احادیث با موضوع دعا | دعا در کلام معصومین

و چون بندگانم از تو درباره من سوال کنند، (بگو) من نزدیکم، دعای دعا کننده را، زمانی که من را می خواند پاسخ می دهم، پس باید دعوتم را بپذیرند و به من ایمان آورند، باشد که راه یابند [1].

دعا اظهار عجز و نیاز انسان در برابر قادر متعال و پروردگار دو عالم و کمک و یاری خواستن از او در اوقاتی است که شکسته دل و وامانده می باشد و هیچ چاره ای نمی یابد جز اینکه رو به خدا نموده و دست طلب و نیاز خود را به سمتش دراز کند و با تضرع و زاری خواسته های خود را بگوید و در آغوش امن او آرام گیرد. دعا و درخواست از خدا نه تنها در زمان های عجز و درماندگی سفارش شده بلکه در تمامی اوقات توصیه شده است. در واقع دعا وسیله ای برای تقرب به حق تعالی، تمرین یکتاپرستی به سبب متوجه ساختن نگاه خویش به خداوند متعال و رسیدن به آرامش روحی و روانی می باشد و مداومت در آن قلب را آرام و مطمئن می گرداند. احادیث بی شماری از معصومین درباره مناجات با خدا در کتب معتبر حدیثی نقل شده است که در این مطلب برای بهره مند شدن شما بخشی از این احادیث را قرار داده ایم.

دعا در کلام حضرت رسول (ص)

• خيرُ وقتٍ دَعَوْتم اللهَ عزوجلّ فيه، الأسحارُ [2].

برترین وقتی که خداوند عز و جل را در آن می خوانید (دعا می کنید)، سحرها می باشد.

• فاِنَّ سلاحَ المؤمِنِ الدّعاءُ. [3]

همانا سلاح فرد با ایمان دعا می باشد.

• اُدعُوا اللهَ وَ اَنتُم موقِنونَ بِالاِجابَةِ وَ اعلَموا أَنَّ اللهَ لایستَجیبُ دُعاءَ مَن قَلبُهُ لاهٍ [4].

خدا را بخوانید در حالی که به اجابت دعا ایمان و یقین داشته باشید و اگاه باشید که همانا خداوند دعای فردی که توجه قلبی به دعا نداشته باشد را مستجاب نمی کند.

• اَربَعةٌ لاتُردُّ لَهُم دَعوَةٌ: اَلوالِدُ لِوَلَدِهِ و المَظلومُ عَلی مَن ظَلَمهُ و المُعتَمِر حتَّی یرجِعَ و الصائِمُ حتّی یفطِرَ [5].

چهار نفر هستند که دعایشان رد نمی گردد (خدا مستجاب می کند): دعای پدر در حق فرزند، دعا (نفرین) شخص مظلوم بر کسی که بر او ظلم نموده، دعای زیارت کننده خانه خدا تا زمانی که از زیارت بازگردد و دعای شخصی که روزه گرفته تا زمانی که افطار نماید.

• الدُّعاءُ بَینَ الاَذانِ وَ الاِقامةِ لایردُّ. [6]

دعای میان اذان و اقامه رد نمی شود (اجابت می گردد).

• دَعوةُ المَظلومِ مُستجابَةٌ وَ إن كانَ فاجِراً. [7]

دعای شخص مظلوم مستجاب می شود، هر چند خود فرد فاجری باشد.

• مَن سَرَّهُ أن یَستَجیبَ اللّه لَهُ عِندَ الشَّدائِدِ وَ الکَربِ فَلیُکثِرِ الدُّعاءَ فِى الرَّخاءِ؛ [8]

هر که دوست دارد خداوند متعال در زمان سختی ها دعایش را اجابت کند در زمان رفاه و آسایش خداوند را بیشتر بخواند.

دعا در کلام امامان معصوم علیهم السلام

امام علی (ع)

• أحَبُّ الأعْمَالِ إلَی اللهِ عَزَّ وَجَلَّ فِي الأرضِ الدُّعاءُ وَ أفْضَلُ العِبادَةِ العَفافُ [9].

دوست داشتنی ترین کارها برای خداوند عز و جل بر روی زمین دعا و برترین عبادت عفاف و پاکدامنی است.

• أعجَزُ النّاسِ من عَجَزَ عنِ الدّعاءِ [10].

عاجزترین مردم کسی است که بر دعا کردن ناتوان باشد.

• الدُّعاء مفتاحُ الرّحمةِ و مصباحُ الظُّلمَةِ. [11]

دعا کلید رحمت الهی است و چراغی است در ظلمت و تاریکی.

• الدّعاءُ للسّائل إحدَي الصّدقتين. [12]

دعا برای سائل و نیازمند یکی از انواع صدقه است.

• (في وصيّة لابنه الحسن عليه السلام) اِعلم أنّ الّذي بيدهِ خزائِنُ ملكوتِ الدّنيا و الآخرةِ قَدْ أذِنَ لدعائِكَ و تكفَّلَ لاِ جابتِكَ و أمَرَكَ أن تسألَهُ لِيُعطيكَ و هو رحيمٌ كريمٌ [13].

