قرآن کریم کلام خدا و معجزه رسول الله (ص) و مهم ترین منبع تفکر مسلمانان جهان است که بر اساس گفته صریح خود قرآن از تحریف به دور است و هیچ کس توانایی آوردن سوره ای حتی به اندازه کوچکترین سوره آن را ندارد و برنامه جامع و کامل سعادت اخروی و دنیوی در آیه های آن گنجانده شده است به گونه ای که نه تنها پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) و اندیشمندان مسلمان درباره آن سخن ها گفته اند و به وحیانی بودن آن اقرار کرده اند بلکه پس از گذشت بیش از هزار سال و در طی قرن های اخیر برخی از اندیشمندان بزرگ دنیای غرب آن را از لحاظ جامعه شناختی، ادبی، علمی و حقوقی آن را مورد بررسی قرار داده و به جامعیت آن در تمام حوزه ها اعتراف نموده اند. در این مطلب قصد داریم برخی از سخنان روایت شده از معصومین (ع) درباره قرآن کریم را برای بهره مندی شما عزیزان قرار دهیم.
احادیث روایت شده از نبی اکرم (ص) درباره قرآن کریم
- یاعَلی! سَیِّدُ الکَلامِ القُرآنُ [1].
ای علی! سرور کلام و سخن، قرآن است.
- مَن قَرَأَ القُرآنَ ابتِغاءَ وَجهِ اللّه و َتَفَقُّها فِى الدّينِ كانَ لَهُ مِنَ الثَّوابِ مِثلَ جَميعِ ما اُعطِىَ المَلائِكَةُ و َالأنبياءُ وَ المُرسَلونَ [2].
هر کس که قرآن را تنها برای بدست آوردن رضایت خداوند و تفقه در دین قرائت کند ثواب و پاداشی همانند تمام آن چه که به فرشتگان، پیامبران و فرستادگان الهی اعطا گردیده، برای او می باشد.
- فَضلُ القُرآنِ عَلی سائِرِالکَلامِ کَفَضلِ اللهِ عَلی خَلقِهِ [3].
برتری و فضل قرآن بر سایر کلام ها همانند برتری خداوند متعال بر آفریده هایش است.
- اَصدَقُ القَولِ وَ اَبلَغُ المَوعِظَةِ وَ اَحسَنُ القَصَصِ، کِتابُ اللهِ. [4]
راست ترین سخن، رساترین موعظه و پند و نیکوترین داستان ها، کتاب خداوند (قرآن) است.
- خَیرُکُم مَن تَعَلَّمَ القُرآنَ وَ عَلَّمَهُ [5]
برترین شما کسی است که قرآن را یاد بگیرد و به دیگر افراد آموزش دهد.
- لا یُعَذِّبُ اللهُ قَلبًا وَعَی القُرآنَ [6].
خداوند متعال قلبی را که قرآن کریم در آن جای گرفته عذاب نخواهد دید.
- اِذَا التَبَسَت عَلَیکُمُ الفِتَنُ، کَقِطَعِ الَّیلِ المُظلِمِ فَعَلَیکُم بِالقُرآنِ [7].
زمانی که فتنه ها همانند پاره های شب تاریک و مُظلم شما را در بر گرفت، بر شما باد که به قرآن متمسک گردید.
- اَلقُرآنُ غِنًی لاغِنی دونَهُ وَ لا فَقرَ بَعدَهُ [8].
قرآن مجید توانمندی است که هیچ غنا و توانی جایگزینش نمی گردد و بعد از آن هیچ گونه فقری نمی ماند.
احادیث نقل شده از ائمه اطهار علیهم السلام
امام علی (ع)
- مَنِ اتَّخَذَ قَولَ اللهَ دَلیلًا، هُدِیَ اِلَی الَّتی هِیَ اَقوَم [9].
کسی که کلام خدا را راهنما و دلیل خود بگیرد، به آنچه که استوارتر و بهتر است هدایت می گردد.
- اَفضَلُ الذِّکرِ القُرآنُ بِهِ تُشرَحُ الصُّدورِ وَ تَستَنیرُ السَّرائِرِ [10].
برترین سخن، قرآن می باشد که توسط آن سینه ها فراخ گشته و دورن ها روشن و نورانی می گردند.
- جَعَلَهُ اللّه ُريّا لِعَطَشِ العُلَماءِ، و رَبيعا لِقُلوبِ الفُقَهاءِ، و مَحاجَّ لِطُرُقِ الصُّلَحاءِ، و دَواءً ليسَ بَعدَهُ داءٌ ، و نورا ليسَ مَعهُ ظُلمَةٌ [11].
مولای متقیان در وصف قرآن فرموده اند: خداوند متعال آن را مایه رفع عطش علماء و اندیشمندان، بهاری برای دل های فقهاء، شاهراه صالحان، دارویی که با بودنش دردی باقی نخواهد ماند و نوری که با آن هیچ تاریکی و ظلمتی نیست، قرار داد.
- اعلَمُوا أنَّ هذا القرآنَ هُو الناصِحُ الذي لا يَغُشُّ، و الهادي الذي لا يُضِلُّ، و المُحَدِّثُ الذي لا يَكذِبُ، و ما جالَسَ هذا القرآنَ أحَدٌ إلاّ قامَ عَنهُ بزيادَةٍ أو نُقصانٍ، زيادَةٍ في هُدىً، أو نُقصانٍ مِن عَمىً [12].
