سوره غاشیه با 26 آیه کوتاه یکی دیگر از سوره‌های جزء سی‌ام قرآن کریم است که بر اساس ترتیب کنونی هشتاد و هشتمین سوره به شمار می‌رود. این سوره در شهر مکه پس از سوره ذاریات و قبل از سوره کهف بر وجود پیامبر (ص) نازل شده است (هیچ یک از آیههای آن مدنی نیستند) و خداوند متعال در آن به سه موضوع مهم و اصلی معاد و احوال انسان‌ها در آن روز بر اساس اعمالشان که نیک یا بد است، توحید و نبوت پرداخته است. غاشیه یکی از نام‌های روز جزا می‌باشد. این واژه به معنای پوشاندن، فراگیر و همگانی است و به سبب اینکه روز قیامت احاطه کننده تمامی مردم از لحاظ حسابرسی و وحشت است، به این نام خوانده شده است (در آن روز وحشت تمامی مردم را فرا می‌گیرد و تمامی انسان‌ها از اولین تا آخرین آن‌ها حسابرسی خواهند شد).
محتوای سوره غاشیه
محتوای این سوره با 26 آیه کوتاه را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد: آیه‌هایی درباره معاد و روز جزا، آیاتی درباره توحید و تفکر در خلقت و آیه‌هایی مرتبط با نبوت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم.
آیههای اول تا شانزدهم سوره درباره معاد و عذاب و پاداش فراگیر روز جزا است. خداوند متعال ابتدا از عذاب کافران که فراگیر است سخن به میان می‌آورد و در ادامه به پاداش افراد مومن در بهشت می‌پردازد. در این آیات، قیامت با شرح حال انسان‌ها در آن روز توصیف می‌گردد بدین جهت که انسان‌ها در آن هنگام و در پیشگاه خدای تعالی در دو گروه قرار خواهند گرفت: سعادتمندها و اشقیا که هر یک از این دو گروه بنا بر اعمال خود و وعده‌ی تخلف ناپذیر پروردگار در مکانی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده است، ساکن می‌گردند. سعادتمندها در بهشت برین الهی و اشقیا در دوزخی که نشأت گرفته از اعمال ناپسندشان است.
در سه آیه بعدی (17 تا 20) خداوند به توحید اشاره نموده است. در واقع حق تعالی با بیان برخی از نشان‌های خلقت و ربوبیت نظیر خلقت شتر، آفرینش آسمان‌ها و خلقت کوه‌ها آدمی را متوجه شگفتی‌های آفرینش نموده و آنان را به سوی خود که آفریدگار است رهنمون می‌سازد.
و اما در ادامه خداوند متعال به نبوت حضرت محمد (ص) و بخشی از وظایفی که بر عهده دارد می‌پردازد و در انتها با بیان عذاب‌های الهی که حتمی هستند، کافران را تهدید می‌نماید. همچنین خداوند به حتمی بودن بازگشت تمامی انسان‌ها به سوی او و حساب خواستن از آن‌ها اشاره نموده است.
فضائل و خواص سوره مبارکه غاشیه
تلاوت این سوره پر محتوا در نمازهای صبح روزهای دوشنبه و پنجشنبه (در رکعت دوم) و در نمازهای اعیاد فطر و قربان توصیه شده است و مستحب موکد می‌باشد.
درباره فضائل این سوره از ائمه معصوم (ع) آمده است:
رسول خدا (ص)
- شخصی که سوره مبارکه غاشیه را تلاوت نماید حق تعالی در هنگام حسابرسی روز جزا به او آسان می‌گیرد[1].
امام جعفر صادق (ع):
- هر آن‌کس که در نمازهای واجب یا مستحب سوره مبارکه غاشیه را تلاوت نماید و به این امر مداومت کند، خداوند متعال به رحمت خویش در دنیا و آخرت او را پوشانده و در روز قیامت از عذاب آتش (جهنم) مصون می‌دارد[2].
و اما درباره خواص و برکات این سوره از امام صادق علیه السلام نقل شده که هر شخصی سوره مبارکه غاشیه را بر دندانی که درد می‌کند، بخواند به اذن و اراده حق تعالی درد آن آرام گیرد و اگر که بر خوراکی تلاوت گردد، نسبت به زیان و ضررهای آن در امان خواهد بود و سلامتی روزی‌اش می‌گردد[3]
منابع:
[1] مجمع البیان، 1995م،ج10، ص333
[2] ثواب الاعمال،1382ش، ص122
[3] تفسیر البرهان، ج5، ص641
- تلاوت سوره غاشیه-مصطفی اللوهونی
دانلود