(امام علی (ع) در وصیت خود به فرزندش امام حسن (ع)) آگاه باش همانا کسی که گنجینه ها و خزائن ملکوت دنیا و آخرت به دست اوست، به تو اجازه داده تا او را بخوانی و خود اجابت دعایت را بر عهده گرفته است و فرمان داده از او درخواست کنی تا به تو عطا نماید و او مهربان و بخشنده است.

امام حسن (ع)

• أنَا الضّامِنُ لِمَن لَم يَهجُس فى قَلبِهِ إِلاَّ الرِّضا أَن يَدعُوَ اللّه فَيُستَجابَ لَهُ [14].

من ضمانت می کنم برای هر کسی که هوایی جز خشنودی و رضایت خداوند متعال به دلش خطور نکند که اگر خدا را بخواند (دعا کند) خداوند دعایش را اجابت گوید.

• مَنْ قَرَءَ الْقُرْآنَ كانَتْ لَهُ دَعْوَةٌ مُجابَةٌ، إمّا مُعَجَّلةٌ وَ إمّا مُؤجَلَّةٌ [15].

هر کس که قرآن را تلاوت کند برای او دعایی مستجاب است که بنا بر مصلحت ممکن است آن دعا سریع اجابت گردد و یا در آینده مستجاب شود.

امام حسین (ع)

• كان رسول الله يرفَعُ يَدَيْهِ اذا ابْتَهَلَ و دَعا كَما يَسْتطْعِمُ المسكينُ [16].

پیامبر (ص) در زمان دعا دست های خویش را بالا می برد و با حالت تضرع دعا می نمودند همانند آدمی مسکین که ملتمسانه غذا و طعام درخواست می نماید.

امام سجاد (ع)

• المؤمِنُ مِن دُعائِهِ عَلي ثَلاثٍ: إِمّا أن يُدَّخَرَ لَهُ، و إمّا أن يُعجِّلَ لهُ و إمّا أن يَدْفَعُ عنهُ بلاءً يُريدُ أن يُصيبَهُ [17].

دعای آدم با ایمان بر سه شکل است: دعا برای او ذخیره می گردد، یا به سرعت مستجاب می گردد و یا به سبب آن دعا بلا و آفتی که قرار بوده به او برسد دفع می گردد.

• مَن لَم يَرجُ النّاسَ فى شَىْ ءٍ وَرَدَّ أَمرَهُ إلَى اللّه عَزَّوَجَلَّ فى جَميعِ اُمورِهِ استَجابَ اللّه عَزَّوَجَلَّ لَهُ فى كُلِّ شَىْءٍ [18].

هر کس که در هیچ امری به مردم امید نبندد و تمام امور خویش را به خداوند عز و جل واگذار نماید، خداوند هر دعایی که داشته باشد را مستجاب می گرداند.

امام محمد باقر (ع)

• لا تَستَكْثِروُا شيئاً مِمّا تطلُبُونَ، فما عنداللهِ أكثر [19].

هر آنچه را که از خداوند می خواهید زیاد ندانید، پس همانا آنچه که در نزد خدای متعال است بسیار بیشتر می باشد.

امام جعفر صادق (ع)

• دعاءُ المؤمِنِ للمؤمِنِ يدفَعُ عنه البلاء و يدُرّ عليه الرّزق [20].

دعای مومن برای مومنی دیگر بلا را از او دفع کرده و رزق و روزی را بر او سرازیر می گرداند.

• عليكَ بالدّعاءِ فانَّهُ شفاءٌ مِنْ كلِّ داءٍ [21].

بر تو باد به دعا کردن، همانا دعا شفاء برای هر دردی است.

امام موسی کاظم (ع)

• أوشَک دَعوَةً‌ وَ أسرَعُ إجابَةُ دُعاءُ المَرءِ لاِخیهِ‌ بِظَهرِ الغَیبِ [22].

دعایی که امید به اجابتش بیشتر است و سریع تر مستجاب می شود، دعا در حق برادر دینی و در پشت سر او می باشد.

منابع:

[1] سوره بقره، آیه 186

[2] اصول کافي، جلد 2، صفحه 477

[3] مکارم الاخلاق، ج 2، ص 8

[4] بحار الانوار، ج 93، ص 313

[5] وسائل، ج 4، ص 1153

[6] مواعظ عددیه، ص 4

[7] مواعظ عددیه، ص 6

[8] نهج  الفصاحه  ص ۷۷۰ ، ح ۳۰۲۳

[9] بحار الانوار، جلد 93، صفحه 295

[10] تصنيف غرر الحكم، حدیث 3742

[11] بحارالانوار، جلد 93، صفحه 300

[12] تصنيف غرر الحكم، صفحه 192، حدیث 3746

[13] بحارالانوار، جلد 77، صفحه 204

[14] كافى، جلد 2، صفحه 62، ح 11

[15] دعوات الرّاوندي، صفحه 24، حدیث 13

[16] مكارم الاخلاق، جلد 2، صفحه 8

[17] تحف العقول، صفحه 280

[18] كافى، جلد 2، صفحه 148، ح 3

[19] مكارم الاخلاق، جلد 2، صفحه 97

[20] الاختصاص، صفحه 28

[21] اصول کافي، جلد 4، صفحه 234

[22] اصول کافی، جلد1، صفحه 52

موسسه معراج النبی استان خوزستان

• تلاوت ترتیل آیه 186 سوره بقره – استاد محمد حسین سعیدیان