آراستگی در احادیث

به جهت این‌که اسلام بر فطرت الهی پی ریزی و بنا گشته برای آراستگی که هر یک از انسان‌ها بر اساس فطرت الهی خود آن را طلب می‌کنند، ارزش فراوانی قائل شده است و به پیروان خود امر نموده که خویشتن را همیشه پاک و آراسته نگاه دارند و به این امر اهتمام ورزند به خصوص در زمانی که می‌خواهند با دیگر افراد دیدار کرده و با آن‌ها ارتباط بگیرند. در قرآن کریم (آیه 32 سوره اعراف) خداوند متعال استفاده از زینت را برای افراد مسلمان مجاز گفته و آنان را به آراسته بودن و پاکیزگی فرا می‌خواند و آن گروه از انسان‌ها که آراستگی را با دین و آموزه‌های آن در تضاد می‌بینند نیز مردود می‌دارد. در حقیقت آراستگی در دین اسلام نه نکوهش و نه مذموم شده بلکه بدان سفارش شده است. البته لازم به ذکر است که در این مورد نیز نه افراط و نه تفریط جایز است، پس حدودی برای آن معین شده است که فرد مسلمان لازم است از آن‌ها تجاوز نکند (مثلا لباس شهرت نپوشد یا جامه‌ای که موجب فتنه می‌شود را به تن نکند و …). در احادیث روایت شده از ائمه معصوم علیهم السلام به آراستگی ظاهر و باطن تاکید شده است که در این مطلب به بیان برخی از این احادیث خواهیم پرداخت.

آراستگی در کلام حضرت رسول (ص)

• تَنَظَّفُوا بِكُلِّ مَا اسْتَطَعْتُمْ، فَإنَّ اللّهَ تَعالی بَنَی الإسْلامَ عَلَی النِّظَافَةِ [1]

با هر آن‌چه که می‌توانید خود را پاکیزه کنید (تا آن‌جا که می‌توانید پاکیزه باشید) زیرا خداوند متعال اسلام را بر پاکیزگی بنا کرده است.

• أن الثوب يسبح، فإذا اتسخ انقطع تسبيحه [2]

همانا لباس تسبح خدای را می‌گوید، پس اگر که کثیف و آلوده شد، تسبیح او قطع می‌شود.

• إنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ يُحِبُّ الطِّيبَ، نَظيفٌ يُحِبُّ النِّظافَةَ [3]

همانا خداوند پاک است و پاکی را دوست می‌دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.

• اِلبَسُوا مِن ثِيابِكُم البَياضَ، فَإنَّها مِن خَيرِ ثيابِكُم[4]

از لباس های خود آن را که سفید است به تن کنید، چرا که آن از بهترین لباس‌های شما است.

• إنّ اللّهَ يُحِبُّ ـ إذا خَرَجَ عَبدُهُ المؤمنُ إلى أخيهِ ـ أن يَتَهَيَّأ لَهُ و أن يَتَجَمَّلَ [5]

همانا خداوند دوست می‌دارد که اگر بنده‌ی مومن او برای ملاقات با برادر خویش بیرون می‌رود، برای آن ملاقات آماده شده و آراسته گردد.

آراستگی در احادیث ائمه علیهم السلام

امام علی علیه السلام

• النظيف من الثياب يذهب الهم والحزن، و هو طهور للصلاة [6]

لباس و جامه پاکیزه غم و اندوه را از میان می‌برد و سبب پاکیزگی نماز می‌شود.

• تَنَظَّفوا بِالْماءِ مِنَ النَّتْنِ الرِّيحِ الَّذى يُتَأَذّى بِهِ وَ تَعَهَّدوا اَنْفُسَكُمْ، فَاِنَّاللّهَ عَزَّوَجَلَّ يُبْغِضُ مِنْ عِبادِهِ القاذورَةَ الَّذى يَتَاَنَّفُ بِهِ مَنْ جَلَسَ اِلَيْهِ [7]

خود را با آب از بوی بدی که موجب آزار دیگر افراد می‌شود، پاک کنید، به خود برسید چرا که خداوند عز و جل از بندگان کثیف خود که هر کس با او بنشیند، از وی بیزار گردد، نفرت دارد.

• نَظِّفوا بُيوتَكُمْ مِنْ حَوْكِ العَنْكَبوتِ، فَاِنَّ تَرْكَهُ فِى الْبَيْتِ يورِثُ الْفَقْرَ [8]

خانه‌های خویش را از تار عنکبوت پاک کنید، چرا که ماندن آن در خانه سبب فقر می‌شود.

• لِيَتَزَيَّنْ أحدُكُم لأخيهِ المُسلمِ إذا أتاهُ كما يَتَزَيَّنُ للغَريبِ الذي يُحِبُّ أن يَراهُ في أحسَنِ الهَيئَةِ [9]

همانطور که دوست دارید که افراد غریبه شما را در بهترین شکل ببینند و خود را برای آنان آراسته می‌کنید زمانی که به نزد برادر مسلمان خویش می‌روید نیز خود را بیارایید.

امام محمد باقر (ع)

• کنس البيوت ينفي الفقر [10]

جارو کردن خانه‌ها فقر را از بین می‌برد.

• إنَّ الْجَنَّةَ وَ الْحُورَ لَتَشْتاقُ إلي مَنْ يَكْسَحُ الْمَسْجِدَ، اَوْ يَأخُذُ مِنْهُ الْقَذي [11]

همانا بهشت و حوریان بهشتی به انتظار اشخاصی هستند که در تمیز کردن و نظافت مسجد تلاش کنند.

امام جعفر صادق (ع)

• غَسْلُ الاِْناءِ وَ كَسْحُ الْفِناءِ، مَجْلَبَةٌ لِلرِّزْقِ [12]

شستن ظروف و جارو کردن قسمت جلوی در، سبب جلب رزق و روزی می‌شود.

• الثَّوبُ النَقيُّ يَكبِتُ العَدُوَّ [13]

لباس پاکیزه دشمن را خوار می‌کند.

• إظهارُ النِّعمَةِ أحَبُّ إلَى اللّهِ مِن صِيانَتِها، فإيّاكَ أن تَتزَيّنَ إلاّ في أحسَنِ زِيِّ قَومِكَ قالَ : فما رُئيَ عُبَيدٌ إلاّ في أحسَنِ زِيِّ قَومِهِ حتّى ماتَ [14]

امام جعفر صادق (ع) خطاب به عبید بن زیاد فرمودند: آشکار نمودن نعمت در نزد خداوند متعال دوست داشتنی تر از اندوختن و نگهداری آن است، پس مبادا خویش را جز در نیکوترین نوع جامهِ مردم خود آراسته نمایی. پس از آن پس عبید تا آن زمان که زنده بود جز به بهترین و نیکوترین نوع جامه، مشاهده نمی‌شد.

• لا يَنبَغي للمرأةِ أن تُعَطِّلَ نَفسَها و لَو أن تُعَلِّقَ في عُنُقِها قِلادَةً [15].

شایسته نیست که زن خویش را وا گذارد، بلکه حتی با آویختن گردنبندی خویش را آراسته نماید.

امام رضا (ع)

• أنَّ اللهَ تَبارَكَ و تَعالی یُحِبُّ الجَمالَ و التَّجَمُّلَ، و یُبغِضُ البُؤسَ والتَّباؤُس [16]

همانا خداوند تبارک و تعالی زیبایی و آراستگی را دوست دارد و از فقر و فقر نمایی متنفر بوده و آن را دشمن می‌دارد.

• مِن أخْلاقِ الأنْبِیاءِ التَّنْظیفُ [17]

پاکیزگی از اخلاق پیامبران (ع) است.

• إن الله يحب الناسک النظيف [18]

همانا خداوند متعال عبادت کننده پاکیزه را دوست می‌دارد.

• خُذْ مِنْ شارِبـِكَ وَ اَظْفارِكَ فى كُلِّ جُمُعَةٍ فَاِنْ لَمْ يَكُنْ فيها شَىْ ءٌفَحُكَّها لا يُصيبُكَ جُنونٌ وَ لا جُذامٌ وَ لا بَرَصٌ [19]

سبیل و ناخن‌های خود را در هر روز جمعه کمی کوتاه کن، پس اگر که در آن چیزی نبود، آن‌ها را کمی بسای که (در این صورت) به تو جنون، جذام و پیسی نرسد (به این سه چیز مبتلا نگردی).

منابع:

[1] كنز العمال، جلد 6، صفحه 371

[2] کنرالعمال،ح26009

[3] میزان الحکمه، ح20314

[4] میزان الحکمه، ح18061

[5] بحار الأنوار : 79/307/23

[6] الکافی، ج6، ص444

[7] الخصال، ص620، ح10

[8] وسائل الشیعه، ج3، ص575، ح2

[9] الخصال : 612/10

[10] وسائل الشیعه،ج3،ص571

[11] مستدرک الوسائل،ج3،ص385

[12] خصال، ص54، ح73

[13] الکافی،ج6، ص488

[14] الكافي : 6/440/15

[15] كتاب من لا يحضره الفقيه : 1/123/283

[16] مستدرک الوسائل، ج3، ص236

[17] تحف العقول، ص466

[18] کنزالعمال، ح26000

[19] کافی، ج6،ص49، ح3

• تلاوت ترتیل آیه 32 سوره اعراف – عباس امام جمعه