حکمت 56 نهج البلاغه از دیگر کلمات قصار و پُر بار امیر مومنان علی علیه السلام است که با تدبر در آن و شرح‌هایی که برای آن به نگارش در آمده است می‌توان به معنا و مفهوم آن پی برده و در راستای داشتن دنیایی خوب و آخرتی خوب‌تر در زندگی خود به کار برد. در حکمت 56 نهج البلاغه حضرت در دو عبارت کوتاه به غِنا و فقر اشاره نموده و اثر هر یک را به زیبایی ترسیم کرده است.
حکمت 56 نهج البلاغه
وَ قَالَ (علیه السلام): الْغِنَى فِي الْغُرْبَةِ وَطَنٌ، وَ الْفَقْرُ فِي الْوَطَنِ غُرْبَةٌ.
و امام (ع) فرمودند: غِنا و دارایی در غربت وطن، و تهیدستی در وطن غربت است.
شرح حکمت
همانطور که بیان شد، حضرت در این سخن کوتاه اما پُر محتوا به اثراتی که غنا و فقر دارند اشاره می‌کند؛ ایشان می‌فرمایند: غِنا و دارایی در غربت وطن، و تهیدستی در وطن غربت است.
وطن آدم مکانی است که آدمی در آن‌جا متولد شده و در آن خویشاوندانی دارد که به آن‌ها علاقه داشته و به آن‌ها عشق می‌ورزد. و اما غربت جایی است که آدمی نه خویشاوندی دارد و نه دوست و یاریگری. امام فرمود: آنکه دارای ثروت است (غِنا) هر جا قدم گذارد به سبب دارایی، پیوندهای محبت و دوستی را با دیگر افراد برقرار می‌کند و به جهت بذل مال و بخشش یاریگرانی پیدا خواهد کرد اما آن‌کس که فقیر است حتی اگر که در وطن خود باشد به جهت از دست دادن خویشان و دوستان و بدل شدن به موجودی فراموش شده، احساس غربت می‌کند.
پیامی که حضرت در حکمت 56 نهج البلاغه انتقال می‌دهد این است که اهل ایمان می‌بایست تلاش نموده و خویشتن را بی نیاز ساخته و در هنگام بی نیازی در جهت به دست آوردن دل‌ها و کمک به نیازمندان به کار گیرند و از سر انجام فقر و نداری بترسند زیرا فقر موج ذلت است و گاهی بر اساس برخی از روایت‌های موجود باعث کفر می‌گردد. البته ناگفته نماند که این فقر با فقری که از آن در روایت‌ها تعریف شده متفاوت است؛ فقری که مورد ستایش است فقر الی الله و ساده زیستی است، به این معنا که شخص ساده زیستن را به تجمل گرایی ترجیح می‌دهد[1]
[1] بر اساس شرح نوشته شده توسط آیت ا… مکارم شیرازی