با نزدیک شدن به ایام سوگواری برای امام حسین علیه السلام بر آن شدیم تا نظر فقهای بزرگ شیعه را درباره قمه زنی در مراسم عزاداری و سوگواری اباعبدالله الحسین (ع) بدانیم چرا که این گونه اعمال در میان عامه مردم مخالفین و موافقینی دارند و به دست آویزی برای دشمنان اسلام بدل شده است تا جلوه‌ای خشن و بی رحم از دینی که سراسر رحمت و رأفت است را به جهانیان نشان دهند.
قمه زنی هیچ‌گونه سندیت و مبنای دینی ندارد و تنها از روی علاقه و عشق به امام حسین علیه السلام توسط برخی از شیعیان در تأسی به شهادت ایشان و دیگر شهدای دشت نینوا برای نشان دادن و اظهار کردن آمادگی برای فدا شدن در راه اسلام انجام می‌شود اما بهتر است این امر در مسیر درستی انجام گیرد و به جای هدر دادن خون و ضرر و آسیب رساندن به بدن، برای کمک به بیماران و نجات آنان به پایگاه جمع آوری خون اهدا گردد چرا که این عمل علاوه بر این‌که رضایت حق تعالی، پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) را در بر خواهد داشت جلوه‌ای زیبا از اسلام و مذهب تشیع را به جهانیان نشان خواهد داد.
قمه زنی در مراسم از نظر برخی از مراجع عظام تقلید
- نظر آیت الله سیستانی درباره قمه زنی
ایشان به طور کلی بیان کرده‌اند که می بایست از انجام اعمالی که عزاداری را خدشه دار می‌کنند، خودداری کرد [1].
درباره آیت الله سیستانی صحبت‌هایی شده مبنی بر این‌که ایشان جواز به قمه زنی داده‌اند در حالی که این حرف درست نمی‌باشد.
- آیت الله خامنه‌ای و قمه زنی
سوال شده که آیا قمه زدن در خفا حلال است یا فتوای شما عمومیت دارد؟ ایشان بیان کردند که قمه زنی علاوه بر این‌که از منظر عرف از نمادها و مظاهر اندوه به شمار نمیرود و سابقه‌ای نیز در دوران امامان (ع) و اعصار پس از آن‌ها ندارد، همچنین تائیدی به صورت عام یا خاص از سمت معصوم (ع) درباره آن نرسیده است، در حال حاضر سبب وهن و بدنام گشتن مذهب می‌گردد پس بر این اساس در هیچ صورتی جایز نمی‌باشد.
آیت الله خامنه‌ای در پاسخ به سوالی دیگر در این رابطه بیان داشتند که هر عملی که برای آدمی ضرر داشته باشد و یا موجب وهن دین اسلام و مذهب شود، حرام میباشد و مومنین میبایست از آن اجتناب و دوری نمایند و پنهان نیست که اکثر این امور سبب بدنام گشتن و وهن مذهب اهل بیت (ع) میگردند و این از بزرگترین ضررها میباشد.
- آیت الله مکارم شیرازی
سوال شده بود که قمه زدن و یا استفاده از زنجیری که چاقو یا تیغ داشته باشد و سبب زخمی و خونی شدن بدن گردد چه حکمی دارد؟ آیت الله مکارم شیرازی در پاسخ بیان کرده بودند که سوگواری خامس آل عبا علیهم السلام یکی از مهم‌ترین شعائر دینی است و رمز و راز بقای شیعه میباشد و میبایست باشکوه‌تر برگزار شود. تردیدی نیست افرادی که قمه می‌زنند به سبب عشق و علاقه‌ای است که به سید الشهدا (ع) دارند اما باید دانست که این عمل در حال حاضر ضرر و خسارت‌های زیادی را بر شیعه وارد نموده و دشمنان به وسیله آن تلاش می‌کنند مذهب تشیع را منفور نمایند. پس در این زمان میبایست از انجام این کار بر حذر نمود. در کل وارد نمودن آسیب به جسم و آن‌چه که باعث وهن مذهب شود، جایز نمی‌باشد، خواه به وسیله قمه زدن باشد یا زنجیری که تیغ داشته باشد. به جای انجام این کار خون خویش را اهدا کنند و ما نیز برای همه‌ی آنان دعا می‌کنیم.
- نظر آیت الله نوری همدانی در ارتیاط با قمه زنی
ایشان در سخنانی که به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم بیان کرده بودند، درباره قمه زنی و اعمالی از این دست گفتند که در مبارزه با ایجاد تحریف‌ها در این مکتب بزرگ لازم است دانسته شود که هر نوع حرکتی نظیر قمه زنی و هر سخنی که با شأن و عظمت این مکتب منافات داشته باشد شرعا جایز نمی‌باشد.
- آیت الله فاضل لنکرانی
ایشان در پاسخ به این سوال که گفته بودند انجام عمل قمه زنی جایز میباشد؟ و اگر که در این باره نذری وجود داشته باشد وظیفه در این‌باره چیست؟ بیان کردند که با توجه به گرایشی که به دین اسلام و مذهب شیعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بیشتر نقاط دنیا ایجاد شده و ایران اسلامی به مرکزیت جهان اسلام شناخته می‌شود و کار و رفتار به عنوان الگو و نماد اسلام مطرح می‌گردد لازم است که در ارتباط با موضوع سوگواری برای امام حسین (ع) به شکلی عمل شود که گرایش به مذهب بیشتر گردد. روشن است که در این اوضاع و احوال قمه زدن نقش خوبی را ایفا نکرده و دشمنان اهل بیت و تشیع از آن بر علیه مذهب استفاده می‌کنند پس بهتر است شیعیان از انجام آن خودداری نموده و اگر که در این باره نذری باشد، آن نذر شروط صحت و انعقاد را دارا نمی‌باشد.
- آیت الله جوادی آملی
ایشان نیز بیان کرده بودند که آن‌چه در شرایط فعلی سبب وهن اسلام گردد نظیر قمه زدن و امثال آن جایز نمی‌باشد اما چیزی که موجب تعظیم شعائر شود یا سبب هتک نمی‌گرددهمچون زنجیر زدن، جایز است. [2]
منابع:
[1] مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، سید محسن محمودی، ج 3، ص 34
[2] به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سایت آیت ا… جوادی آملی