شرح حکمت 51 نهج البلاغه

شرح حکمت 51 نهج البلاغه

و عیب تو تا آن‌هنگام که دنیا به تو روی آورده است از نظرها پنهان است. این جمله معنای حکمت 51 نهج البلاغه حضرت علی (ع) است. حکمتی که در آن به زیبایی هر چه تمام‌تر در ارتباط با اقبال و ادبار دنیا و ارتباط این موضوع با نمایان شدن عیوب آدمی سخن گفته شده است.

حکمت 51 نهج البلاغه

وَ قَالَ (علیه السلام): عَيْبُكَ مَسْتُورٌ، مَا أَسْعَدَكَ جَدُّك

و امام (ع) فرمود: عیب تو (از چشم‌ها) مخفی است تا آن هنگام که دنیا به تو اقبال دارد.

شرح حکمت 51 نهج البلاغه
شرح حکمت 51 نهج البلاغه

تفسیر حکمت

حضرت علی علیه السلام در این حکمت به نکته مهمی اشاره نموده و می‌فرماید: عیب و نقص تو (از چشم‌ها) مخفی است تا زمانی‌که دنیا به تو اقبال دارد.

واژه «جَد» در لغت دارای معانی فراوانی است که عظمت یکی از آن‌ها است و آیه سوم سوره جن «إنَّهُ تَعالى جَدُّ رَبّنا» ناظر بر آن می‌باشد همچنین معانی بهره، نعمت، نصیب و بخت نیز به این کلمه اطلاق شده‌اند. در این حکمت معنای بهره و نصیب دنیایی برای این واژه منظور است که برخی اوقات به بخت و شانس نیز تعبیر می‌گردد. در واقع امام علی (ع) در این عبارت کوتاه اما پُر مضمون به چند نکته اشاره نموده است که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود:

اول این‌که آن هنگام که دنیا به فردی روی آورده و اقبال نماید همه عیوبش به فراموشی سپرده می‌شوند، گاهی عیبش، حُسن معرفی می‌شود و برعکس زمانی که دنیا به شخصی پشت نماید صفات و خصائل برجسته او دیده نشده و حتی گاهی عیب به شمار می‌روند و این در حقیقت خطای بزرگی است که بسیاری از انسان‌ها به آن گرفتار هستند.

دوم آن‌که تمامی توجه آدمی نباید به سخن مردم باشد و لازم است عیوبی که دارد و از چشم آن‌ها به جهت روی آوردن یا همان اقبال دنیا پنهان شده‌اند را دریابد و همچنین خوبی‌های خود را که به دلیل ادبار دنیا نسبت به او در نظر مردم کم هستند را ناچیز حساب نکند.

حکمت 51 نهج البلاغه
حکمت 51 نهج البلاغه

و اما سومین نکته‌ای که در این حکمت قصار وجود دارد این است که آدمی باید از زوال نعمات خداوند هراس و خوف نداشته باشد، شاید حق تعالی بدین طریق می‌خواهد عیوب آن فرد را آشکار سازد تا او برای برطرف کردن آن‌ها سعی و تلاش کند که این امر خود نعمتی از سوی حق تعالی است.

البته به جز این سه نکته، حکمت 51 نهج البلاغه در بردارنده پیام دیگری است. بر اساس این گفتار می‌توان گفت که در زمان روی آوردن دنیا به انسان ، او نباید مغرور شده و خویش را منزه از عیب بداند زیرا که مردم عیوبش را نادیده می‌انگارند و چه بسا از او تمجید کنند که همین امر غرورش را در پی خواهد داشت.

مشابه به این سخن از سخنان امام (ع) در حکمت نهم نیز مشاهده می‌شود آنجا که حضرت می‌فرماید: زمانی‌که دنیا به شخصی اقبال کند، نیکی‌های دیگران را به او عاریت (قرض) می‌دهد و آن هنگام که ادبار دنیا شاملش می‌گردد نیکی‌های و خوبی‌های خودش را نیز سلب می‌کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *