آیا به حکومت امام مهدی (عج) در قرآن اشاره شده است؟ این سوال از جمله سوالاتی است که احتمال می‌رود برخی از شیعیان در این عصر که دوره تکنولوژی و ارتباطات است با شنیدن برخی از سخنان و شبهات از طرف دشمنان اسلام، به ویژه وهابیت در پی یافتن جوابی برای آن باشند. اگر چه هدف وهابیت و دشمنان مذهب و دین ضربه زدن به آن و ایجاد شک و تردید در دل شیعیان است اما با یافتن جوابی که برای آن وجود دارد، موجب بیش‌تر شدن شناخت و معرفت به حضرت و بالا رفتن میزان ایمان به خدا و ولی خدا می‌گردند.
از جمله شبهاتی که وهابیت در ارتباط با حضرت قائم (عج) و حکومت ایشان بیان کرده‌اند این است که از اساس امام مهدی (عج) که فرزند امام حسن عسکری (ع) است وجود ندارد که حکومتی باشد و تمامی این‌ها خرافاتی هستند که به اسلام منسوب شده‌اند، چرا که اگر بود و جزو اصول به شمار می‌رفت در قرآن کریم خداوند به آن اشاره می‌کرد. خداوند در قرآن کریم به مورچه، زنبور، فیل، عنکبوت و اموری که غیر مسلمات هستند همچون حیض بانوان و یا تیمم اشاره کرده و از آن‌ها سخن گفته است اما از امام زمان (عج) و حکومت او سخنی به میان نیاورده است!
در پاسخ به این شبهه ابتدا جوابی کلی بیان خواهد شد و در ادامه به برخی از آیه‌های قرآن کریم که تاویل آن‌ها طبق احادیث و روایات حضرت و حکومت او در زمان ظهور است، اشاره می‌شود.
پاسخی به شبهه عدم وجود امام مهدی (عج) و حکومت او
در این باره نخست باید گفت: در کجا ذکر شده که مباحث ریشه‌ای در قرآن ذکر شده و آنچه که بیان نشده، اهمیت کم‌تری دارند؟! چه کسی بیان کرده که آنچه قرآن گفته مهم است اما کلام و سخن رسول خدا (ص) مهم نیست؟! به عنوان مثال درباره نماز که از مسلمات دین به شمار می‌رود در کجای قرآن تعداد رکعت‌ها گفته شده است؟ در کجای قرآن گفته شده هر رکعت یک رکوع و دو سجده دارد؟! ممکن است بیان شود که در قرآن خداوند به اصول پرداخته و احکام را بیان نفرموده است. اگر که چنین است، چرا برخی از احکام و جزئیات مرتبط با ارث در قرآن بیان شده‌اند؟
خب اگر که هر آنچه که مهم است در قرآن ذکر شده و آنچه که مهم نیست بیان نشده است، حق تعالی در قرآن کریم هفده مرتبه فرموده است: «اطیعوا الله و اطیعوا الرسول» بدین معنا که خداوند و رسول او را اطاعت کنید. سخن خداوند در قرآن کریم است. سخن پیامبر که الزام اطاعت از ایشان در قرآن ذکر شده در جایی به جز احادیث و روایات معتبر آمده است؟
قطعا پاسخ به این سوال منفی است و جالب‌تر این که خداوند در ده‌ها آیه از رسول اکرم (ص) در کنار نام خود یاد کرده است و این اهمیت مراجعه به پیامبر و کلام ایشان را در تمامی دوران نشان می‌دهد. خداوند در آیه 179 آل عمران ایمان به رسول را ایمان به خود دانسته است. در آیه 55 مائده ولایت پیامبر را ولایت خویش گفته است. در آیه 79 انفال خیانت به رسول را خیانت به خدا بیان فرموده است و …
و اما خداوند به این دلیل پیامبر را در ذهن مخاطب پُر رنگ کرد تا بگوید که وظیفه تبین هر چیزی که مردم در آن به اختلاف خوردند وظیفه تو می‌باشد (آیه 64 سوره نحل) و به مردم بگوید اگر که به اختلافی در هر موضوعی برخورد نمودید به پیامبر مراجعه کنید.
