازی اسلام هستید، همه خیر و خوبی برای شماست. این چنین نیست که خداوند کسی از شما را به مصیبتی دچار گرداند و او صبر پیشه کرده (اما خداوند برایش اجری تعیین نکند) بلکه حق تعالی برایش اجر هزار شهید را می‌نویسد.
- شيعَتُنا أهْلُ الْوَرَعِ وَ الإجْتِهادِ، وَ أَهْلُ الْوَفاءِ وَ الأمانَةِ وَ أهْلُ الزُّهْدِ وَ الْعِبادَةِ وَأصْحابُ الإحدى وَخَمْسينَ رَكْعَةً فِيالْيَومِ وَاللَّيلَةِ، القائِمُونَ بِاللَّيْلِ، الصّائِمُونَ بِالنَّهارِ، يُزَكـُّونَ أمْوالَهُمْ وَ يَحُجُّونَ الْبَيْتَ وَ يَجْتَنِبُونَ كُلَّ مُحَرَّمٍ[9]
شیعیان ما اهل کار، سعی و تلاش هستند، اهل وفا و امانتداری هستند، اهل زهد و عبادت می‌باشند؛ شبانه روز 51 رکعت نماز می‌گزارند، بیداران در شب و روزه‌داران در روز می‌باشند، زکات مال خویش را پرداخت می‌کنند و حج خانه خدا را به جای می‌آورند و از هر نوع حرامی اجتناب می‌کنند.
- لَيْسَ مِنْ شيعَتِنا مَنْ قالَ بِلِسانِهِ وَ خالَفَنا فى أعْمالِنا وَ آثارِنا. وَ لكِنْ شيعَتِنا مَنْ وافَقنا بِلِسانِهِ وَ قَلْبِهِ وَ اتَّبَعَ آثارَنا وَ عَمِلَ بِأعْمالِنا. أُولئِكَ شيعَتُنا[10]
آن‌که به زبان بیان کند شیعه ما می‌باشد اما با اعمال و آثار ما مخالفت نماید از شیعیان ما نیست؛ شیعه ما کسی می‌باشد که ما را زبانی و قلبی همراه باشد و از آثار ما پیروی و اعمال ما را انجام دهد. آن‌ها شیعیانمان هستند.
امام موسی کاظم (ع)
- مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ أنْ يَصِلَنا، فَلْيَصِلْ فُقَراءَ شيعَتِنا. وَ مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يَزُورَ قُبُورَنا، فَلْيَزُرْ قُبُورَ صُلَحاءِ إخْوانِنا[11]
آن‌کس که دوست دارد ما را از نزدیک ببیند اما نمی‌تواند می‌بایست به دیدار فقرای شیعه برود که دیدارشان دیدار ما خواهد بود و هر آن‌کس که دوست دارد بر مزارمان حاضر گردد اما این امکان برای او میسر نیست به زیارت قبور برادران صالح ما برود.
- طُوبى لِشيعَتِنا المُتَمَسّكينَ بِحُبِّنا فى غَيْبَةِ قائِمِنا الثّابِتينَ عَلى مُوالاتِنا وَ الْبَراءَةِ مِن أَعْدائِنا أُولئِكَ مِنّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَد رَضُوا بِنا أَئِمَّةً وَ رَضينا بِهِمْ شيعَةً وَ طُوبى لَهُمْ، هُمْ واللّه ِ مَعَنا فى دَرَجَتِنا يَوْمَ القِيامَةِ[12]
آفرین بر شیعیانمان که در دوران غیبت قائم ما، به دوستی‌مان تمسک می‌جویند و در ولایت و دوستی ما و در برائت و بیزاری جستن از اعداء ما ثابت قدم هستند. آن‌ها از ما می‌باشند و ما از آن‌ها هستیم. آنان به امامت و پیشوایی خاندان ما خشنود گشته و ما به پیرو و شیعه بودنشان راضی شده‌ایم. خوشا به حالشان؛ قسم به خداوند که آن‌ها در روز قیامت در مرتبه ما و با ما خواهند بود.
امام رضا (ع)
- شيعَتُنا اَلمُسَّلِمُونَ لِأمْرِنا، الآخِذُونَ بِقَولِنا، المُخالِفُونَ لِأعْدائِنا. فَمَنْ لَمْ يَكُنْ كَذلِكَ، فَلَيْسَ مِنّا[13]
شیعیان ما افرادی هستند که تسلیم شده امر ما، قبول کنندگان سخن ما و مخالفان با دشمنان ما می‌باشند، پس آن کس که این چنین نباشد از ما نخواهد بود.
منابع:
[1] بحارالانوار، 20:68 ح 33
[2] بحارالانوار 35: 405
[3] وسائل الشیعه 625:2 ح20
[4] بحارالانوار 29:78
[5] جامع الأخيار، ص 508، ح 1410
[6] بحارالانوار156:58
[7] كافى 2/300/5.
[8] مشکاه الانوار: 94
[9] وسائل الشیعه 41:3 ح26
[10] همان 96:11 ح19
[11] همان 332:6 ح 1
[12] بحارالانوار 51: 151 ح 6
[13] وسائل الشیعه 83:18 ح 25