آگاه باشید که همانا این قرآن نصیحت کننده ای است که خیانت نمی کند و راهنمایی است که گمراه نمی سازد و گوینده ای است که دروغ نمی گوید و هیچ کس با قرآن همنشین نگشت جز اینکه با فزونی یا نقصانی از نزد او بلند شد، فزونی در هدایت یا کاستی و نقصان در گمراهی (کوری و ندیدن راه درست).
- القرآنُ أفضَلُ الهِدايَتَينِ [13].
قرآن کریم برترین دو هدایت می باشد.
- اللّهَ اللّهَ في القرآنِ، لا يَسبِقُكُم بالعَمَلِ بهِ غَيرُكُم [14].
خدا را خدا را در نظر آورید درباره (در حق) قرآن کریم، مبادا دیگران در عمل نمودن به آن از شما سبقت بگیرند.
امام حسن (ع)
- إنّ هذا القرآنَ فيهِ مَصابيحُ النُّورِ و شِفاءُ الصُّدورِ، فَلْيَجلُ جالٍ بضَوئهِ، و ليُلجمِ الصِّفةَ قَلبَهُ، فإنَّ التّفكيرَ حَياةُ القَلبِ البَصيرِ كما يَمشِي المُستَنيرُ في الظُّلُماتِ بالنورِ [15]
همانا در این قرآن چراغ های نور (چراغ های هدایت بخش به سوی سعادت) و شفای سینه ها (از مریضی دل و گرفتاری درونی) است، پس جلا دهنده می بایست به نور آن دیده ی دل خود را جلا دهد و اوصاف او را به دل خویش پیوند زند، زیرا که تفکر (در قرآن) مایه حیات قلب فرد بصیر است، همچنان که شخص در تاریکی ها و ظلمت ها با کمک نور مسیر خود را می پیماید.
امام سجاد (ع)
- لو ماتَ مَن بَينَ المَشرِقِ و المَغرِبِ لَما استَوحَشتُ بعدَ أن يكونَ القرآنُ مَعي [16].
اگر که هر آنچه که میان شرق و غرب باشد بمیرد (منظور مردن تمام مردم دنیاست) اگر که قرآن همراه من باشد هیچ گاه دچار وحشت نمی گردم.
امام جعفر صادق (ع)
- مَن لم يَعرِف الحَقَّ مِن القرآنِ لم يَتَنَكَّبِ الفِتَن [17].
هر که حقیقت را از طریق قرآن نشناسد (و به آن آگاه نگردد)، از گزند فتنه ها برکنار و دور نمی ماند.
امام رضا (ع)
- مَن رَدَّ مُتَشابِهَ القرآنِ إلى مُحكَمِهِ هُدِيَ إلى صِراطٍ مُستَقيمٍ [18].
هر کس که متشابه قرآن را به محکم آن ارجاع نماید، به صراط و راه مستقیم و درست هدایت گشته است.
امام جواد (ع)
- و كُلُّ اُمّةٍ قد رَفَعَ اللّه ُ عَنهُم عِلمَ الكتابِ حِينَ نَبَذُوهُ و وَلاّهُم عَدُوَّهُم حينَ تَوَلَّوهُ، و كانَ مِن نَبذِهِمُ الكتابَ أن أقاموا حُروفَهُ و حَرَّفُوا حُدودَهُ ، فهُم يَروُونَهُ و لا يَرعُونَهُ، و الجُهّالُ يُعجِبُهُم حِفظُهُم للرِّوايَةِ، و العُلَماءُ يَحزُنُهُم تَركُهُم للرِّعايَةِ [19].
و هر امتی آن زمان که کتاب آسمانی خویش را رها نموده و به کناری افکند، خدای متعال علمش را از آن ها گرفت و آن گاه که اعداء و دشمنان خود را به دوستی (و سرپرستی) گرفتند، خداوند همان دشمنان را بر آن ها ولایت داد. از جمله کنار گذاشتن کتاب آسمانی این بود که حروف و کلمات آن را گرامی و برپا داشته و معانی آن را تحریف نموده اند، کتاب را می خوانند و روایت می کنند ولی به آن عمل نمی نمایند و آن را رعایت نمی کنند و افراد نادان از این که آن را خوب می خوانند و حفظ می کنند خوشحال هستند و افراد دانا از اینکه آن را رعایت نمی کنند و به کار نمی گیرند، ناراحت و محزون هستند.
منابع:
[1] تفسیر ابی الفتوح 319/2
[2] وسائل الشيعه، ج 6، ص 184، ح 7683
[3] جامع الاخبار، 47
[4] امالی، صدوق، 394
[5] مستدرک الوسائل، 235/4
[6] امالی، طوسی، 6/1
[7] اصول کافی ج 2 ، ص 459
[8] تفسیر ابی الفتوح، 10/1
[9] نهج البلاغه،خطبه 147
[10] شرح غررالحکم 45/2
[11] نهج البلاغه، خطبه 198
[12] نهج البلاغه، خطبه 176
[13] غرر الحکم: 1664
[14] نهج البلاغه، نامه 47
[15] کشف الغمه، 199/2
[16] الكافي : ۲/۶۰۲/۱۳
[17] المحاسن : ۱/۳۴۱/۷۰۲
[18] عيون أخبار الرِّضا : ۱/۲۹۰/۳۹
[19] الكافي : ۸/۵۳/۱۶
- تلاوت ترتیل آیه 9 سوره اسراء – شیخ محمد جبریل
إِنَّ هَٰذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا
این قرآن، به راهی که استوارترین راههاست، هدایت میکند؛ و به مؤمنانی که اعمال صالح انجام میدهند، بشارت میدهد که برای آنها پاداش بزرگی است.