حال اگر که به احادیث و روایات نقل شده در ارتباط با مهدویت و حکومت مهدوی مراجعه شود، دیده می‌شود نه تنها در میان تشیع که در بین اهل تسنن نیز سخنانی از رسول خدا (ص) در ارتباط با شخص امام مهدی (عج) نقل شده است. به عنوان نمونه ابن ماجد از نویسندگان مشهور اهل تسنن است کتاب او یکی از کتب معتبر شناخته می‌شود در این کتاب بابی وجود دارد به نام باب خروج مهدی[1] که یکی از احادیث نقل شده از پیامبر در آن باب عبارت است از: مهدی از ما اهل بیت است. همچنین روایت دیگری در این کتاب وجود دارد که پیامبر فرموده است: مهدی از نسل حضرت فاطمه سلام الله علیها است.
علاوه بر تمامی چیزهایی که بیان شد، واضح است که آیات قرآنی هر یک معانی، تفاسیر و تاویل‌های خاص و ویژه‌ای دارند که با استناد به روایات و سخن اهل بیت علیهم السلام می‌توان به آن‌ها دست یافت و بدون شک اگر که از چیزی سخنی گفته نشده دلیل قطعی بر نبود آن نیست.
در ادامه به لیستی از آیات قرآن که مرتبط با حکومت حضرت مهدی (عج) هستند اشاره خواهد شد.
برخی از آیات مرتبط با حکومت حضرت قائم (عج) در قرآن
- آیه 8 سوره صف
«وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِه» و خداوند نور خود را کامل می‌گرداند.
درباره این آیه از امام موسی کاظم (ع) روایت شده که ایشان فرموده‌اند: آن با ولایت و فرمانروایی و رهبری امام مهدی محقق خواهد شد[2].
- آیه 30 سوره ملک
«قُلْ أرَأيْتُمْ إنْ أصْبَحَ ماؤُكُمْ غَوْراً فَمَنْ يأْتيكُم بِماءٍ مَعين» بگو: به من بگویید (خبر دهید) اگر که آب‌های (سرزمین) شما در زمین فرو روند، پس چه کسی (جز خداوند) قادر است آب روان و گوارا برایتان پدید آورد؟
امام محمد باقر (ع) در تفسیر این آیه بیان نمودند که این آیه در شأن و منزلت امام مهدی (عج) است. به این معنا که خداوند متعال فرمود: اگر که امام شما از دیدگانتان ناپدید شد و ندانستید که او کجا است. چه کسی خواهد توانست او را ظاهر سازد که از اخبار آسمان و زمین برای شما بگوید و حلال و حرام الهی را بیان دارد؟ در ادامه فرمودند به خداوند قسم این آیه هنوز محقق نگشته است اما قطعا تحقق خواهد یافت[3]
- آیه 5 سوره بینه
«وَذلكَ دينُ القَيِّمَة» و این است دین درست و استوار
امام صادق علیه السلام در تفسیر این بخش از آیه فرموده‌اند: مقصود دین امام مهدی و حکومت ایشان است[4].
علاوه بر این آیات می‌توان به آیه 128 سوره اعراف، 83 آل عمران، 148 سوره بقره و 69 سوره زمر اشاره کرد.
منابع:
[1] ابن ماجد، ج2، ص 1368
[2] الكافى : ۴۳۲/۱
[3] كمال الدين: ۳۲۵/۱ ح۳
[4] تأويل الآيات: ۸۳۱/۲ ح۲
- تلاوت آیه 8 سوره صف-عبدالباسط (ترتیل)
يُرِيدُونَ لِيُطۡفِـُٔواْ نُورَ ٱللَّهِ بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَ ٱللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِۦ وَ لَوۡ كَرِهَ ٱلۡكَٰفِرُونَ
آنان مى خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش سازند؛ ولى خدا نور خود را كامل مى كند هر چند كافران خوش نداشته باشند!