با فرا رسیدن عید بزرگ غدیر، عید امامت و جانشینی بر حق مولا امیر مومنان علی علیه السلام، به شبهات غدیر پرداخته خواهد شد. شبهاتی که اکثر آن‌ها مغرضانه و از سوی وهابیت و دشمنان دین مبین اسلام؛ طرح ریزی و در بطن جامعه برای ایجاد تردید و تفرقه افکنی فراوان، تزریق می‌شوند. شبهاتی که تمامی ندارند و به گونه‌ای کار می‌شوند که گویی واقعه غدیر واقعه‌ای کم اهمیت است که شیعیان به آن به غلط پَر و بال داده‌اند.
برخی از شبهات غدیر[1]
- اگر که واقعه غدیر مهم بوده و در ارتباط با خلافت است چرا حضرت علی خود نفرموده که مردم در غدیر خم با من بیعت نمودند؟ به ویژه پس از آن‌که عثمان کشته شد و تمامی نزاع‌ها بر سر خلافت علی (ع) بود؟
پاسخ: این شبهه تماما کذب است. حضرت امیر (ع) در موارد بی شماری به حدیث و واقعه غدیر احتجاج کردند که برخی از آن‌ها نیز در کتب اهل تسنن نیز نقل شده‌اند. به عنوان مثال در مسند احمد بن حنبل به نقل از سند صحیح آمده است:
“ابو طفیل می‌گوید: امام علی (ع) مردم را در رحبه گرد هم آورد و فرمود: قسم می‌دهم هر مرد مسلمانی که واقعه غدیر خم را به یاد دارد و کلامی را که در آن روز از پیامبر (ص) شنیده است، از جای خویش بلند شود. پس سی نفر از مردم برای گواه دادن به این امر از جای خود بلند شدند (البته بیش از این تعداد نیز گفته شده است) و اعلام نمودند آن زمان که رسول خدا (ص) دست مبارک حضرت علی علیه السلام را به ید پُر برکت خویش گرفت خطاب به مردم فرمود: آیا آکاه هستین که من شایسته‌تر به مومنان از خود آنان هستم؟ همه سخن پیامبر (ص) را تائید کردند. پیامبر فرمود: هر آن‌کس که من مولای او می‌باشم این (علی) مولای او است؛ خداوندا! دوست علی را دوست دار و دشمن علی را دشمن بدار.
ابوطفیل بیان کرد: از بین جمعیت در حالی خارج شدم که در خویشتن احساس ناراحتی می‌نمودم و در بازگشت از اجتماع مردم به ملاقات زید بن ارقم رفتم و به او گفتم: از علی این سخنان را شنیدم و ناراحت گشتم! زید بن ارقم گفت: آن‌چه را که شنیدی انکار نکن! چرا که من خود این سخنان را از رسول الله (ص) شنیده‌ام[2] “
بیش از چندین و چند مطلب دیگر در این باره موجود است.
- اگر که واژه «ولی» در معنای خلیفه و اولی الامر یا جانشین است چرا هیچ یک از حاکمان عرب، پیش و پس از رسول اکرم (ص) از این واژه برای معرفی جانشین خود استفاده نکردند؟
پاسخ: نخست این‌که با سند صحیح می‌توان ثابت نمود که رسول خدا (ص) در غدیر خم از واژه «ولیه» استفاده کرده است نه واژه «ولی». در مجمع الزوائد و منبع الفوائد در باب مناقب علی آمده است: “فقال : ألست أولى بالمؤمنین من أنفسهم ؟ من کنت ولیه فإن علیا ولیه “. همچنین واژه «ولی» نیز استفاده می‌شد. در صحیح مسلم آمده است: عمر خطاب به امام علی (ع) و عباس عموی رسول الله (ص) می‌گوید: “فَلَمَّا تُوُفِّیَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ أَبُو بَکْرٍ أَنَا وَلِیُّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ …
ثُمَّ تُوُفِّیَ أَبُو بَکْرٍ وَ أَنَا وَلِیُّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَوَلِیُّ أَبِی بَکْرٍ”.
- عده‌ی کثیری از اهالی مدینه و قبیله‌های اطراف شهر در واقعه غدیر خم حضور نداشتند. پس چرا پیامبر (ص) هنگام برگشت به مدینه از این افراد برای جانشینی حضرت علی (ع) بیعت نگرفت؟
پاسخ: در پاسخ به این سوال باید گفت که تمامی اهل مدینه در این واقعه حاضر بودند. در سنن نسائی آمده است: “جابر بن عبدالله می‌گوبد: پیامبر خدا (ص) دستور حج را صادر کرد. شخصی وجود نداشت که قدرت آن را داشته باشد در حج به صورت سواره یا پیاده شرکت کند جز این‌که حاضر بود و در میقات حضور پیدا کردند، اسماء دختر عمیس فرزند خویش محمد ین ابوبکر را به دنیا آورد. پس فردی را به نزد رسول الله (ض) فرستاد تا وظیفه خود را بداند، امر کرد تا غسل کند و خویشتن را پوشانده و همراه گردد[3]“. دوما در بیعت‌هایی مشابه نظیر بیعت مردم با پیامبر در صلح حدیبیه، تنها از اشخاص حاضر بیعت گرفته می‌شد. سوما امامت امری الهی است به همین جهت اصلا نیازی نیست از تمامی مردم بیعت گرفته شود به ویژه که اکثریت جمعیت مسلمانان در این واقعه حضور داشتند و پیامبر فرمودند: حاضر به غائب و پدر به فرزند برساند تا روز قیامت.
منابع:
[1] برگرفته از سایت تبیان
[2] مسند احمد، ج 4، ص 370، ح19823
[3] السنن الكبرى – کتاب الحج – المواقیت – إهلال النفساء – ح 3627 با سند صحیح