سرداب غیبت در کجا قرار دارد؟ آیا محل اختفاء حضرت مهدی (عج) است؟ و آیا ظهور حضرت از آن‌جا اتفاق می‌افتد؟ چرا این مکان مقدس است؟
این‌ها برخی از سوالات مهم موجود درباره سرداب غیبت امام زمان (عج) می‌باشند که با مطالعه این نوشتار می‌توانید به پاسخی مختصر و درست برای آن‌ها برسید.
در واقع عصر غیبت حضرت مهدی (عج) به سبب بهره مستقیم نبردن از وجود پر خیر و برکت امام (عج) و هجمه‌ی بی رحمانه‌ی دشمنان اسلام برای ضربه زدن به تنه‌ی تنومند آن، زمانی است که مسائل مختلفی مطرح و سوالات فراوانی پرسیده می‌شوند که لازمه پاسخ دادن به آن‌ها تحقیق و مطالعه درست و اصولی در آن زمینه است. امروزه برخی از کارشناسان دینی، زمان و عمر خود را صرف یافتن پاسخ به این سوالات و مطالعه و تحقیق در ارتباط با مهدویت کرده‌اند آنان با تحقیق و مطالعه تفاسیر قرآنی، احادیث، روایات، ادعیه و شرح‌های موجود به پاسخی مناسب و درخور رسیده و آن را با ارائه مستندات در اختیارحق جویان قرار می‌دهند. پس سوالاتی که در ابتدای مطلب درباره سرداب غیبت مطرح شدند را با استناد به پاسخ کارشناسان مهدویت جواب خواهیم داد.
محل قرار گرفتن سرداب غیبت
در روزگار قدیم، آن دوران که خبر از تکنولوژی و وسایل سرمایشی و یا گرمایشی همانند امروز نبود. مردم به ویژه در مناطق گرمسیری که گرمای هوا آزار دهنده بود، برای در امان ماندن از گرمای شدید خانه‌های خود را به گونه‌ای می‌ساختند که طبقه‌ای نیز در بخش زیرین ساختمان وجود داشت تا در فصل گرما بتوانند به آن‌جا رفته و از خود در برابر گرما محافظت کنند. به این بخش از خانه زیر زمین و یا سرداب می‌گفتند. بسیاری از خانه‌های کشور عراق به دلیل گرمسیری بودن این سرزمین، این‌گونه ساخته می‌شدند. خانه‌ی امام هادی (ع) در سامرا که پس از ایشان محل سکونت و زندگی امام حسن عسکری (ع) و دوره‌ای از حیات امام زمان (عج) بوده است نیز این‌چنین بنا شده بود و امام مهدی (عج) در همان خانه متولد شدند و به شکل مخفیانه در این خانه و در کنار پدر بزرگوار خویش تا زمان شهادت ایشان زندگی کرده و روزگار گذراندند و از همان‌جا بود که غیبت آغاز گردید.
این سرداب در واقع محل عبادت این سه امام بزرگوار و همچنین دیدار برخی از خواص با امام زمان (عج) در دوران حیات امام حسن عسکری (ع) بوده است، چرا که خانه و رفت و آمدهای امام حسن عسکری (ع) در آن دوران توسط خلفا و حاکمان عباسی برای دستیابی به فرزند ایشان و قتل او که بر اساس روایات منقول از پیامبر (ص) کسی است که ظلم و ستم را ریشه کن می‌کند، تحت نظر بود و امکان ملاقات‌های علنی و آشکار وجود نداشت.
آیا امام زمان (عج) در سرداب مخفی شده و از آن‌جا ظهور می‌کند؟
همواره و در طول تاریخ به شیعیان اتهاماتی وارد شده و اعتقادات نادرستی به آنان نسبت داده شده است که کاملا نادرست می‌باشند. از جمله این اتهامات می‌توان به مخفی شدن حضرت مهدی (عج) در سرداب غیبت اشاره کرد. برخی از اهل سنت بیان داشته‌اند که شیعیان بر این باورند که مهدی (عج) پس از تولد در سرداب مخفی گشته و غیبتش از آن‌جا آغاز گردیده و تا به امروز نیز در همان سرداب روزگار می‌گذراند و ظهور او نیز از آن‌جا بوده و به همین سبب است که شیعه هر صبح و شام در این سرداب اشک ریخته و منتظر ظهورش هستند.
این اتهام و باور غلط می‌باشد و از ناآگاهی نشأت می‌گیرد زیرا بر اساس روایات بسیاری که وجود دارد حضرت مهدی (عج) در مناطق مختلفی از جهان حضور داشته و خواهد داشت و مکان ثابت و مشخصی برای زندگی ایشان مشخص نشده است. ایشان هر ساله در مراسم حج حضور می‌یابند و در مواردی نیز به دیدار دوستان خویش رفته و با آنان ملاقات نموده است (تشرفات معتبر را می‌توان نمونه‌هایی از این دیدارها دانست).
همچنین بر اساس روایات معتبر و آن‌چه که علامه امینی در کتاب الغدیر ذکر کرده می‌توان به این موضوع پی برد که محل ظهور امام مهدی ارواحنا له الفداء از کنار خانه خدا و مکه مکرمه می‌باشد نه از سرداب غیبت در خانه امام هادی (ع) در شهر سامرا و اعتقاد به ظهور از سرداب در هیچ یک از کتب معتبر شیعه نیامده است.
دلیل اصلی مقدس بودن سرداب غیبت برای شیعیان
شیعیان و دوست‌داران حضرت مهدی (عج) در این دوران که منتظر ظهور ایشان هستند به جهت آن‌که حضرت در مکان خاصی حضور ندارند در مکان‌ها و محل‌های منصوب به ایشان همانند مسجد جمکران، مسجد سهله و محل‌هایی این‌چنینی که روزگاری حضرت در آن‌جا برای مدتی هر چند کم بوده‌اند، حاضر می‌شوند و برای تعجیل در ظهور ایشان و اتمام غیبت دعا می‌کنند. ، سرداب غیبت که زیر زمین خانه امام هادی (ع) است نیز بدین جهت برای شیعیان مقدس می‌باشد چرا که علاوه بر حضور امام زمان (عج) در دوران حیات پدر بزرگوارشان، محل عبادت و زندگی دو امام پیش از ایشان نیز بوده و غیبت حضرت از آن‌جا شروع شده است.